Virüs, Kapalıçarşı'da trafiği %60 azalttı
Koronavirüs salgını nedeniyle turist sayısı azaldı, dünyanın en eski alışveriş merkezlerinden olan Kapalıçarşı ticaret hayatında en durgun dönemine girdi.
Yener Karadeniz-Dünya
İSTANBUL - Dünyada 2 binden fazla ölüme yol açan koronavirüs salgını nedeni ile ziyaretçi sayısının yarı yarıya azaldığı tarihi Kapalıçarşı’da neredeyse yaprak kımıldamıyor. Kapalıçarşı Esnaf Derneği Başkanı Hasan Fırat, turist sayısının geçtiğimiz yıllarda da dönem dönem düştüğünü ancak ziyaretçi sayısı ve ticaret hacmi olarak en sert düşüşün bu dönemde görüldüğünü söyledi. Fırat, “Bu yıla iyi başlamıştık. Avrupalı, ABD’li turist gelmiyor artık ama onların yerini Uzakdoğulu ve Arap turistler almıştı. Şimdi bizi esas korkutan koronavirüs salgını. Son 10 günde Kapalıçarşı’ya gelen ziyaretçi sayısı salgın nedeniyle çok azaldı, neredeyse yüzde 60 civarında düşüş var. Eskiden 150-200 kişilik Uzakdoğulu turist grupları gelirdi. Şimdi bir otobüs bile gelmiyor. Korkumuz durumun daha da kötüye gitmesi. Dükkanlar kış döneminde 19:00’a kadar açık kalırdı, şimdi esnaf mağazasını 17:30’da kapatıp gidiyor” diye konuştu
Altın ihracatı yarı yarıya azaldı!
560 yıla yakın tarihi bulunan Kapalıçarşı, 64 cadde ve sokağı ile 2 bedesteni, 16 hanı, 22 kapısı ve 2 bin 486 dükkanı ile dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezlerinden biri. 45 bin metrekare kapalı alana sahip tarihi çarşı daha çok altın ticareti ile ön planda. 2010’lu yıllarda Türkiye'nin dünyaya ihraç ettiği altının yüzde 60'ı, yani yaklaşık 250 tonu Kapalıçarşı’da işlendikten sonra ihraç ediliyordu. Kapalıçarşı Esnafları Derneği Başkanı Fırat, yaşanan son olaylar nedeniyle bu oranın şimdilerde yüzde 30’lara gerilediğini söyledi.
“Satılık dükkan sayısı 10 kat arttı”
Öte yandan yaşanan durgunluk, Kapalıçarşı’da dükkan satışlarını da artırdı. Başkan Hasan Fırat, son yıllarda bölgedeki sermayenin yer değiştirdiğine dikkat çekerek, “300’ün üzerinde esnaf buradan gitti. Eskiden günde 40 tane zırhlı araç gelirdi. Şimdi 20 araç geliyor. Bankalar bile para getirmiyor. Bu rakamlar böyle giderse çok daha fazla kiracı bırakıp gider. Satılık dükkan sayısı artar. Burada eskiden senede 2 dükkan ancak el değiştirirdi. İflas edip çıkan hiç olmazdı. 20 yıldır buradayım bir tane iflas görmedim. Ben babam ile birlikte burada bir dükkan için 8 sene beklediğimi bilirim. Kimse satmıyordu. Ancak satışlar son dönemde çok fazla arttı. Satılan dükkan sayısı yılda 20’yi buldu” diye konuştu. Sahibinden.com’da hali hazırda 20’den fazla dükkan 22 milyon TL’ye varan değerlerde satışa sunulmuş vaziyette.
“Esnaf erken kapatıyor”
Kapalıçarşı’da kiralar özellikle ana arterde dolar üzerinden alınıyor. Ocak ayında Kapalıçarşı’da kontrat yenileme dönemiydi. Başkan Hasan Fırat, AVM’lerde ciro üzerinden kira gibi alternatif modelleri örnek göstererek Kapalıçarşı’da da dükkan sahiplerinden kiralarda indirime gidenlerin olduğunu anlattı. Hali hazırda Kapalıçarşı’da ana arterlerde metrekare başına kira bedeli 5 bin dolar civarında. İçeride ise 500 ile 1000 dolar arasında değişiyor. Çarşıda yer alan ve eskiden imalat yapılan 16 hanın önemli bir kısmı ise ya boş duruyor ya da depo olarak kullanılıyor. Hasan Fırat, “Pazar daraldı. İmalat bitti. Çarşı kış döneminde 08:30-19:00 arası açık. Ancak durgunluk nedeni ile 17:00’de kapatıp gidenler var” diye konuştu.
“ALTIN SATIŞLARI DURDU”
2010’lu yıllarda Ana arterde bulunan M. Kardeşler kuyumcusu, yerli turistin alım gücünün olmadığını, yabancı turistin ise bölgedeki sıkıntılar nedeni ile artık gelmediğini söyledi. 1999’dan beri Kapalıçarşı’da kuyumculuk yaptığını dile getiren mağazanın yetkilisi, altın fiyatları şu anda çok yüksek. Yükselince altın satışları duruyor. Satılmıyor. 2018’den beri işler yarı yarıya azaldı. Korona virüs salgını işleri daha da düşürdü. Hiç satış yapamadığımız günler oluyor” dedi.
“KİŞİ BAŞI HARCAMA DÜŞTÜ”
Karmen Antique’nin İşletmecisi Mustafa Burkut, son 5 yılda işlerin yüzde 80 gerilediğini söyledi. Bunun sebebini bölgesel sorunlar ve buna bağlı olarak değişen turist profiline bağlayan Burkut, “2014’te 100 birim iş yapıyorsak şimdi 20 birim iş yapıyoruz. Bizler pahalı ürünler satıyoruz. Bize para harcayan turist lazım. Bunlar, Avrupalı, Kanadalı, ABD’li turistler. Ama artık Çinli, İranlı, Arap turistler geliyor. Bunlar da harcama yapmıyor. 2014’te 1.200 dolar olan kişi başı harcama, geçen yıl 617 dolara geriledi. Bu rakam gelmiş, otelini ödemiş ve uçağa binmiş gitmiş demek” dedi.
“HER GEÇEN YIL AZALIYOR”
Bölgede deri ve kürk ürünler satan Metin Muratoğlu, 20 yıldır Kapalıçarşı’da esnaflık yaptığını ve her geçen yıl işlerin daha da kötüleştiğini anlattı. Muratoğlu, “Çoğu zaman dükkana giren kimse olmuyor. Korona virüs salgını ile ziyaretçi sayısı daha da düştü. Günde bir tane satsak şükür ediyoruz. Tutunmaya çalışıyoruz. Tutunamayan kapatıp gidiyor. Saat 15 ve ben daha bir tane satış yapamadım. Bu kadar kötü bir dönem olmamıştı” diye konuştu.
“GÜNDE BİR ÜRÜN SATABİLİYORUZ”
Bölgede lambacılık yapan başka bir esnaf ise artık eski işlerin artık kalmadığını söyledi. 3 sene önce günde 10 adet lamba satarken şimdi günde bir tane ancak satabildiklerini anlatan Esnaf, “Ziyaretçi sayısı çok azaldı. Ekonomik durgunluk var. Bunlar da bize yansıyor. Gelen Turist çoğunlukla Arap turistlerden oluşuyor. Onlar da tatlı ya da baharat alıyor. Bizim gibi otantik ürünler satan dükkanlara ilgi eskisi kadar yok” şeklinde konuştu.
Kuyumcuların yerine tatlıcılar açılıyor
Değişen turist profili, ana arterde yer alan dükkanların yapılarının da değişmesine yol açtı. Eskiden çoğunlukla kuyumcuların yer aldığı caddede lokumcu ve baharatçı sayısındaki artış iyiden iyiye kendini hissettiriyor. Sadece ana arter üzerinde 20’ye yakın tatlıcı bulunuyor. Başkan Hasan Fırat, gelen Arap turistlerin lokum, baharat gibi ürünlere yönelmesinin bu değişime yol açtığını dile getirdi.
100 milyon TL’lik 2. restorasyon yolda!
Kapalıçarşı son dönemde geçirdiği restorasyonlarla da gündemde. Son olarak çatı restorasyonu tamamlanan ve altyapı çalışmaları da İSKİ tarafından yapılan tarihi çarşıda, önümüzdeki günlerde dükkanların dış cephesi ve yürüyüş alanlarının restorasyonu için ihaleye çıkılacak. Başkan Hasan Fırat, 60 ile 100 milyon TL civarında harcama ile gerçekleştirilmesi planlanan restorasyon için ihaleye çıkılacağını dile getirdi. Fırat, “İhale daha erken düzenlenebilirdi ancak geçmiş restorasyonlarda valilik tarafından verilen yüzde 40’lık ödenek bu yıl deprem nedeni ile yenilenecek okullara ayrıldı. Bu nedenle valilik bu yıl bütçe ayrılmadı. Bu restorasyonu esnaf karşılayacak. 2 ay içinde düzenlenecek ihale kapsamında çarşının elektrik sistemi ve iletişim sistemi yerin altına alınacak. Dış cephe restorasyonları yapılacak ve yürüme alanları yapılacak. Çalışmalar gece gerçekleştirilecek” diye konuştu
Büyük markalar tutunamadı!
Kapalıçarşı eski günlerine dönsün diye önemli markalar geçtiğimiz yıllarda tarihi çarşıda şube açtı ama tutunamadı. Başkan Hasan Fırat, 5 yıl önce Vakko’yu getirdiklerini ancak markanın ancak bir yıl dayanabildiğini söyledi. Fırat, aynı şekilde Mac Cosmetics ve Godiva gibi birçok markanın geldiğini ancak benzer sebeplerden dolayı tutunamayıp hepsinin şubelerini kapatarak çıktığını söyledi.
Çarşıda 2 bin 486 dükkan bulunuyor
Kapalıçarşı’da halen 2 bin 486 dükkan bulunuyor. Bu dükkanlardan 55’i baharat ve lokumcu, 71’i derici, 86’sı halıcı, 328’i tekstil ve 600 adeti ise kıymetli maden olmak üzere kalan bin 346 dükkânda 74 alt başlıkta meslek grubu bulunuyor.
Ring sistemi için start verildi
Turist ziyaretini etkileyen bir diğer sorunun da bölgedeki trafik yoğunluğu olduğunu dile getiren Hasan Fırat, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nu ziyaretinde de bu konunun gündeme getirildiğini dile getirerek şöyle konuştu: “Yarımada trafiğe kapatılacak. Müşteri getiren taksi ve tramvay dışında ulaşıma kapalı olacak. 18:00’dan sonra da sadece mal getiren araçlara açılacak. Ayrıca ring sistemi kurulacak. Karaköy’den Sultanahmet’e müzelere ve Kapalıçarşı’ya seferler düzenlenecek.”
