İsrail gazına 200 dolar sınırı
İsrail gazını Türkiye’ye getirmek üzere teklif veren Turcas-Alman RWE ortaklığı, Zorlu, Aksa ve Enka, gaz için makul alım fiyatının 200 doların altında olduğunu savunuyor.
10 şirketin İsrail’den doğalgaz getirmek üzere Leviathan sahası ortaklarına teklif sunduğu bilgisi İsrail basınına yansırken, bu listede Zorlu, Turcas-RWE ortaklığı, Aksa ve Enka gibi şirketlerin de olduğunu öğrendik. Yapılacak anlaşma, Leviathan üretim sahasından Türkiye’ye döşenecek olan boru hattını ve yüzer platformda üretim, depolama ve gemilere aktarım işlemini kapsıyor.
Anlaşmadaki en önemli unsur ise gazın Türkiye’deki satış fiyatı. Leviathan sahası ortakları, kendilerine en uygun teklifi sunan şirketi tercih edecek. Türk şirketlerin ortak görüşü ise İsrail gazının çıkış fiyatının 200 doların altında olması gerektiği yönünde. Görüştüğümüz bir sektör temsilcisi, “Herkesten fiyat teklifi aldılar. Kim gazı Türkiye pazarında hangi fiyattan satabilir diye ölçmeye çalışıyorlar. İsrail gazının Türkiye’ye gelebilmesi için oradaki satış fiyatının 200 dolar altında olması gerekiyor. 180 dolar civarında bir fiyatla bu proje makul hale geliyor” şeklinde konuştu.
Doğu Akdeniz, yaklaşık 540 milyar metreküp rezerve sahip Leviathan sahası ile enerji şirketlerinin radarına girdi. 2000-2013 yılları arasında keşfi yapılan 10 saha ile İsrail münhasır ekonomik bölgesindeki toplam rezervin 1 tilyon 132 milyar metreküp seviyesine ulaştığı kaydediliyor. Leviathan sahasının ortakları ABD’li Noble ve İsrailli Delek şirketleri, bir süredir Türkiye’nin enerji oyuncularıyla görüşme trafiği yürütüyor.
Edinilen bilgilere göre, Noble-Delek ortaklığı, ilgili şirketlerden “Gazı nasıl pazarlayacaksınız”, “Kendi tüketim kaynağınız var mı”, “Satışında nası bir fiyat formülü olacak” gibi soruları yanıtlayan bir döküman istedi. Sektör temsilcileri, İsrail gazını Türkiye’ye getirirken, BOTAŞ’ın fiyatının altında satış yapılması gerektiğini vurgulayarak, “BOTAŞ’ın elinde bu kadar güç varken, BOTAŞ’a uymayıp, bunu uluslararası bir fiyata, petrol ürünlerine endekslemek mümkün değil. BOTAŞ politik fiyat uyguluyor, 100 dolara yakın sübvansiyon yapıyor.BOTAŞ’ın fiyatının altına inmediği sürece pazarlanması çok zor” şeklinde konuştu.
İsrail gazının gelmesi için, oradaki kuyu başı fiyatının 180 dolar civarında olması gerektiğini kaydeden bir sektör temsilcisi, “180 doların üstüne, yaklaşık 100 dolar taşıma bedeli ekleniyor. Böylece gaz Türkiye sınırına 280 dolardan geliyor. 15 dolar BOTAŞ’a ödenecek iletim bedeli ile 295 dolara çıkıyor. 10 dolar da gazı getiren firma kar etmek isteyecek; böyleceTürkiye pazarına 305 dolardan girmiş olacak. Bugünkü şartlarda BOTAŞ’ın indirimli fiyatlarıyla rekabet edebilmek için İsrail’deki kuyu başı fiyatın 200 doların altında olması lazım” dedi. Öte yandan, yaklaşık üç yıl sonra gelmesi planlanan İsrail gazının şartları henüz belli olmadan, Delek-Noble ortaklıının fiyat teklifi istemesi “anlamsız” bulunuyor.
Leviathan’a 1 yıl rötar
ENERJİ IQ’nun haberine göre, Noble Energy CEO’su Charles Davidson, Doğu Akdeniz Doğalgaz Konferansı’nda şunları söyledi: ““Leviathan’ın dış pazarlara gaz tedarik edebilmesi için İsrail’in ihraç politikasını belirlemesi gerekiyor. Leviathan’da bu politikanın belirlenmemesi ve kesinleşmemesi nedeniyle bir yıllık gecikme olduğu artık sır değil. Bu ölçekteki projeler için bu gecikme normal ama milyar dolarlar yatırılan bu projenin de belirsizliklerin giderilmesine ihtiyacı var.” ABD’li Noble Energy, aynı zamanda Güney Kıbrıs’ta tartışmalı 12’inci blokta yer alan Afrodit sahasının da en büyük hissedarı konumunda.
