Güney Çin Denizi'nde Vietnam Çin gerginliği

Güney Çin Denizi'nde Vietnam Çin gerginliği

Güney Çin Denizi'ndeki ihtilaflı sularda Çin'in petrol platformu kurma girişimi Vietnam ile Çin arasında son yılların en ciddi gerginliğini yarattı. Amerika Birleşik Devletleri, Çin'e "provokasyondan kaçının" uyarısında bulundu. Çin ve Vietnam gemilerinin Güney Çin Denizi'ndeki ihtilaflı sularda çarpışmasının ardından Amerika Birleşik Devletleri'nden uyarı geldi.

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Güney Çin Denizi'nde "tehlikeli hareketlerden ve tehditten kaçınılması" çağrısında bulundu. Olay, Çin'in Paracel adaları yakınında petrol platformu kurma girişimlerinin Vietnam gemilerince engellenmeye çalışılması sırasında yaşandı. Çarpışma, son yıllarda bölgede meydana gelen en ciddi gerilim. Olaydan sonra iki ülke de bölgeye bir çok gemi gönderdi.

ABD: Provokatif eylemlerden kaçının

ABD Dışişleri Bakanlığı Çin'in bölgede petrol platformu kurma çalışmalarını "provokatif" olarak değerlendirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki "Tek taraflı bu girişim, Çin'in ihtilaflı sulardaki hak iddialarını, bölgenin barış ve düzenini hiçe sayacak şekilde artırarak sürdürmesinin bir örneği. Bölgedeki gemilerin tehlikeli hareketleri ve meydan okuyan tavırlarından endişeliyiz. Tüm tarafları profesyonel bir tutum sergilemeye çağırıyoruz" açıklamasını yaptı.

Olayın meydana geldiği yerin yakınındaki Paracel adaları Çin'in kontrolünde, ancak Vietnam da adalarda hak iddia ediyor. Olay hakkında açıklama yapan Vietnamlı yetkililer, Çin'in petrol platformu çekmesi üzerine bölgeye sahil güvenlik botları ve balıkçı teknelerini yolladıklarını, bu sırada Çin gemilerinin kendi gemilerine çarptığını açıkladı. Vietnamlı yetkililer, video kayıtlarını da paylaştıkları olayda, altı görevlinin yaralandığını belirtti. Çin ile Doğu Çin Denizi'ndeki adalar üzerinden anlaşmazlık yaşayan Japonya'dan da "Çin'in yasadışı petrol sondajı girişimini ve neden olduğu gerilimi endişeyle izliyoruz" açıklaması geldi. Japonya Kabine Genel Sekreteri Yoshihide Suga "Çin'i tek taraflı kararlar alarak tansiyonu artırmaktan geri durmaya ve uluslararası hukuka uygun hareket etmeye çağırıyoruz" dedi.

Çin, Vietnam'ı suçladı Çin ise Vietnam'ı bölgeye gemi göndererek kargaşaya yol açmak ve Çin'in egemenlik haklarını ihlal etmekle suçladı. Çin, kurmak istediği petrol platformunun 4.8 kilometre yarıçapındaki bölgeye yabancı gemilerin girişini yasaklamıştı. Güney Çin Denizi'nde Çin'in hak iddia ettiği sularda, komşularının birçoğu da hak iddia ediyor. Filipinler de Çin ile yine Güney Çin Denizi'nde yaşadığı karasuları anlaşmazlığını Birleşmiş Milletler Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi'ne taşımıştı. Çarşamba günü Filipin polisi Güney Çin Denizi'nin başka bir ihtilaflı bölgesinde bir Çin balıkçı teknesini durdurarak 11 mürettebatı gözaltına aldı. Çin olayı protesto ederek balıkçıların bir an önce serbest bırakılmasını istedi. Filipinler ise balıkçıların yakalandığı bölgenin kendi karasuları olduğunu iddia ediyor. Üç ülke hak iddia ediyor Güney Çin Denizi'deki Paracel Adaları üzerinde Çin, Tayvan ve Vietnam hak iddia ediyor.

Adalar 30'dan fazla merca adası ve kayalıktan oluşuyor. Bazı adalar 1974'e kadar Vietnam kontrolündeydi ancak bölgede petrol yataklarının bulunmasının ardından Çin adalara saldırarak kontrolü eline geçirdi.