Kimi yerlerde 20 metreye kadar sığlaşan İzmir Körfezi'ndeki "gemi su yolu"nun 14 metre derinliğe kadar çıkarılması için çalışmalar hızlanırken, tarama sonucunda denizin renginin değişip değişmeyeceği, çıkarılan ağır metal içeren binlerce tonluk çamurun nereye döküleceği tartışma konusu oldu. Geçmişte de, körfez taraması gündeme geldiğinde, denizin dibinden çıkarılacak çamurunun önce Urla'ya sonra da Foça'ya dökülmesi gündeme gelmiş, ancak iki ilçe halkı da bunu kabul etmemişti.
Önceki akşam Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Meclis Toplantısı'nda konuşan DEÜ Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ersel Zafer Oral, "Yeni teknolojilerle malzemeyi emersiniz ama dökü yeri bulunmazsa, malzemenin nerede depolanacağı belirlenmezse sorun olur" dedi.
ÇOK KİRLİ
Yrd. Doç. Dr. Oral, körfez tarandıktan sonra çıkacak malzemenin 'çok kirli' olduğuna dikkat çekerek, "Ağır metaller taşıyan bu çamurun nereye döküleceği hala belli değil. Tarama sırasında İzmir Körfezi'nde denizin rengi bulanacak. Dipten çıkarılan en az 30 yıllık malzemedeki ağır metalin deniz suyuna karışması da ciddi bir tepki yaratacak" dedi. Oral, "Yeni teknolojilerle malzemeyi emersiniz ama dökü yeri bulunmazsa, malzemenin nerede depolanacağı belirlenmezse sorun olur. Geçmişte de ÇED raporu vardı ama Urla çamuru istemedi. Foça da 'Urla'nın istemediği çamuru biz de istemeyiz' dedi. Dökü yeri mutlaka belirlenmeli" diye konuştu.
YAPAY ADA
Geçtiğimiz günlerde İZSU yetkilileriyle tarama teknolojilerini incelemek için Hollanda'nın Amsterdam kentine giden Deniz Ticaret Odası İzmir Şube Başkanı Geza Dologh ise kullanılması planlanan tarama teknolojisinin emiş gücünün yüksek olduğunu söyledi. Tarama sırasında sorun yaşanmayacağını savunan Dologh, "Artık taramalar eski teknolojilerle yapılmıyor. Yeni teknolojilerin muazzam bir emme gücü var. Rotterdam'da yılda 32 milyon ton tarama yapılıyor. Çekilen suyun yüzde 80'i bir süre bekledikten sonra tahliye oluyor. Bu teknoloji kirlilik yaratmaz" dedi. Çıkarılan çamurun körfezde yapay ada yapımında kullanılabileceğine dikkat çeken Dologh, tarama teknolojisini inceledikleri Hollandalı Damen firmasının Güney Afrika'da bu tür projelere imza attığını açıkladı. Dologh, İZSU yetkililerinin Çevre Bakanlığı'ndan dökü alanı için izin alındığını söylediklerini de aktardı.
KOKU OLABİLİR
EÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hatice Parlak, çalışmalarda sadece derinleştirme ve taramanın hedef alınmaması, çevre ve sosyo-ekonomik yapının da dikkatle incelenmesi gerektiğini söyledi. Çamurun döküleceği yer konusunda bilgi sahibi olmadıklarını dile getiren Parlak, "Bu konuda çeşitli öneriler var ama net olarak bir şey söylenmedi. Tarama sırasında bir miktar koku ve bulanıklık olabilir. Bunlar tolere edilebilir. Öte yandan dipteki canlı türleri önemli" dedi.
İHALE SÜRECİ
Şimdi gözler Körfez dip taramasından çıkarılan çamurun nereye döküleceğine karar verecek olan İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne çevrildi. Edinilen bilgiye göre İZSU, çamurun döküleceği 3-4 alternatif yer için çalışmaları sürdürüyor. Şu an körfezde Demiryollar, Limanlar, Hava Meydanları İnşaatı (DLH) yetkilileri tarafından yapılan dere ağzı taramalarında çıkarılan çamur, Urla yakınlarındaki Hekim Adası'nda depolanıyor. Ancak yapılan araştırmalar, Hekim Adası civarında yakalanan balıklarda saptanan enzim aktivitesinin yüksek olduğununu da ortaya koydu. İZSU yetkilileri, körfezdeki değişimleri izlemek amacıyla 1996, 2005 ve 2009'da çekilmiş hava ve uydu fotoğraflarını kıyaslayarak körfezde karasallaşmanın arttığını ve deniz alanının yok olduğunu gözlemledi. Sığlaşma görülen bölgelerin temizlenmesi için geçtiğimiz Nisan'da yeni çalışma başlatıldı. DLH Genel Müdürlüğü ile yapılan bir protokolle ekskavatörlü gemiler kiralanarak dere ağızlarında dip taramaları yapıldı. Gemiler ve uygulanan sistem yeterli gelmeyince arayış içine girildi. Hollanda'ya yapılan ziyaret ile bu ülkedeki teknoloji incelendi. Dip tarama teknolojisi satın alınması için önümüzdeki günlerde ihale yapılacak. İhaleye en az 3 firmanın katılması gerekiyor. İhalenin sonuçlanmasının ardından yeni teknoloji ile körfezde tarama çalışmaları devam edecek.
Pire Limanı korkutuyor
DTO Meclis Toplantısı'nda, Yunanistan'ın Pire Limanı'nı alan Çinlilerin yaptığı yatırımların İzmir'i olumsuz etkileyeceği belirtildi. İzmir'deki liman yatırımları ile ilgili sunum yapan Yrd. Doç. Dr. Ersel Zafer Oral, Alsancak Limanı ve Nemrut Körfezi'ndeki limanlarda elleçlenen yük miktarının 1 milyon TEU'yu geçeceğini söyledi. Çandarlı Limanı için 917 milyon euro yatırım planlandığını, sadece dalgakıran için 153 milyon euro harcama yapılacağını belirten Oral, projenin Türk hükümeti tarafından gerçekleştirileceğini söyledi. Bu yıl yaşanan grevler nedeniyle Yunanistan'ın Pire Limanı'nda 490 bin TEU yük elleçlendiğini belirten Oral, "Bu miktar Alsancak Limanı'nın yarısı. Ancak kaçan yükler bize değil İstanbul Ambarlı bölgesine kaydı. Çandarlı Limanı ile bu yükleri çekebiliriz" dedi. DTO İzmir Şube Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Öztürk ise Pire Limanı'nın konteyner rıhtımını 4 milyar euroya alan Çinliler'in agresif bir yatırım içinde olduğunu, liman işçilerinin grevini kırmaya çalıştığını belirterek, Pire'nin İzmir'e ciddi bir alternatif haline gelebileceğini söyledi.
