Kuru dökmeyük gemisi iptalleri 100 milyon dwt'a yaklaşıyor
Tersanelere 2008 sonuna kadar verilmiş olan kuru dökmeyük gemisi siparişlerinin yüzde 60'ının kredi garantisi olmadığından bu siparişler en yüksek riske sahip bulunuyor.
Norveçli brokerlik grubu Lorentzen&Stemoco değerlendirmesine göre üçüncü 300 milyon dwt civarındaki kuru dökmeyük gemisi inşa siparişinin gelecek üç yıl içinde iptal olasılığını çok yüksek görülüyor.
100 milyon dwt'luk kuru dökmeyük gemisi siparişlerinin iptali ise kredi ve olumsuz pazar ortamı nedeniyle armatörlük firmaları ile tersaneler arasındaki görüşmelerle belirleniyor.
Yapılan bir açıklamaya göre verilmiş olan siparişlerin hemen yüzde ellisinin gemi kredisi veren bankalarca kredilerinin sağlanmamış olduğunu ortaya koyuyor. Nitekim Nordea Denizcilik kredileri bölümü başkanı Carl Steen bir forumda yaptığı açıklamada tersanelere verilmiş olan kuru dökmeyük gemileri inşa siparişlerinin yüzde 50-60 oranında kredi güvencesinden yoksun olduğunu belirterek, bu siparişleri veren armatörlük firmalarının durumlarına bakılmaksızın siparişlerinin çok önemli kısmının iptal edilmesinin kaçınılmaz olacağını işaret etti.
İnşaatlar için 200 milyar dolar krediye ihtiyaç var
Norveçli broker RS Platou'ya göre verilmiş olan tüm gemi inşa siparişlerinin devamı için 200 milyar dolar krediye ihtiyaç bulunmakta ve bu rakamı gemi kredisi ihtisas bankalarının karşılaması da mümkün görülüyor.
Önümüzdeki 3-4 yıl boyunca gemi inşa siparişlerinde önemli düşüşler olacağı ileri sürülen değerlendirmede kuru dökmeyük ve konteyner gemileri siparişlerinin asgari yüzde 35-40 gibi bir kısmı iptal edilecek ve yüzde 20 gibi bir kısmı ise gelecek senelere bırakılacak.
Lorentzen&Stemoco brokerlik kuruluşuna göre tersanelere verilmiş olan 3,400 kuru dökmeyük gemisi inşa siparişinin bugünkü verilerle zaten 298'i iptal edilmiş bulunuyor. Bu rakam bugüne göre bile toplamın yüzde 9'unu meydana getiriyor.
Sipariş yağmuru nedeniyle birçok yeni tersanenin tesis edildiği ve bunların birkısmının sipariş kabul etmelerine rağmen henüz inşa safhasında oldukları hatırlatılan açıklamada, bu tersanelerin çoğunlukla Çin ve Güney Kore'de olduğu ve ilk iptallerin bu tersanelere yönelik gerçekleşeceği da belirtiliyor.
İptalleri en yüksek görülen 100 milyon dwt'luk kuru dökmeyük gemisi siparişi ise 2010-2011 yıllarında teslimi beklenen gemilerden oluşuyor.
İptaller yüzde 10'u aşıyor
Son verilere göre ise 500 civarındaki kuru dökmeyük gemisi inşaa projesi iptal edildi. Bunlar arasında 325 adet dökmeyük gemisi veya 37.2 milyon dwt'luk bir kapasite bulunuyon. Bu verilere göre inşaatları iptal edilen dökmeyük gemisi yüzde olarak 9.6'lık bir payı meydana getiriyor.
Norveç klas kurumu Det Norske Veritas'ın araştırma verilerine göre 37.2 milyon dwt'luk 492 gemi yeni inşa listesinde çıkartılmış durumda.Bu verilerde 28.2 milyon dwt ile 325 adet dökmeyük gemisi, 78 konteyner gemisi ve 47 tanker yer alıyor.
Güney Kore ve Çin gibi dünya gemi inşa endüstrilerinin öncü iki ülkesi kaynaklarından kaç adet gemi inşa edileceğine dair kesin bilgiler gelmezken, bazı büyük Çin Tersanelerinin hükümet kanalıyla yeterli kredi kaynağı sağlayabilecekleri ve iptal edilmiş olan dökmeyük gemisi projelerini kendi adlarına inşa edebilecekleri ve işletmeye alabilecekleri ifade ediliyor.
Geçtiğimiz yılı sonuna kadar sipariş edilmiş olan kuru dökmeyük gemilerinin yüzde 53'ünü meydana getiren 556.5 milyon dwt'luk kısmı veya 8,950 gemi siparişi toplam filonun yüzde 70'ini teşkil ediyor.
Diana Shipping başkanı Margaronis'in yaptığı açıklamaya göre Londra merkezli araştırma brokerlik kurumu Howe Robinson and Clarksons verilerine göre bu toplamın yüzde 22'si 2010 ve 2011 yıllarında iptal edilmiş olacaklar.
Bu değerlendirmeye göre 2010 teslim 282 ve 2011 teslim 306 kuru dökmeyük gemisi projesi daha iptal edilecek.
Tersanelerin iptaller karşısında hukuki durumlarının ayrı bir açmaz meydana getirdiği hatırlatılırken, asıl zorlukların 2011-2012 ve 2013 yıllarında yaşanacağı işaret edilerek şöyle denilmekte; "Ön ödemesini yapmış olan armatörlük firmaları, iptallere yanaşmayan Güney Kore Tersaneleri karşısında gemilerin teslim tarihleri yaklaştıkça kredi kaynağı oluşturmadıkları takdirde çok zorlukla karşılaşacaklardır.Asıl fırtına iki üç yıl sonrasında beklenmelidir."
40,000- 59,999 dwt arasındaki Handymax dökmeyük gemisi siparişinin yüzde 35'i iptal edilebilmiştir. Suezmax tankerlerde büyük sayıda iptaller izlenmektedir.
DNV Kıdemli Başkan Yardımcısı Wilhelm Magelssen, büyük tersanelerin iptali kabul etmelerinin son derece riskli ve maliyetli olduğunu işaret ederek "İster hoşumuza gitsin, ister gitmesin dünya genelinde ihtiyaç fazlası tonaj bulunmaktadır. Bu durum finansal bunalım sona ermeden çözümlenemeyecektir" dedi.
