Süveyş kanalının açıldığı tarihten bugüne 400'den fazla deniz canlısı Kızıldeniz'den Akdeniz'e geçiş yaptı. Aralarında taşbalığı gibi zehirli türlerin de olduğu deniz canlıları, Türkiye kıyılarında da tehdit oluşturuyor.
Süveyş kanalının 1869 yılındaki açılışının ardından farklı ekosistemler arasında meydana gelen olumsuz etkileşimler TÜBİTAK'ın Bilim ve Teknik Dergisi'nde ele alındı. Akdeniz ile Kızıldeniz arasındaki coğrafi engeli kaldıran Süveyş kanalı, Kızıldeniz'den gelen yeni balık türlerinin Akdeniz'de yayılmaya başlamasına neden oldu. İlk kez 1902'de bir gümüş balığı türü olan Atherinomoruslacunosus Akdeniz'deki ilk Kızıldenizli olarak literatüre geçti. Zaman içinde geçişler artarak devam etti. Konuyla ilgili sürekli güncel araştırmalar yayınlayan Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Komisyonu'na (CIESM) göre 116 balık, 70 kabuklu, 137 yumuşakça ve 110 deniz bitkisinin Akdeniz'e geçtiği biliniyor. Bu sayı devamlı artarken, çoğu deniz canlısı türü henüz ülkemizde yaşamıyor. Ülkemizdeki ilk kayıt ise 1943'te İskenderun Körfezi'nden bildirilen Leiognathusmediterraneus türü oldu.
Akdeniz Tropikleşiyor
Süveyş kanalının açılması nedeniyle yaşanan deniz canlısı göçü, Akdeniz'in canlı yapısını yavaş yavaş tropik denizlerinkine benzetiyor. Bugün kıyı kesiminde yapılan herhangi bir dalışta bir zamanlar Kızıldeniz'de yaşayan türlerle karşılaşmak çok olağan. Sokar balıkları, trompet balıkları, balon balığı, deniztavşanları bunlardan bazıları. Göç nedeniyle Akdeniz, özellikle Doğu Akdeniz, dinamik bir ekosistem yapısına bürünmüş durumda. Akdeniz'de yaşayan bazı balık türlerini tehdit eden Kızıldeniz balıkları, kendilerine özellikle kıyı ekosisteminde yer buluyor.
Kızıldeniz'in Zehirli Türleri Akdeniz'de
Kızıldeniz'den gelen deniz canlıları arasında tehlikeli ve zehirli olanlar Akdeniz'de önemli bir tehdit oluşturuyor. Bunlardan üzgün balığı vücudunda bulunan dikenlerden dolayı balık ağlarına zarar verebiliyor. Balon balıkları ise zehir taşıdığından yendiği zaman ciddi tehlikeye yol açabiliyor. Bunun yanı sıra denize girenler için tehlikeli olabilecek omurgasız türlerden zehirli denizanasının sayısı yaz aylarında zaman zaman patlama yaparak artıyor ve insanlar için tehlike oluşturuyor. Diğer bir zehirli tür ise uzun dikenli denizkestanesi. Bu tür özellikle Antalya kıyılarında, kıyıdan denize girenler için tehlike oluşturuyor. Deniz alglerinden "terörist yosun" olarak da bilinen tür 2000'li yıllarda kıyı ekosisteminde yaygın biçimde rastlandı, ancak günümüzde bu türe rastlanma oranı düştü.
Türkiye'de En Son Taş Balığı Görüldü
Türkiye'de görülen son ziyaretçi ise Kasım 2011'de İskenderun Körfezi'ndeki Yumurtalık açıklarında yakalanan bir taşbalığı. Bu tür Türkiye'den ilk, Akdeniz'den ise ikinci defa bildiriliyor. Dikenlerinde taşıdıkları etkili zehirle bilinen taşbalıkları, kıyılarda yaşamaya uyum sağlamayı başarırsa insan sağlığı açısından potansiyel tehlike oluşturacağı bilim insanlarınca dile getiriliyor.
