TRT Haber'de yayınlanan programda 1960'tan 2020'ye kadar uzanan geçtiğimiz 60 yılda İstanbul Boğaz'ında meydana gelen deniz kazaları hatırlatıldı.Yaşanan arıza, çarpışma ve sürüklenmelerin nedenleri ve İstanbul Boğazı'ndaki mevcut risklerin değerlendirildiği programda Yüksek Mühendis Kaptan ve Deniz Emniyet Derneği Başkanı Cahit İstikbal uluslararası literatürde ''near miss'' olarak adlandırılan ve Türkçeye ''ramak kala'' olarak çevrilen kazaya yakın durumlar, kaza risk analizi ve kaza piramidi hakkında önemli bilgilendirmeler yaptı.
''Near miss'': Son anda güçlükle kaçınılan kazalar!
Ramak kala ya da ''near miss'' durumları hakkında konuşan Yüksek Mühendis Kaptan Cahit İstikbal; ''Ramak kala durumunu, kaza ile sonuçlanmayan fakat kaza olabilecekken son anda şans eseri veya son bir manevra ile güçlükle kurtulunabilen durumları açıklamak için kullanıyoruz. Bunu açıklarken aslında kaza piramidinden bahsetmek isterim. Çünkü kaza riski ve kaza analizi kaza piramidi ile açıklanır. Kaza piramidinde en üstte büyük kazalar vardr. Onun altında orta büyüklükte kazalar, sonrasında hafif kazalar ve en altta ''near miss'' ya da ''ramak kala'' durumları vardır. En altta yer alan ''ramak kala'' durumları sayı olarak çoktur, zaman aralıkları daha sıktır. Onun üzerindeki hafif kazalar sayı olarak daha az ve zaman aralıkları biraz daha uzun iken en üstteki büyük kazalar sayı olarak bir tane ancak zaman aralığı çok uzundur.'' ifadelerini kullandı.
''27 senedir büyük kaza olmaması, olmayacağı anlamına gelmez!''
Büyük kazaların uzun zaman aralıklarında nadiren meydana geldiğini belirten İstikbal; ''Örneğin İstanbul Boğazı'na baktığımız zaman 1979'da büyük bir kaza meydana geldi. Ardından 15 sene sonra 1994'te meydana geldi. 1994 yılından bu yana 27 sene zaman geçti ve henüz büyük bir kaza meydana gelmedi. Fakat bu, kaza piramidine baktığımız zaman meydana gelmeyecek anlamını taşımaz. Örneğin 1998 senesinde 2 tane büyük tanker birer ay arayla Kız Kulesinin altında karaya oturdu. Bunlar hafif kaza niteliğinde kaldı. Çünkü tankerlerde herhangi bir sızıntı meydana gelmedi. Ancak bu yarın bir gün meydana gelebilecek benzer bir kazada sızıntı yaşanmayacağı anlamına gelmez.'' açıklamasında bulundu.
Tahmini olarak günde 2 kere kazaya ramak kalıyor!
''Near miss'' olarak adlandırılan asıl durumların kaydı dahi tutulmamakta. Fakat biz oradan bir çıkarım yapmak için, karaya oturmayla sonuçlanmayan makine veya dümen arızalarını bir tür ''near miss'' olarak adlandırıyoruz. Ancak Near miss kavramı bundan çok daha geniştir. Örneğin dümen ya da makine arızası olmaksızın gemi akıntıya kapılabilir, tıpkı geçtiğimiz günlerde meydana geldiği gibi. Bu kaza kayıtlara belki de kaza olarak geçmeyecek çünkü karaya oturma, makine veya dümen arızası yaşanmadı. Duruma dümen veya makine arızası olarak baktığımızda İstanbul Boğazı'nda 2 günde bir kazaya ramak yakın durum yani ''ramak kala'' meydana geldiğini söyleyebiliriz. Ancak gerçek ''near miss'' durumunu incelemeye kalkarsak tahmini olarak günde 2 tane gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Ayda da ortalama 2 kaza meydana gelmekte.
