Suriye'yi By-Pass Eden Ro-Ro İlgi Görmedi

Suriye’ye ekonomik yaptırımların başladığı 2011 Eylül’ünden bugüne geçen bir yıllık sürede Türkiye - Suriye ticareti bıçak gibi kesildi. Kriz öncesinde 2 milyar dolara yaklaşan dış ticaret hacmi, 400 milyon dolara düştü. Suriye’ye ihracat 2010’da 1 milyar 845 milyon dolara çıkmışken, 2011 sonunda 1 milyar 611 milyon dolara geriledi ve 2012’nin ilk 7 ayında 338 milyon dolara düştü.

Suriye’den yapılan ithalat 2010’da 663 milyon dolara ulaşmışken, 2011’de 524 milyon dolar ve 2012’nin 6 ayında 42 milyon dolarla dibe vurdu. Suriye sınırındaki gümrük kapılarının kapatılmasının ardından Türkiye’nin Suriye’ye ve Suriye üzerinden 11 Ortadoğu ülkesine yaptığı ihracat durma noktasına geldi. Çare olarak TIR’ların Mersin limanından Ro-Ro gemileriyle Mısır’a taşınması ise sorunu çözemedi.

Ro-Ro hattı rağbet görmedi

Sefer süresinin uzunluğu ve navlun maliyetlerinin yüksekliği, Ro-Ro ile gönderilen ihraç malının sınırlı miktarda kalmasına neden oldu. Kriz öncesinde Ortadoğu’ya Suriye üzerinden ayda ortalama 9 bin TIR giderken, Ro-Ro ile giden TIR sayısı seferlerin başladığı 26 Nisan’dan bugüne geçen 4 aylık sürede 1839 adetle sınırlı kaldı.

2010’da Türkiye’den Suriye’ye 106 bin 750 TIR ihraç malı taşımak için geçiş yaparken 2011’de TIR sayısı 83 bin 519’a düştü. 2012’nin ilk üç ayında Suriye’ye geçen TIR sayısı önceki döneme göre yüzde 87 azalarak 2 bin 677 oldu. 2011’in ilk üç ayında 21 bin TIR geçiş yapmıştı. Türkiye’nin Ortadoğu’ya yönelik ticareti de Suriye’deki olaylardan sonra darbe aldı. 2011’de Suriye’den 12 bin 805 Türk TIR’ı transit geçiş yaparken, 2012’nin ilk üç ayında ise bu rakam 3 bin 906’ya düştü.  Hatay ve Gaziantep’te ihraç yükü bulamayan 3 bin 500 TIR atıl kaldı.

Temmuzda 879 TIR taşındı

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut, Ro-Ro seferlerinin arzu edilen kapasiteye ulaşmadığını belirterek, “Bu hatlar ihracatçının can simidi oldu. Maliyet kadar, zaman da önemli. Temmuzda Mersin-Port Said hattında 879 TIR taşındı” dedi.

‘İhracatçıyı mağdur etmeyeceğiz’

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Ro-Ro seferleri konusunda, “En büyük maliyet Ro- Ro ücretleri olacak. İhracatçılarımızı mağdur etmeyeceğiz. Navlunun en düşük düzeyde kalması için gerekli tedbirleri aldık, almaya da devam ediyoruz” demişti.

Suriye TIR’lara ağırlığı kadar vergi koydu

Avrupa Birliği’nin 2 Eylül 2011 tarihinde aldığı kararla Suriye’den petrol ve petrol ürünleri ithalatını yasaklamasının ardından, Türkiye de Suriye’ye yönelik ekonomik yaptırımlara katkı verdi. Suriye 25 Eylül’de Türkiye’den ithalatı durdurdu ve 2 Aralık’ta serbest ticaret anlaşmasını iptal etti. Suriye’nin 4 Aralık’ta aldığı kararlar ise iki ülke arasındaki ticarete son darbeyi vurdu. Suriye Bakanlar Kurulu şu kararları aldı:

* Türkiye’den Suriye’ye ithal edilen bütün Türk malı ürünler için ürün fiyatının yüzde 30’u değerinde gümrük harcı alınacak.
* Suriye’den Türkiye’ye giden Türk araçlarına mazot litresi 80 liradan satılacak. TIR’lara 600, kamyonlara 550, otobüslere 400, minibüslere 200 ve otomobillere 50 litreden fazla mazot satılmayacak.
* Suriye’den geçiş yapacak Türk TIR’larının ağırlığı, yol mesafesiyle çarpılarak bunun yüzde 2’si oranında euro cinsinden gümrük harcı alınacak.

"Ro-Ro maliyeti yükseltiyor"

Mehmet Aslan
Gaziantep Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı

Suriye ile karşılıklı ticaret durmuş durumda. Olaylar öncesinde sadece Suriye’ye 100-150 milyon dolar ihracatımız vardı,  yüzde 90 geriledi. İhracatın yanı sıra Ortadoğuya yaptığımız transit geçişler de durdu. İhraç mallarımızı Ro-Ro ile Mısır üzerinden göndermeye çalışıyoruz ama bu da bir maliyet getiriyor ve ihracat gelirini olumsuz etkiliyor.

"Kilis’te ticaret bitti"

Kilis, ekonomisinin tamamı, Suriye ekonomisine bağlı bir şehir. Taşımacılık bitti. Günde 3-5 bin kişi geliyor, sıcak parayla alışveriş yapıyordu. Bu da tamamen durdu. Küçük esnaf yüzde 100 etkilendi.