İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, bu yıl gemi ve yat ihracatının geçen yıla göre yüzde 23 artışla 1 milyar dolar civarında gerçekleşmesini beklediklerini söyledi.
Bayrak, 2008'de başlayan ekonomik krizin etkilerinin gemi ve yat sektöründe halen sürdüğünü belirterek, bu yüzden ihracatın geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 39 daralarak 811,2 milyon dolara gerilediğini ifade etti.
Kriz öncesi oluşan talebi karşılamak üzere planlanan aşırı arzın, krizden sonraki birkaç yılda ihtiyaç ve talebin çok üzerinde bir gemi üretimine neden olduğunu kaydeden Bayrak, ''Bu da zaten hassas olan fiyat istikrarını olumsuz etkilemiştir. Bununla birlikte özellikle Uzak Doğulu gemi üreticileri ve diğer gemi üreten Brezilya, Hindistan gibi ülkeler bu durumu fırsata çevirmek için radikal sübvansiyonları hayata geçirdi. Söz konusu ülkelere bu sayede oluşan taleplerin bir çoğunu toplayarak pazardaki paylarını büyük ölçüde arttırdılar'' dedi.
Bayrak, 2013 yılında ihracatın geçen yıla göre yüzde 23 artarak 1 milyar dolar seviyelerinde gerçekleşmesini beklediklerini kaydetti.
-''Siparişlerde düzelme gözlemliyoruz''-
Kriz sonrası dönemde hemen hemen bütün ülkelerin sipariş defterlerinde bir azalma görüldüğüne dikkati çeken Bayrak, söz konusu dönemde Türkiye için de büyük miktarda sipariş iptallerinin gündeme geldiğini dile getirdi.
Çin, Kore gibi ülkelerin kurdukları dev şirketler ve kamu bankaları destekleri ile bu siparişleri satın aldıklarını anlatan Bayrak, bu durumun, anılan ülkelerin sektörde yaşanan krizi hafif atlatmalarına olanak sağladığını söyledi.
Geçen yıl dibe vurduğunu düşündükleri gemi ve yat sektöründe sipariş bakımından bir miktar düzelme gözlemlediklerine işaret eden Bayrak, ''Yat sipariş defterlerine baktığımızda ülkemiz mega yat açısından hala dünyanın ilk 7 ülkesinden biri. Özellikle sipariş gemiler... Örneğin tedarik gemileri, açık deniz balıkçı gemileri ve hizmet gemileri bakımından sektörde bir miktar canlanma söz konusu ise de bu henüz ihracat rakamlarına yansımış değil'' değerlendirmesinde bulundu.
-''Müşteri Uzak Doğuya gitti''-
Geçen yıl ihracatın daralmasında AB ülkelerinin ithalatının azalmasının ne derece etkili olduğuna ilişkin de görüşlerini paylaşan Bayrak, AB ülkelerindeki pazar daralmasının Türk gemi ihracatını fazlasıyla etkilediğini ifade etti.
Bayrak, ''Avrupa yatırımcısının yeterli finansman bulamaması, buna karşılık Uzak Doğulu ihracatçı ülkelerin alıcı müşteriye yönelik uzun vadeli finansal modelleri uygulamaya koyması, birçok potansiyel müşterinin bu ülkelere gitmesine neden oldu'' dedi.
Türk gemi ve yat sektörünün dünya gemi ihracatındaki yerinin dünyadaki ilk 10 ülkeden biri olmasına karşın pazardan alınan payın oldukça düştüğüne dikkati çeken Bayrak, geçen yıl Türkiye'nin ihracat yaptığı başlıca ülkelerin Malta ve Marshall adaları olmak üzere Norveç ve diğer Avrupa Birliği ülkeleri, Suudi Arabistan, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri gibi Arap ülkeleri ve Rusya olduğunu kaydetti.
-''İstihdam konusunda olumlu gelişmeler bekliyoruz''
Sektördeki istihdam durumu hakkında da değerlendirmelerde bulunan Bayrak, kriz ile birlikte istihdamda yaşanan ciddi daralmanın yetişmiş iş gücünün başka alanlara yönelmesine sebebiyet verdiğini ve sektörün bu avantajını büyük ölçüde kaybettiğini dile getirdi.
2012 sonlarında oluşan sınırlı canlanmanın bu konudaki zafiyeti ortaya çıkardığını ve sektörün süratle yeniden iş gücü kazandırma çalışmalarına başladığın anlatan Bayrak, bu yıl istihdam konusunda az da olsa olumlu yönde gelişmeler beklediklerini ifade etti.
Sektöre verilen devlet desteğinin artırılması gerektiğini de belirten Bayrak, şöyle konuştu:
''Türk gemi ve yat sanayi KDV muafiyeti, gümrük muafiyeti ve geçen yıl açıklanan teşvik paketinde konulan yeni yaratılacak istihdamda asgari ücrete karşılık gelen işveren payının ödenmesi gibi kısıtlı desteklerle var olma mücadelesi vermektedir. Elbette bunlar yeterli değil. Diğer üretici ülkelerin yaptığı gibi alıcıya finansman, uzun vadeli ucuz finansman, barter ticaretinin organizasyonu, stopaj muafiyeti, yatırım indirimi veya 5'nci bölge destekleri gibi teşviklerle desteklenmesi beklenmektedir.''
Bayrak, global ekonomik göstergeler ve deniz taşımacılığının göstereceği performansın ihracat konusundaki öngörüleri olumlu veya olumsuz etkileyeceğini sözlerine ekledi.
