Deniz ticareti demir-çelik sektörüne kilitlendi
Çinli alıcılar, Vale’nin demir cevheri kontratlarındaki %10 indirimini yeterli bulmuyor.
Mittal Mali İşler Direktörü Aditya Mittal: Uzun vadede çelik talebinde iyileşme yaşanacağına dair olumlu beklentilerimiz var.
Stemcor Yönetim Kurulu Başkanı Ralph Oppenheimer: Net bir tahmin zor. Global depresyonun ne kadar süreceğini kimse bilmiyor.
Vale’nin, 2009 yılı demir cevheri kontratlarında 10 oranında indirim yapılması teklifinin, Çinli çelik üreticileri tarafından kabul edilmeyecek kadar küçük bulunarak reddedildiği bildiriliyor.
Çin’deki piyasa koşullarını yansıtmadığından dolayı, 10 oranındaki fiyat indiriminin kendilerini tatmin etmeyeceğini belirten Çinli alıcıların, Vale’nin fiyat indirimi telaffuz etmesini temkinli bir memnuniyetle karşıladıkları, ancak indirim oranını yeterli bulmadıkları ifade ediliyor.
Bir Çinli üretici kuruluş yetkilisinin, “Madenci kuruluşlar, 2009 yılında fiyatlarda indirim olacağı konusunda ikna olmuş görünüyorlar. Bundan sonraki aşama, hangi oranda indirim yapılacağı konusunda uzlaşma sağlanmasıdır” dediği haber veriliyor. Hatırlanacağı gibi dünyanın en büyük demir cevheri üreticisi Brezilya’nın Vale şirketi küresel enflasyon endişesi ile Asyalı çelik üreticilerinden, yılık kontratın ortasında demir cevheri için 1 Eylül’den itibaren 11-11,5 daha fazla fiyat istemişti.
Vale’nin bu beklenmedik fiyat artışı talebi ve Rio Tinto 31 Ağustos tarihinde meydana gelen bir kaza nedeniyle bir demir cevheri yükleme limanında “force major” ilan etmesi yılın dördüncü çeyreği için oldukça olumsuz etki yaratmıştı. Kuru yük gemileri için spot piyasa navlun fiyatları bu yıl Eylül ayı ortaları itibariyle, Baltık Exchange indekslerinin rekor kırdığı geçtiğimiz Haziran ayına nazaran yarıdan fazla değer kaybetti. Aşırı miktarda tonajın 2010 yılında pazara gireceği korkusu, düşen çelik fiyatları, Çin’in azalan demir cevheri ithalatı ve yavaşlayan küresel ekonomi tedirginliğin daha da artmasına neden oldu.
Piyasadaki bu gerginliğe rağmen “Citi Investment Research” tarafından yapılan bir analiz, kuru yük ticaretinin 50’sinden fazlası için iş sağlayan çelik üretim ve tüketim pazarları hakkında pozitif bir resim sunuyor. Citi Investment Research tarafından yapılan analize göre, gelecek 5 yıl boyunca ABD ve Avrupa gibi yavaşlayan ekonomilere sahip olan ülkelerin kuru yük ve çelik endüstrisindeki önemi gittikçe azalacak. Buna karşılık küresel çelik talebinde Orta Doğu, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in önemi artacak.
2013 yılına kadar Orta Doğu ve BRIC ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) tarafından tüketilen çelik diğer tüm ülkelerin tüketimini aşacak. Diğer bir tabirle 2013’e kadar BRIC ve Orta Doğu ülkelerinin, tüm dünya çelik üretiminin yüzde ellisinden biraz fazlasını tüketeceği tahmin ediliyor. 2010 yılında toplam çelik üretimi 1,5 milyar ton olarak tahmin ediliyor. Takip eden 2011 yılında 1,56 milyar ton, 2012 yılında 1.61 ve 2013 yılında ise 1.66 milyar ton üretim bekleniyor. Diğer yandan 2008 yılında yüzde beş civarında gerçekleşmesi öngörülen dünya çelik tüketim talebi artışının 2009 yılında yüzde 3,5 ve 2010 yılında ise yüzde 4 olacağı hesaplanıyor.
İlginç gelişmeler yaşanıyor
Çin birliği, Bong demir cevheri yatağını iki yıl içinde üretime geçirmek için 2,6 milyar dolar harcamayı, aynı zamanda başkent limanını yenilemeyi ve hidroelektrik santrali inşa etmeyi düşünüyor. Batı Afrika ulusu, Çinli firmanın 2,6 milyar dolarlık demir cevheri anlaşmasını Ocak ayında imzaladığında Liberya’da eşi benzeri görülmemiş yatırım yapmış olacağını söyledi. Çin Birliği tarafından üstlenilen 25 yıllık proje ile doğrudan ve dolaylı olarak 18,000 iş yaratılacak ve Liberya’ya sözleşmenin imzalanması ile 40 milyon dolarlık nakit destek verilecek. Ulusal yatırım kürsü başkanı Richard Tolbert Reuters’e “Ülkemiz tarihindeki en büyük yatırım” dedi.
Dokuz rakip teklifi yenen sözleşme, Liberya’da 1,5 milyar dolar harcayan dünyanın en büyük çelik üreticisi ArcelorMittal’i demir cevherinde de gölgede bırakacak. Pek çok firma son altı ayda metal fiyatlarının düşmesi ile Afrika maden projelerinin sayısını azalttı veya erteledi. Birçok araştırmacı, önümüzdeki yıllarda ağır ekonomik krizin endüstriyel madenler için talebin azaltacağına inanıyor. Tolbert, Çin yatırımı zamanlamasının Liberya’da güvenoyu olduğunu söyledi.Tolbert, global finansal kriz ortasında bu, gerçekten Liberya'nın çekiciliğinin önemli bir işaretidir” dedi.
Ekonomik kriz İtalya'da da etkisini gösteriyor. İtalya'nın ikinci büyük Demir Çelik fabrikası, üretimi durdurma kararı aldı. Fabrika yetkilileri sürenin uzayabileceğini söyledi. Tüm dünyayı etkisi altına alan Ekonomik krizin bilançosu her geçen gün artıyor. Bir bir iflaslarını açıklayan dünya devlerinin ardından şimdi de İtalya'nın Taranto kentinde yer alan, ülkenin ikinci büyük demir-çelik fabrikası üretimi durdurma kararı aldı. Yaklaşık 800 işçinin çalıştığı fabrikanın üretimi durdurma kararı alması sendikaları harekete geçirdi. Fabrika yetkilileri sürenin uzayabileceğini kaydederken, demir taleplerinin az olmasının bu sürenin uzamasında etken olduğunu bildirdi.
Beklentiler iyimser
Mittal Mali İşler Direktörü Aditya Mittal:
“Çelik endüstrisi, son yıllarda görülmemiş şiddette ve genişlikte bir gerileme ile karşı karşıya bulunmaktadır. 2009 yılında da talepteki daralmanın bir miktar daha devam edeceği düşünülse de, geçmiş yıllarda elde edilen tecrübeler, talepteki daralmanın büyük bir bölümünün şu ana kadar atlatıldığını söylemektedir. Geçmiş yıllardaki krizlere kıyasla, çelik endüstrisi daha sağlam bir temel üzerinde durmaktadır. Son aylarda, konsolidasyonun da bir sonucu olarak, çelik üreticileri talebe karşı arz miktarlarını kararlı ve agresif bir şekilde düzenlemişlerdir.
ArcelorMittal’de, kriz önlemleri kapsamında, kapasite kullanım oranını 65’in altına indirmiş ve 4 milyar dolar tutarında tasarruf sağlanması amacıyla, idari önlemler almıştır. Dünya genelinde, 1,5 milyar insanın sanayileşme sürecinde olduğu dikkate alındığında, çelik talebindeki artış da devam edecektir. Üretimimizin önemli bir bölümünün, yüksek büyüme potansiyeline sahip gelişmekte olan ülkelerde bulunduğu hususu da dikkate alındığında, uzun vadede çelik talebinde iyileşme yaşanacağına dair beklentilerimiz olumlu yönde bulunmaktadır.”
Stemcor Yönetim Kurulu Başkanı Ralph Oppenheimer:
“2009 yılı için net bir tahmin yapmak oldukça zor. Global depresyonun daha ne kadar devam edeceğini hiç kimse bilmiyor. Mevcut kriz ile 1929 krizi arasında pek çok paralellik bulunuyor. 1929 krizinden sonra, krizin etkileri 1930 yılında da devam etti. Bazı yorumcular, benzer bir süreç ile karşı karşıya bulunduğumuz yönünde görüş bildiriyorlar. Ancak ben daha iyimser bir yaklaşımı benimsiyorum. Fiyatların son derece hızlı bir şekilde düştüğü gibi, yine aynı şekilde hızlı bir iyileşmeye şahit olabiliriz.
Bu iyileşmenin, 2009 yılının ikinci çeyreğinde ABD’de başlayacağını tahmin ediyorum. Çin’in ihracatındaki düşüş eğilimi ve düşen talep karşısında, dünya genelinde üreticilerin üretim kısmaları bu iyimser yaklaşımı benimsemede bana cesaret veriyor. Önümüzdeki birkaç ay boyunca çelik talebinin artacağını düşünmüyorum. Tam tersine talepte daralma devam edebilir. Ocak ayında hurda fiyatları mevsimsel yükselişini gösterebilir. Ancak Çin’in ihracatını yeniden arttırması halinde, çelik fiyatlarındaki artış kısa süreli olabilir.”
