Avrupa O Petrol İçin Kuyruğa Girdi!
Irak merkezi hükümeti ve Kuzey Irak arasındaki kriz çözüme kavuşunca Avrupa ülkeleri ‘uygun fiyatlı petrol’ için sıraya girdi.
İtalyan Eni yarın Ceyhan’dan 600 bin varil Irak petrolü yükleyecek. Ruslar da sırada bekliyor
Kuzey Irak bölgesi petrolünde Bağdat ile Ankara arasında ipleri geren yaklaşık 1 yıllık kriz sona erdi. Varılan anlaşma uyarınca Kuzey Irak petrolü Irak hükümetinin üzerinden satılacak. Ceyhan’dan yüklenen fiyat avantajlı petrol için Avrupa ülkeleri sıraya girdi. Bölgesel yönetiminin, yıl başında Türkiye üzerinden dünya piyasalarına petrol gönderimine başlaması Bağdat’la gerilime neden olmuştu. Dönemin Irak Başbakanı Nuri El Maliki, petrol satışında yetkinin Irak devlet teşebbüsü SOMO’nun olduğunu belirterek tepkisini, Kürt yönetiminin bütçeden alacağı payı keserek göstermişti.
Yüzde 83 pay Bağdat’a...
Bölgesel yönetimin, satılacak petrolden sadece yüzde 17’lik paylarını alacaklarını, kalan yüzde 83’lük kısmı Irak’ın genel bütçesine aktaracaklarını açıklasa da egemenlik vurgusu yapan Bağdat’ı ikna edememişti. Bağdat yönetiminin blokaja devam edip Kuzey Irak petrolünün Ceyhan üzerinden satışı uluslararası tahkime taşınınca, Batı limanlarına kabul edilmeyen petrol tankerlerinin okyanuslarda gezdiği süreç başlamıştı. Bağdat’ın dışlanmaması gerektiğini savunan ABD’nin etkisiyle Avrupa Kuzey Irak petrolüyle buluşamadı.
Bu arada ABD’de bir mahkeme Kuzey Irak petrolü taşıyan bir gemiye el koydu.
Amerika’dan yeşil ışık
Kuzey Irak petrolüyle ilgili ilk yeşil ışık ABD’den geldi. ABD yargısının, karasularına girmek için izin bekleyen Kuzey Irak petrolüne el konulması kararını bozmasıyla, Türkiye üzerinden açık denizlere açılan ancak alıcılarıyla buluşamayan Kuzey Irak petrolü için satış yolu açıldı. IŞİD terörüyle sarsılan Irak’ta Başbakan Nuri el Maliki, yerini daha fazla koruyamayınca Haydar el Abadi dönemi başladı.
Bağdat’ta yeni yönetimin ilk işlerinden birisi petrol ihracatı konusunda Erbil’le anlaşmak oldu.Bölgesel yönetimin bütçe payının kesilmesine ve memur maaşlarına ödeyememesine neden olan krizin çözümü için bir petrol komisyonu kuruldu. Komisyonun, Kuzey Irak petrolünün satışı ile ilgili bilgileri Irak merkezi hükümetine vermesi kararlaştırıldı.
Halkbank kilit rol oynuyor
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, geçtiğimiz günlerde konuyla ilgili ABD’nin memnuniyetini açıkladı. Petrol gelirleri ise şimdiye kadar Halkbank’a yattı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, geçen ay yaptığı açıklamada, Halkbank’a 700 milyon dolar petrol parası yattığını, bu paranın, peyderpey Bölgesel Yönetim ve Irak Merkezi Hükümeti’ne aktarıldığını bildirmişti. Genel Energy CEO’su Tony Hayward ise geçtiğimiz günlerde bir gazeteye yaptığı açıklamada, “Anladığım kadarıyla para artık Halkbank’ta birikmiyor, Erbil hükümetine gidiyor” dedi.
İTALYANLAR HAZIR
Kuzey Irak ve Bağdat’ın, petrol gelirlerinin anayasaya uygun şekilde bölüşümü üzerinde anlaşmasının ardından resmi mutabakat geldi. Anlaşmaya göre Bölgesel Yönetim, günlük 150 bin varil petrolü, Irak’ın şirketi SOMO hükümeti üzerinden ihraç edecek. Irak ise Bölgesel Yönetim'e sıcak para aktaracak. Reuters’in haberine göre İtalyan Eni şirketi 29 Kasım’da Ceyhan’dan 600 bin varil Irak petrolü yükleyecek.
Rus Lukoil’in ticaret birimi Litasco da aynı tarihte Ceyhan’dan yük alacak. Bu ticaret SOMO üzerinden, eski fiyatla yapılacak. OPEC üretime ‘devam’ dedi Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) günlük 30 milyon varil olan petrol üretiminde değişikliğe gitmedi.
Dünya petrolünün yüzde 40’ını üreten OPEC üyeleri dün Viyana’da kritik bir toplantı gerçekleşti. Kuveyt Petrol Bakanı Ali Salih el-Ömer toplantı sonrası yaptığı açıklamada petrol üretiminde bir değişikliğe gidilmediğini söyledi. OPEC’in zengin üyelerinin pazar payını korumak için üretime devam etmek istediği, daha fakir üyelerinin ise üretimde kesinti talep ettiği biliniyordu.
Bizim borsa fırladı...
Kararın ardından Brent petrolün varil fiyatı Eylül 2010’dan beri ilk kez 75 doların altına inerek 74.75 doları gördü. Petrol fiyatı haziranda 115 dolar seviyesindeydi. Bir sonraki OPEC bakanlar zirvesi Haziran 2015’te yapılacak. Borsa İstanbul 100 endeksi, OPEC’in üretim kotasını değiştirmemesinin ardından gelen alımların da etkisiyle günü son 1.5 yılın en yüksek kapanışıyla tamamladı. BIST 100 endeksi dünkü kapanışa göre 445.21 puan yükselişle 84.688 puandan kapandı.
