İRAN'IN DEV TANKER HAMLESİ
İran’ın milli petrol şirketi, Çin tersanelerine her biri 100 milyon dolar sözleşme bedeline sahip 12 adet VLCC siparişi verdi.
İran’ın devlet aidiyetindeki milli petrol şirketi NITC (National Iranian Tanker Co. – İran Ulusal Tanker İşletmesi) son dönemde yakaladığı ivme ile şaşırtmaya devam ediyor. Şirket son olarak Çin tersanelerine her biri 100 milyon dolar sözleşme bedeline sahip 12 adet VLCC (Very Large Crude Carrier) siparişi verdi.
İran’ın tüm dünya petrol rezervleri dikkate alındığında yüzde 11 en önemli ihracatçılardan biri olduğu biliniyor. İran’ın ayrıca dünyanın ikinci büyük gaz rezervlerine sahip ülkesi olduğu dikkate alındığında petrol ve doğalgaz tankerlerine olan ihtiyacı da kolayca anlaşılıyor. İran 4 milyon varil ile dünya piyasasına en fazla petrol veren ülkelerden biri konumunda. İran ürettiği petrolün yüzde 60’ını Asya ve Avrupa ülkelerine satıyor.
Nükleer programı sebebiyle İran ile ABD arasında devam eden gerginlikten dolayı, İranlı gemi sahipleri, sipariş ettikleri gemileri yabancı bayrak altına kayıt ediyorlar. Yabancı bayrağa kaçan İranlı gemi sahipleri ABD ile arasındaki sorunla birlikte, İran’ın kara listede olması da bu kaçışın en büyük etkenlerinden biri olarak göze çarpıyor.
Edinilen son bilgilere göre de NITC tarafından Çin tersanelerine sipariş edilen 12 VLCC için de benzer bir yol izlenmiş. Buna göre, söz konusu gemilere finansal destek Çin İthalat-İhracat Bankası tarafından verilecek ve satın alma opsiyonu NITC’de olmak üzere tankerler uzun süreli sözleşmelerle İran Ulusal Tanker İşletmesi’nin kullanımına verilecek.
Dış basında yer alan haberlere göre İran’ın iki önemli denizcilik firması, ülkenin gemi ihtiyacına yönelik yaptıkları çalışmaları kamuoyu ile paylaştılar. Bunlardan biri olan Islamic Republic of Iran Shipping Lines/IRISL’nin yöneticilerinden Gulam-Hüseyin Gülperver, 2020 yılına kadar ülkenin, petrol ve LNG tankerlerinin de dâhil olduğu 500 gemiye ihtiyacı olduğunu belirtirken LNG tankeri ihtiyacının 20-80 arasında değişeceğini vurguladı.
Petrol tankeri ihtiyacının ise 100-120 arasında olduğunu söyleyen Gülperver’in önerisi ise bu işin özel sektörün desteklenmesi ile çözülmesi. National Iranian Tanker Company/NITC’den Muhammed Suri ise, özellikle LNG filosu için en az 8-9 milyar dolara ihtiyaç olduğunu açıklarken kendilerinin, firma olarak 32 milyon ton LNG’yi taşımak üzere 35 LNG tankerinin inşasını tamamlama yolunda çalışmaya devam ettiklerini ifade etti. IRISL dökme yük, konteyner, karışık yük, çok maksatlı gemiler ve tankerlerin oluşturduğu 180 gemilik bir filoya sahip. NITC’nin 38 tankerlik filosu ise 7 milyon ton taşıma kapasiteli.
Firma son beş yılda (Çin tersanelerine verilen 12 gemilik son sipariş hariç) dünya tersanelerine 23 VLCC ve 9 adet suezmax tanker siparişi vermişti. NITC tarafından Çin tersanelerine verilen 1 milyar 200 milyon dolar sözleşme bedeline sahip söz konusu 12 VLCC siparişi, İran’ın enerji dağıtımı konusunda milli bir politika izlediği yolundaki görüşleri de destekler nitelikte.
Uzmanlar, geçmişte yalnızca Japonya ve Güney Kore tersaneleriyle çalışmayı tercih eden İranlı şirketlerin işbirliği zincirlerine Çin tersanelerini de ekleyerek hem tanker atılımlarını hızlandırma hem de uluslararası pazarlardaki iş ortaklarını arttırma amacında olduğunu ifade ediyorlar. Enerji konusundaki ağırlığını arttıran İran aynı zamanda bu yolla global ekonominin kilit aktörlerinden birisi olmayı da hedefliyor.
Cem TOP – PERŞEMBE ROTASI
