Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Trabzon SAnayi ve Ticaret Odası'nın desteğiyle hazırlanan ULUSLARARASI DENİZ HUKUKUNDA KIYI DEVLETLERİNİN GEMİLERE EL KOYMA YETKİSİNİN SINIRLARI : GÜRCİSTAN'IN KARADENİZ'DE SEYREDEN GEMİLERE EL KOYMASI başlıklı rapor  ORSAM'ın sitesinde yayınlandı.

Rapor, sitemiz yazarlarından Dr. Jale Nur Ece ve  Av. Aslıhan Erbaş AÇIKEL  LL.M katkılarıyla hazırlandı

Yunan ve Rodos Deniz Kanunlarından itibaren gelişmeye başlayan uluslararası hukukta kabul edilen temel prensip “açık denizlerin serbestliği” ilkesi olup bu ilke 1958 tarihli Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi’nde ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nde ifade edilmiştir. Denizlerde seyir ve sefer serbestisi; Mare Liberum ilkesi doğrultusunda ticaret gemileri,  dünya denizlerinde herhangi bir formaliteye tabi olmaksızın, gece-gündüz demeden,  serbestçe ancak zararsız  olmak koşuluyla duraksız ve uğraksız  seyir  yapabilme  hakkına sahip olabilmektedir. Ancak, geçiş sahildar devletin barışına, düzenine veya güvenliğine zarar veriyorsa BMDHS’ne göre sahildar devlet, karasularında zararsız olmayan her türü geçişi engellemek için gerekli tedbirleri alabilir.

Uluslararası deniz ticaretinde oldukça önemli bir yer tutan gemiler, denizde seyrüseferleri sırasında müsadere, alıkonulma, haczedilme gibi çeşitli uygulamalara maruz kalmaktadır. Son yıllarda Karadeniz’de seyreden ve Abhazya’ya sefer yapan ticari gemilere Gürcistan tarafından sıklıkla el konulduğu görülmektedir. Gürcistan’ın Karadeniz’de Abhazya’ya sefer yapan gemilere el koymasının Abhazya ile arasındaki politik sorunlardan kaynaklanmakta olduğu düşünülmektedir. Ancak bu tür uygulamalar Karadeniz ticaretini olumsuz yönde etkilemekte ve bu tür uygulamaların hukuka uygunluğu konusunda soru işaretleri doğurmaktadır.
Sahildar Devlet iç sularında mutlak egemenlik yetkisine sahip olup bir devletin iç sularına ya da limanlarına giriş yapan yabancı gemilerin o devletin kanun ve düzenlemelerine uyması gerekmektedir. Sahildar Devlet yerel kanunlarına aykırılık tespit ederse iç sularında ve limanlarında yabancı gemileri durdurma yetkisine sahiptir. Ancak Sahildar Devlet iç sularında bu yetkileri kullanırken uluslararası örf ve adet hukukundan ya da uluslararası andlaşmalardan kaynaklanan sınırlamalara uymalıdır.
Bu çalışmada Gürcistan’ın Karadeniz’de seyrüsefer yapan ticaret gemilerine el koymasının tarihsel gerekçeleri, bu uygulamaların hukukiliği, uluslararası deniz hukukunda gemilere el konulması uygulaması ve kıyı devletinin bu kapsamdaki yetkileri, bu yetkinin sınırları ve bayrak devleti tarafından bu uygulamalara karşı ne tür tedbirler alınabileceği irdelenmiştir.

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ

2. GÜRCİSTAN (BAKIŞ AÇISI) - ABHAZYA SORUNU VE 1996 AMBARGOSU

3. KARADENİZ’İN HUKUKİ STATÜSÜ

4. KIYI DEVLETİNİN GEMİLERE EL KOYMA YETKİSİ
4.1. İç Sularda Gemilere El Koyma Yetkisi
4.2. Karasularında Gemilere El Koyma Yetkisi
4.3. Münhasır Ekonomik Bölgede Gemilere El Koyma Yetkisi
4.4. Açık Denizde Gemilere El Koyma Yetkisi

5. GEMİYE EL KONULMASI HALİNDE BAYRAK DEVLETİNİN YETKİLERİ
5.1.  Geminin ve Mürettebatın Derhal Serbest Bırakılması
5.1.1. Derhal serbest bırakılmasını (prompt releas) gerektirecek şekilde gemiye el Konulması
5.1.1.1. Madde 73. (1): Balıkçılıkla ilgili kanunların ve kuralların uygulanması nedeniyle el koyma
5.1.1.2. Madde 220. (6) ve (7): Deniz çevresi ile ilgili kuralların uygulanması nedeniyle el koyma
5.1.1.3. 226. (1) (b) ve (c): Yabancı gemilerin denetimi neticesinde el koyma
5.1.1.4. Diğer Haller
5.1.2. Makul bir finansal güvence verilmesi
5.2. Gemi ve Mürettebatın Serbest Bırakılması İçin Yargıya Başvuru
5.2.1. Yetkili Yargı Organları
5.2.2. Süre
5.2.3. Başvurunun Bayrak Devleti tarafından yapılması
5.2.4. Uyuşmazlığın esasına ilişkin yargılama yasağı
5.2.5. “Makul” nitelikteki finansal güvenceyi tespit etme
5.3. Diğer Geçici Tedbirler
5.4. Örnek Olay MV/SAİGA Davası

6. GÜRCİSTAN’IN KARADENİZ’DE GEMİLERE EL KOYMASI

7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Raporun tamamını PDF formatında indirmek için TIKLAYINIZ

Editör: TE Bilişim