Gümrüklerde Şeffaf Devrim
Gümrük ve Ticaret Bakanı Canikli, dünyada bir ilki gerçekleştirerek gümrük kapılarına yerleştirecekleri x-ray cihazlarıyla TIR ve konteynerlerdeki ürünlerin görüntüsünün alınacağını açıkladı.
Canikli, devrim niteliğindeki bu tedbirle rantını kaybedenlerin ortalığı karıştırmaya çalıştığını belirtti. Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, Türkiye’nin bütün gümrük alanlarının girişine konulacak x-ray cihazlarıyla tır ve konteynerle geçişi sağlanan bütün ürünlerin şaffaf olarak görüntüleneceğini kaydetti. İlk kez Türkiye’de devreye konulacak bu sistem sayesinde; gümrük kapılarında yapılan beyanların doğru olup olmayacağının belirleneceğini belirten Canikli, liman bölgelerine yerleştirilen x-ray cihazların kontrolünün de bakanlıkta olacağını kaydetti.
BÜYÜK RAHATSIZLIK DUYANLAR VAR
Cihazların maksimum maliyetinin 250 milyon lira olacağını kaydeden Canikli, yerleştirme işlemlerinin 2016 sonunda tamamlanacağını, bu yıl sonuna kadar ise büyük kısmının bitirileceğini söyledi. Canikli, yeni antrepo uygulaması ile de belli ürünlerde transit ticarete tabi olması halinde antrepoya konulmaması kararı aldıklarını söyledi. Bu boşluktan faydalanan birçok kesimin yeni uygulamadan rahatsız olduğunu kaydeden Canikli, kaçağı ve kayıt dışılığı oluşturan bütün uygulamaları ortadan kaldıracaklarını söyledi.
8 MİLYON ARACIN % 7’Sİ İNCELENİYOR
Bakan Canikli, yeni x-ray cihazı uygulaması ile gelen giden araçların tamamı, büyük küçük araçlar, tırlar, konteynerler, yolcu otobüsleri yolcuları ile birlikte, parça eşyalar tek tek hepsinin görüntüsünün alınacağını ve her bir görüntüye bir kimlik verileceğini söyledi. Sonra gümrüğe gelen araçtaki ürün x-ray cihazında karşılaştırılarak hangi ürün olduğunun belirleneceğini kaydeden Canikli, “Türkiye’ye her yıl 8 milyon araç giriş ve çıkış yapıyor. Milyonlarca konteyner geliyor, parseller halinde eşya geliyor. Ancak gelen her 100 tırdan ancak 7’sini inceleyebiliyoruz” dedi.
BÜROKRASİ DE İTİRAZ ETTİ AMA KARARLIYIZ
X-ray cihazlarının yeni modellerinde bütün ürünlerin taranmasını sağladığını belirten Canikli, şunları söyledi: “Bunu dünyada ilk kez biz yapacağız. Dünyada hiçbir ülkede yapılmıyor. Teknik çalışmalarını günlerce çalıştık. Bürokrasi başta olmak üzere herkes itiraz etti. Firmalarla görüştük, yapılabilir olduğunu gördük. Yerleştirmeye de başladık. Kapılarda, hangi limanda nereye yerleşecek hepsi hazır. Limanlarla ilgili olanları da liman işletmecilerine aldıracağız. Diğer yerler için de ihaleye hazırlanıyoruz. Bunlar tamamlandığı zaman bir devrim olacak ve gümrük kapılarında % 100’e varan bir güvenlik ortamına geçilecek. Havaalanlarına gelen eşyalar ve internet üzerinden hızlı kargo ile alınan ürünlere kadar yapılacak."
SAATTE 60 TIR'A TARAMA
Bir tırın görüntüsünün analizinin çıkmasının 5 dakikayı bulduğunu belirten Canikli, “Operatörler tır ve içerisindeki ürün ekrana düştükten sonra onu analiz ediyor. 1 dakikada 2 tır taranıyor. Kabinin ve arka yükün taranması farklı oluyor. ABD’li bir firmanın geliştirdiği bir x-ray cihazında yolcular araçtayken yapılacak taramada yayılan radyasyon miktarının bir yolcunun yediği 5 adet muza eşit olduğu belirlendi. Yolcular inmeden 15-20 kilometre hızla giderken taranacaklar. Böylece saatte 60 tır taranacak. Ancak görüntüler 5 dakikada analiz edilebiliyor. Onun için operatör sayıları arttırılacak. Şu andaki sistemde ise tır şoförü iniyor, yarı sabit cihaz gidip gelerek tarama yapıyor en az 15 dakikayı alıyor” dedi.
YENİ KOMUTA MERKEZİ
Gümrük alanlarında x-ray cihazından geçen bütün görüntülerin aynı anda komuta merkezi tarafından da izleneceğini belirten Bakan Canikli, daha gelişmiş yeni bir komuta merkezi kurulmasına da başladıklarını söyledi. Uygulama başındaki operatörlerin görüntünün merkezde de göründüğünü bilmesiyle herhangi bir suiistimal yapmayacağını belirten Canikli, “Haydarpaşa, Ambarlı gibi 3 limanımızda geliştirdiğimiz bir proje ile 3 limanımızdaki açık kapalı bütün alanlar tıpkı ABD filmlerinde olduğu gibi 24 saat komuta merkezi tarafından izlenecek” değerlendirmesi yaptı.
10 BİN ATS CİHAZI ALIM İÇİN İHALE YAPILACAK
Kaçağın önüne geçmek amacıyla, gümrük sahasına giren ve çıkan araçların yüzde 70’ine ATS (araç takip sistemi) cihazı taktıklarını anlatan Canikli, akaryakıt taşıyan araçların ise tamamına takıldığını söyledi. Canikli, böylece aracın bütün hareketlerinin izlendiğini kaydetti. Ticaret odası başkanı ağlamaya başladı Antrepolardaki yolsuzlukların üzerine gitmek için antrepo işletmecisi, yetkilendirilmiş gümrük müşavirinin yanına bir gümrük memuru görevlendirdiklerini anlatan Canikli, “Bununla uğraştığımız bir sırada dış ticaretimizin yoğun yapıldığı bir ilimizin ticaret odası başkanı beni aradı. ‘Benim 3 antrepom vardı, onları kapatacağım’ dedi. ‘Neden, kârın mı azaldı, işlem hacmimi düştü’ diye sordum. Başladı bocalamaya. Sadece bu işlemler için kurulmuş antrepolar olduğunu biliyoruz artık. Bunların hepsi ortadan kalkacak” diye konuştu.
Gemiyle gelen petrole de sayaç takılacak
Petrol ürünleri konusunda da sıkıntıların giderildiğini anlatan Canikli, boru hattı ile gelene de rafineriye gidene de sayaç takılacağını anlattı. Canikli, “Ceyhan’daki dağıtımda Türkiye’ye yönelen boru hattına sayaç koyuyoruz. Orada da yüzde 100 denetim sağlayacağız. Gemi ile gelen akaryakıt kaçakçılığının sonu anlamına gelecek” dedi. Canikli, bu kapsamda gemi ile gelen akaryakıtla ilgili 6-7 saat inceleme yaptıklarını ifade etti.
Depolardaki ÖTV'siz yakıt KM ile izlenecek Standart depo uygulaması için çalışma yaptıklarını anlatan Canikli, Türkiye’ye gümrük kapılarından giren tırlarda 550 litre, kamyonlarda 400 litre, otobüslerde 300 litreye kadar ÖTV’siz yakıtı içeride satıp yeniden getirmesini önleyeceklerini anlattı. Aynı günde 9 kez Habur Gümrüğü’ne girip çıkan araç tespit ettiklerini belirten Canikli, “Yıllık 1 milyon ton akaryakıt kaçakçılığı tespit ettik. 2,63 lira olan ÖTV ile 2,6 milyar liralık ÖTV kaçakçılığı olduğunu hesapladık. Şimdi 550 litre kaç kilometre gideceğini hesaplayacağız" diye konuştu.
Jet yakıtında ÖTV peşin alınacak
Benzer uygulamanın Sarp sınır kapısında da olduğunu belirten Bakan Canikli, otobüslerde yüzde 25 yolcu doluluğu şartını dahi insanlara para vererek götürüp getirdiklerini söyledi. Ayrıca jet yakıtı, LPG’de aeresol ile deniz araçlarında ÖTV’siz olan akaryakıt kaçağını da önleyeceklerini anlatan Canikli, şunları söyledi: “Burada da ÖTV’yi peşinen alacağız. Sonra aldığı akaryakıtı ÖTV’siz alanda kullandığını bize belgelemesini isteyeceğiz. Bunun da Bakanlar Kurulu kararını aldık.”
Mersin'e özel önlem
Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan en önemli liman ve gümrük bölgesi olan Mersin gümrük bölgesi için özel çalışmayla bir dizi yeni çalışma yaptıklarını anlattı. Transit malların çoğunun gemi ile gelip içeriye salındıktan sonra başka bir mal çıkarıldığına dikkat çeken Canikli, riskli malları antrepo sistemin dışına çıkardıklarını söyledi. Canikli, “Bu kapsamda transit olarak Türkiye’den geçmek istiyorsa bu ürün, Türkiye’de hiçbir şekilde depolara girmeyecek, doğrudan çıkacak” dedi.
SİGARAYI BAŞKA YERE BOŞALTIRKEN YAKALADIK
Bakan Canikli, geçtiğimiz hafta Mersin’de yaşanan bir olayı da şöyle anlattı: “Geçende sigara taşıdığını beyan eden ve transit olarak Mersin’den Irak’a götüreceğini beyan eden bir tıra ATS taktık. Fakat güzergahtan saptı ve cihazı da söküp attı. Hemen Gümrük ekipleri sigarayı boşaltırken yakaladı.”
ANTREPO YASAĞI GETİRDİK TRANSİTLER KESİLDİ
Bu kapsamda yeni antrepo rejiminde, kırmızı-beyaz et, akaryakıt, sigara, alkol, ceviz içi, badem içi gibi ürünler transit ticarette artık antrepoya konulmayacağını anlatan Canikli, “Kırmızı et transit olarak geliyor Türkiye’ye ama 3-5 gün antrepoya konuluyor. Hiçbir işlemden geçmiyor. ‘Neden koyuyorsun, indirme, yükleme gibi bir sürü maliyeti göze alıyorsun’ diyoruz. Bakıyoruz, bunu Türkiye içine satıyor, o mal yerine başka bir malı gönderiyor. Birçok üründe bunları yapıyorlar. Transit ticarette antrepoya konulmaması kararı getirdik. Ona da çok itiraz ettiler. Ama buralardaki transit ticaret bıçak gibi kesildi” diye konuştu.
Kapıköy'ü biz yapacağız parası İran'dan gelecek
İran tarafındaki gümrük kapıları hakkında da bilgi veren Canikli, Ağrı/Doğubayezid’deki Gürbulak Sınır Kapısının yanı sıra, Esendere Sınır Kapısının da aktife edilerek Mayıs ayında hizmete alınacağını kaydetti. Canikli, ilave olarak Kapıköy-Razi sınır kapısının da devreye gireceğini belirtti. Kapıköy/Razi kapısında İran tarafının yapması gerekenler olduğunu söyleyen Canikli, “Son ziyaretimde orayı da siz yapın biz size bedelini ödeyelim dediler. Yaklaşık 300 milyon dolarlık bir proje olacak. Türk ve İran firmaları için ihaleye çıkılacak” şeklinde konuştu.
Sızma alanlarını kapatınca saldırdılar
Mersin’de ayrıca serbest bölgesi ile liman arasında 10 metrelik ‘Koridor’ denilen bir bölgenin de ciddi suiistimal oluşturduğunu anlatan Canikli, “Mallar konteynerler oradan girip çıkıyor. Buradan ciddi sızmaların olduğunu tespit ettik ve kapattık. Ciddi bir tepki meydana geldi. Takip ettiğimiz bazı firmalar vardı tepkilerin de o firmalardan geldiğini gördük. Mesela sigara konusunda oradan Türkiye’ye ciddi girişlerin olduğunu tahmin ediyoruz. 1987’den beri bu geçiş yeri kullanılıyordu. ‘300 milyon dolar Türkiye’nin kaybı oldu’ şeklindeki yalan haberleri yaydılar. Ne kadar potansiyel sızma alanları varsa, hepsini kapatacağız” dedi.
