Yatlara Türk bayrağı düşük vergiyle çekilir
Yat ve teknelerde Motorlu Taşıtlar Vergisi'nin (MTV) temmuz ayından itibaren kaldırılacak olması sektörde üretim açısından olumlu bulunurken, Türk bayrağına geçiş için ise yeterli bulunmadı. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) indirilmeden Türk bayraklı yat ve teknelerin sayısının artmasının mümkün olmadığını belirten Deniz Turizmini ve Denizciliği Geliştirme Derneği (DENTUR) ile Yat ve Tekne Endüstrisi Federasyonu (YATEF) Başkanı Yavuz Sipahi, "Tekne satışında bir defaya mahsus ödenen ÖTV ve KDV indirimlerinin de yapılması durumunda, hem Türk bayraklı tekne sayısı artar, hem de sektör 2015'e kadar 3-4 kat büyür" açıklamasını yaptı.
Tekne üreticisi olan CHP Milletvekili Hüsnü Çöllü ile AK Parti Milletvekili Mehmet Domaç'ın yat ve teknelerde Motorlu Taşıtlar Vergisi'nin (MTV) kaldırılmasına ilişkin hazırladıkları kanun teklifinin geçen hafta yasalaşması, kriz nedeniyle satışları yüzde 40 oranında düşen üreticileri umutlandırdı. TBMM'de kabul edilen ve 1 Temmuz Kabotaj Bayramı'ndan itibaren geçerli olacak 5897 sayılı kanunla birlikte, bazı yatlarda 10 bin TL'yi geçen MTV kaldırılırken, yerine çok daha düşük miktardaki harç uygulaması getirildi.
Yıllık vergide 75 kat indirim
Yeni kanun kapsamında, teknedeki motorun beygir gücüne göre alınan vergilerin yerini artık teknelerin boyu aldı. Ayrıca 5 metreye kadar olan tüm tekneler için, motor gücü ne olursa olsun yıllık harç da alınmayacak. Önceki kanunda 5 metreye kadar olan tekneler için, motor gücüne bağlı olarak 236 TL'den başlayan ve 10 bin TL'ye kadar çıkan MTV ödeniyordu.
MTV uygulamasına göre, vergilerle birlikte toplam değeri 32 bin TL olan 7-8 metrelik ve 200 beygir gücündeki bir tekne için 15 bin TL MTV ödenmesi gerekirken, yeni harç uygulamasıyla teknenin yıllık harcı sadece 200 TL'ye indi. Böylece bazı tekneler için ödenen yıllık vergi ücretinde 75 kat azalma sağlandı. Yine MTV uygulamasıyla 55 beygir gücünde 13 metrelik yelkenli tekne için 2 bin TL'nin üstünde MTV ödemek gerekirken, bu rakam harç uygulamasıyla 800 TL'ye düştü.
YATEF Başkanı Yavuz Sipahi, yeni gelen harç uygulamasında miktarların çok düşük olduğunu ve toplam tekne adedinin yüzde 60'ını 5 metre ve altı boylardaki teknelerin oluşturduğunu anlatarak, bu durumun özellikle amatör denizciliğe büyük avantaj sağlayacağını vurguladı.
Kanun teklifinde ÖTV ve KDV indirimi kırpıldı
Öte yandan, kanun teklifinde ÖTV ve KDV indirimleri ile ilgili bölümlerin de bulunduğunu, ancak bu kısımların Bakanlar Kurulu'nda kaldırıldığını belirten Sipahi, Türk bürokrasisinin otomobil fiyatlarındaki tekneleri lüks tüketim aracı olarak görüp yüksek vergi almak istediğini vurgularken, "Ancak bu vergiler nedeniyle kayıtdışılık arttı. Dünyanın hiçbir ülkesinde olmayan, 'Türk Bayrağı Vergisi', insanların tekne almamasına ya da aldıkları tekneye yabancı bayrak takmasına neden oluyor" diye konuştu.
Yüksek MTV, ÖTV ve KDV oranları nedeniyle, tekne ve yatların zengin işi görüldüğünü de sözlerine ekleyen Sipahi, "Bu bakış, Türkiye sahillerinde Türk bayraklı yat ve tekne bırakmadı. Türkiye'de üretilen 48 bin yat ve teknenin yüzde 90'ı, hiçbir vergi almayan İngiltere ve ABD'nin bayrağıyla dolaşıyor. Bu nedenle her yıl ödenen ve yüklü miktarlarda olan MTV'nin kaldırılması sektörü heyecanlandırdı. Uygulama sayesinde yıllık tekne ve yat satışımız 5 binlerden 10 bine çıkar" dedi.
Sipahi, tekne satışında bir defaya mahsus ödenen ÖTV ve KDV indirimlerinin de yapılması durumunda, hem Türk bayraklı tekne sayısının artacağına, hem de sektörün 2015'e kadar 3-4 kat büyüyeceğine işaret etti.
ABD'de dalavere şirketle Türk teknesi satılıyor
Yat üreten Algomar'ın sahibi Atilla Algon ise, ÖTV, KDV ve MTV nedeniyle son 5 yılda fiberglass yat üretiminde faaliyet gösteren 20 firmanın 18'inin kapandığını söyledi. Yurtdışından gelen teknelerin yüzde 30 daha ucuz olduğunu kaydeden Algon, bu nedenle internette 350 dolara dalavere Amerikan firmaları kurulduğunu ve Türk teknelerinin bu şirketler üzerinden satıldığını kaydetti.
Böylece vergi kaçırıldığını vurgulayan Algon, "Dünyanın hiçbir yerinde bu kadar açık bir kaçakçılık görülemez. Yetkililer ise hâlâ kanserli hastayı üfleyerek tedavi ediyor. MTV azaldı ama tekne sahibi Amerikan bayrağı takınca o az MTV'yi bile ödemiyor. MTV çok azalmış olsa da Amerikan bayraklı teknenin sahibi yine Türk bayrağına geçmez" değerlendirmesinde bulundu.
Özensiz bir yasa, sicil ya da bayrak affı şart
Yeni kanunu değerlendiren yatçılık uzmanı Temuçin Tüzecan, MTV'nin kaldırılması ile yeni alınacak teknelerin maliyetinin hafiflemediğini, sadece alınmış teknelerin yıllık vergilerinin azaldığını belirterek, "Yine marinalar Amerikan bayraklı Türk yatlarıyla dolu olacak" dedi.
Eski Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın "yat-kat-mat bilmem, vergimi alırım" sözlerinin Türk bürokrasisinin amatör denizciliğe bakış açısını tam olarak yansıttığını ifade eden Tüzecan,
"ÖTV ve KDV indirilmeden, hiçbir kullanıcı aynı yatı Türk bayraklı diye yüzde 30 pahalıya almaz. Ayrıca bürokrasinin amatör denizciliğe bakışı üzerinden değerlendirirsek, MTV'nin yerine getirilen harçların da bir süre sonra artmayacağının garantisi yok. Ciddi bir sicil veya bayrak affı çıkarılmazsa bu teknelerin Türk bayrağına geçmesi hayal. Kolaylık sağlansa da devletten sürekli üvey evlat muamelesi görmüş ve sürekli bürokrasi ile uğraşmış amatör denizci niçin rahatını kaçırıp Türk bayrağı taksın ki" diye konuştu.
ESKİ VERGİ
1-3 yaş teknede beygir başına alınan yıllık MTV
Beygir Fiyat (TL)
10-20 23.68
21-50 31.58
51-100 39.49
101-150 47.38
151+ 71.09
YENİ UYGULAMA
Harç uygulamasınagöre yıllık vergi
Metre Fiyat (TL)
5-9 200
9-12 400
12-20 800
20-30 1.600
30+ 3.200
