Avrupa Deniz Mineralleri Birliği (EMSAGG) Yönetim Kurulu Toplantısı ve Bilgilendirme Seminerleri 6-7 Kasım 2014 Tarihleri Arasında İstanbul’da Yapıldı.
Avrupa Deniz Mineralleri Birliği (EMSAGG) bu dönemki Yönetim Kurulu toplantısını Boğaziçi Üniversitesi’nde, Bilgilendirme Seminerlerini ise 7 Kasım 2014 tarihinde Anadolu Yakası Kumcular Kooperatifi’nin davetlisi olarak Deniz Ticaret Odası’nda gerçekleştirdi. Toplantılara Hollanda, Belçika, İngiltere ve Türkiye’den kamu, özel sektör ve üniversitelerden uzmanlar katıldı. Avrupa ve Türkiye’den uzmanların konuşmacı olarak katıldığı sabah oturumlarının ardından EMSAGG Başkanı Dr. Cees Laban ve Boğaziçi Üniversitesi Kıyı Mühendisliği Labortuvarı Müdürü Dr. Emre Otay’ın yönetiminde “Türkiye Deniz Mineralleri Yönetiminin Teknolojik ve İdari Açılardan Avrupa ile Uyum Süreci” konulu bir panel gerçekleştirildi.
Panele Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, İstanbul Valiliği, Özidaş A.Ş., Anadolu Yakası Kumcular Koop., Deniz Ticaret Odası, Tübitak Marmara Araştırma Merkezi, Boğaziçi Üniv., Karadeniz Teknik Üniv. ve Recep Tayyip Erdoğan Üniv. ‘den uzmanlar katıldılar. Panel sonucunda ülkemizde deniz minerallerinin sürdürülebilir yönetimi açısından en önemli iki eksiğin (1) denizlerimizdeki kum ve çakıl yataklarının haritalanması ve (2) deniz dibi minerallerinin yönetimi ilgili mevzuatın Belçika, Hollanda ve İngiltere gibi öncü konumdaki Kuzey Avrupa ülkeleriyle uyumlu hale getirilmesi olduğu konusunda fikir birliğine varıldı. Avrupa ülkelerinde son derece yaygın olarak rastlanan deniz dibi kum ve çakılı kullanarak gerçekleştirilen kumsal restorasyonu projelerinin ülkemizdeki kara kaynaklı kıyı dolgularının yerini alması için gerekli teknik ve idari düzenlemelerin yapılması yönünde ortak görüş belirtildi. Deniz dibi mineral yataklarının jeolojik, mühendislik ve ekolojik açılardan araştırılması için kamu kurumları ile üniversite ve ilgili özel sektorün katılımıyla ortak projeler başlatılması önerildi.
Buna parallel olarak deniz dibindeki minerallerin lisanslama, çıkartılma, kullanım, vergilendirilme, ve izlenme süreçlerini içeren tüm mevzuatın Avrupa’daki örnekleri ışığında yeniden düzenlenmesi yönünde tavsiye kararı alındı. Bunun için kamu, özel sektor, üniversiteler ve EMSAGG başta olmak üzere Avrupalı Sivil Toplum Kuruluşlarının desteğinin alınması önerildi. EMSAGG üyesi Avrupalı uzmanların üzerinde durduğu iki proje başlığı şu şekilde özetlenebilir.
• Deniz Dibi Kum ve Çakıl Yataklarının Haritalanması: Deniz dibi kaynak kullanım miktarları Türkiye'nin yüzlerce katına varan Kuzey Avrupa ülkelerinin geçmişte ilk yaptıkları çalışmaların başında, Avrupa denizlerindeki milli servet sayılabilecek kum ve çakıl yataklarının haritalanması gelmektedir. Avrupa'da 19. yüzyılda başlayan bu tip planlama çalışmaları, ülkemizde maalesef sadece küçük çapta proje bazlı yerel jeoloji çalışmalarıyla sınırlı kalmıştır. Deniz dibi kum ve çakıl yataklarının yerlerinin haritalanması, bulundukları derinlik, yatak kalınlığı, ve malzeme özelliklerinin belirlenmesini öngören ve Karadeniz'den başlayarak aşamalı olarak diğer denizlerimizi de kapsayacak geniş çaplı bir kaynak haritalama projesi gerekmektedir. Bu kaynakların sürdürülebilir bir şekilde ekonomiye kazandırılması, uzun vadeli sürdürülebilir planlanlar yapılması, geniş çaplı çevresel etki değerlendirmelerinin tamamlanması gibi konuları kapsayacak bir araştırma projesi önerildi.
• Deniz dibi kum ve çakıl kaynaklarının çıkartılması ve kullanımıyla ilgili Türk ve Avrupa mevzuatlarının karşılaştrmalı olarak incelenmesi: Bu projede milli kaynaklarımızın sürdürülebilirlik esasına dayalı planlanması ve ekonomik değere dönüştürülmesi başlıca hedef olacaktır. Öte yandan, kıyılarımızın korunmasında çoğu zaman doğayı tahrip edecek sonuçlar doğuran sert kıyı yapılarına alternatif oluşturacak şekilde, özellikle gelişmiş ülkelerde sıkça kullanılan çevreye uyumlu "kumsal beslemesi" projelerinin önünü açacak mevzuat değişikliklerinin yapılması gerekmektedir. Yönetmeliklerizi Avrupa mevzuatıyla uyumlu hale getirecek, özellikle Hollanda, İngiltere,ve Belçika gibi bu konuda Avrupa Birliği'nde önderlik eden ülkelerin uzmanlarından destek alarak bir araştırma yapılması, bu ülkelerdeki mevcut yönetmelik, lisanslama sistemleri, kullanılan teknolojik sistemler ve çevresel koruma tedbirlerinin incelenmesi ve Türkiye şartlarında uygulanabilecek şekilde mevzuat değişikliği önerileri geliştirilmesini içeren bir proje önerildi.
