Dondurmadan Verem Bulaşır mı?Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, yaz mevsiminin vazgeçilmez lezzeti olan dondurmanın insanlara faydası olduğu kadar sağlıklı koşullarda üretilmediğinde zararı da olduğunu belirterek, vatandaşları dondurma tüketirken nelere uymaları gerektiği konusunda uyardı.Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, ''Sütten bulaşabilen verem, brusella, difteri, ishal, tifo, dizanteri gibi pek çok hastalık, sağlıklı koşullarda üretilmeyen, saklanmayan ve tüketilmeyen dondurmalar aracılığıyla insanlara bulaşabilir'' dedi.En sağlıklı dondurmanın pastörize süt ve gerçek meyveler kullanılarak yapıldığını belirten Yorulmaz, meyveli, şeker ve yağ içeriği düşük olan, doğal olmayan hiçbir madde içermeyen, hijyenik ortamlarda, el değmeden yapılan ve uygun şartlarda saklanarak hijyenik malzemelerle temiz külah ya da kaplara konularak tüketicilere ulaştırılan dondurmanın sağlıklı olduğunu söyledi.Her mevsim tüketilebilecek çok faydalı bir besin olan dondurmanın sindirimi kolay, serinletici ve ferahlatıcı etkileri nedeniyle yaz mevsiminin vazgeçilmez bir besini olduğunu anlatan Yorulmaz, şunları kaydetti:VİTAMİN VE MİNERAL AÇISINDAN ZENGİN''İçinde süt, şeker, meyveler gibi maddeler nedeniyle, besin değeri oldukça yüksek olan dondurmada, protein, karbonhidrat ve yağ gibi temel besin ögeleri ile birlikte, A, D, E, C ve B grubu vitaminler, aynı zamanda kalsiyum, magnezyum, fosfor, sodyum, potasyum, demir ve çinko mineralleri bulunmaktadır. İçindeki bu vitamin ve mineraller sağlığı korumada, hastalıklara karşı direnci artırmada ve vitamin eksikliğini ortadan kaldırmada çok yararlıdır. Dondurma yazın zayıflama diyetlerinde de zengin vitamin ve mineral içeriği ile son derece faydalı bir besindir.''HANGİ KOŞULLARDA ZARARLI OLUR? Dondurmanın yararları dışında uygun olmayan biçimde hazırlanan ve saklanan dondurmalardaki katkılar ile boya maddeleri dolayısıyla insanlara zararı da olabildiğini belirten Yorulmaz, ''Yapılan çalışmalar, özellikle açıkta satılan dondurmaların pek çoğunun sağlıksız olduğunu göstermektedir. Özellikle nerede hangi şartlarda üretildiği bilinmeyen dondurmalarda; izin verilen katkıların aşırı miktarlarda ya da yasaklanmış katkı maddelerinin kullanılması riski bulunmaktadır. Bazen kıvam artırıcı olarak jelatin, şeker yerine yapay tatlandırıcılar, doğal salep yerine yapay salep, süt yerine süt tozu, meyve yerine meyve boyası ve aromaların katıldığı çalışmalarda gösterilmiştir'' şeklinde konuştu.Sütten bulaşabilen verem, brusella, difteri, ishal, tifo, dizanteri gibi pek çok hastalığın, sağlıklı koşullarda üretilmeyen, saklanmayan ve tüketilmeyen dondurmalar aracılığıyla da insanlara bulaşabileceği uyarısında bulunan Yorulmaz, özellikle şeker hastaları için hazırlanan dondurmalarda kullanılan yapay tatlandırıcılara bağlı olarak sağlık sorunları ortaya çıkabileceğinden bu tür dondurmaların mümkün olduğunca tüketilmemesinin doğru olacağını ifade etti. AMBALAJI BOZUK DONDURMA ALMAYIN Ambalajlı olarak satılan dondurmalardaki şekil bozukluğunun, dondurmanın erimiş ve sonra tekrar donmuş olduğu anlamına geldiğini belirten Yorulmaz, bu durumdaki dondurmada mikropların kolaylıkla ürediğini söyledi.Külahlara ya da kaplara dondurma koymak amacıyla kullanılan kaşıkların kullanıldıktan sonra genellikle içi su dolu bir kapta bekletildiğini anlatan Yorulmaz, konuşmasını şöyle sürdürdü:''Kullanım sırasında dış ortamdaki toz ve mikroplarla kirlenen bu kaşıklar aynı zamanda konulduğu kaptaki suyu da kirletmekte ve bu kirlilik daha sonra her kullanıldığında satılan dondurmaya bulaşmaktadır. Bu da insanları gıda zehirlenmesi dahil olmak üzere ciddi biçimde hasta edebilmektedir. Bu kaşık ve konulduğu kaplar ile dondurma külahları, dış ortamdaki kirliliklerden çok iyi korunmalıdır.YÜKSEK KALORİYE DİKKATBazı kişiler, çok soğuk ve donmuş besinlere duyarlıdır. Bu tür besinleri yediklerinde boğazlarında yanma, öksürük, nefes almada güçlük, baş ağrısı, burun akıntısı gibi belirtiler gösterebilmektedir. Özellikle solunum sistemine ait hastalıkları ya da duyarlılıkları olan kişiler daha az miktarda ve daha yavaş biçimde dondurma yemelidirler.''Yorulmaz, dondurmanın diğer tatlıların üzerinde servis edildiğinde yüksek kalorili besinlerin daha fazla tüketilmesini ve böylece şişmanlamayı kolaylaştırdığının unutulmaması gerektiğini sözlerine ekledi. if(typeof(NewsId) == "undefined"){ var NewsId=0; var result=location.href.match(/\/id\/\d*\/?/g); if(result) if(result.length>0) NewsId=result[0].replace('id','').replace(/\//g,''); } var ntvuc; jQuery.fn.truncate=function(max,settings){settings=jQuery.extend({chars:/\s/,trail:["...",""]},settings);var myResults={};var ie=$.browser.msie;function fixIE(o){if(ie){o.style.removeAttribute("filter")}}return this.each(function(){var $this=jQuery(this);var myStrOrig=$this.html().replace(/\r\n/gim,"");var myStr=myStrOrig;var myRegEx=/<\/?[^<>]*\/?>/gim;var myRegExArray;var myRegExHash={};var myResultsKey=$("*").index(this);while((myRegExArray=myRegEx.exec(myStr))!=null){myRegExHash[myRegExArray.index]=myRegExArray[0]}myStr=jQuery.trim(myStr.split(myRegEx).join(""));if(myStr.length>max){var c;while(max<myStr.length){c=myStr.charAt(max);if(c.match(settings.chars)){myStr=myStr.substring(0,max);break}max--}if(myStrOrig.search(myRegEx)!=-1){var endCap=0;for(eachEl in myRegExHash){myStr=[myStr.substring(0,eachEl),myRegExHash[eachEl],myStr.substring(eachEl,myStr.length)].join("");if(eachEl<myStr.length){endCap=myStr.length}}$this.html([myStr.substring(0,endCap),myStr.substring(endCap,myStr.length).replace(/<(\w+)[^>]*>.*<\/\1>/gim,"").replace(/<(br|hr|img|input)[^<>]*\/?>/gim,"")].join(""))}else{$this.html(myStr)}myResults[myResultsKey]=myStrOrig;$this.html(["<div class='truncate_less'>",$this.html(),settings.trail[0],"</div>"].join("")).find(".truncate_show",this).click(function(){if($this.find(".truncate_more").length==0){$this.append(["<div class='truncate_more' style='display: none;'>",myResults[myResultsKey],settings.trail[1],"</div>"].join("")).find(".truncate_hide").click(function(){$this.find(".truncate_more").css("background","#fff").fadeOut("normal",function(){$this.find(".truncate_less").css("background","#fff").fadeIn("normal",function(){fixIE(this);$(this).css("background","none")});fixIE(this)});return false})}$this.find(".truncate_less").fadeOut("normal",function(){$this.find(".truncate_more").fadeIn("normal",function(){fixIE(this)});fixIE(this)});jQuery(".truncate_show",$this).click(function(){$this.find(".truncate_less").css("background","#fff").fadeOut("normal",function(){$this.find(".truncate_more").css("background","#fff").fadeIn("normal",function(){fixIE(this);$(this).css("background","none")});fixIE(this)});return false});return false})}})}; $(function() { SetCookie('retId', '', (new Date(2000,0,1)).toGMTString()); ntvuc = getCookie('ntvuc'); if(ntvuc == null) { ntvuc = randomString(); SetCookie('ntvuc', ntvuc, ''); } if(ntvuc.indexOf('undefined') > -1) { ntvuc = randomString(); SetCookie('ntvuc', ntvuc, ''); } var scrDomain = document.location.href.substring(0,document.location.href.indexOf("/",9)); var commentTemplate = '<div class="oldComment"><div class="commentHeader"><span class="commentDate">{commentDate}</span><span class="commenter">{name}{age}</span><span class="commentProvince">{province}</span></div><div class="commentBody"><span>{commentBody}</span></div></div>'; var Kullanici = { No : -1, AdSoyad : "", Sehir : "", Yas : 0 }; var Ratings = { IsRated : false, UserRating : -1, AverageRating : 0, TotalUsers : 0 }; var NewsHash=nra+'|'+NewsId; function setRating(rating, set) { var text = "Bu habere " + (parseInt(rating) + 1) / 2 + " puan vermişsiniz."; $('.star').each(function(i) { $image = $(this); rating == -1 ?$image.css('background-position', - 24 - 6 * (i % 2)) : i<rating ? $image.css('background-position', -12 * set - 6 * (i % 2)) : (i == rating ? $image.css('background-position', -12 * set - 6 * (i % 2)) : $image.css('background-position', -24 - 6 * (i % 2))); if (Ratings.IsRated) $image.attr('alt', text).attr('title', text); }); } var cui = getCookie('EE1'); if(cui) cui=cui.replace(/&/g, '-'); var paramstr = '<params><param><name>NewsHash</name><value>' + NewsHash + '</value></param><param><name>pageSize</name><value>3</value></param>'+ (cui?'<param><name>c</name><value>' + cui + '</value></param>':'') +'<param><name>ntvuc</name><value>' + ntvuc + '</value></param></params>'; $.ajax({ url: scrDomain + '/proxy/proxy.asmx/GetWSXml?DestinationKey=NewsInfo&Parameters=' + paramstr + '&PassKey=123', type: 'GET', dataType: 'xml', success: function(msg) { $user = $(msg).find('Kullanici'); if($user.length > 0) { Kullanici.No = $user.attr('No'); Kullanici.AdSoyad = $user.find('AdSoyad').text(); Kullanici.Sehir = $user.find('Sehir').text(); Kullanici.Yas = $user.attr('Yas'); $('#commenter > a:eq(0)').html(Kullanici.AdSoyad); } $ratings = $(msg).find('Ratings'); Ratings.UserRating = parseInt($ratings.attr('UserRating'), 10); Ratings.IsRated = Ratings.UserRating >= 0 ? true : false; Ratings.AverageRating = parseFloat($ratings.attr('AverageRating')); Ratings.TotalUsers = parseInt($ratings.attr('TotalUsers'), 10); var $ratingElm = $('#Oylama'); if (!$ratingElm) return; if (Ratings.UserRating != -1) { $ratingElm.css('cursor', 'auto'); Ratings.IsRated = true } if (!Ratings.IsRated) { $ratingElm.mouseout(function() { if (Ratings.IsRated) return; setRating(Ratings.TotalUsers == 0 ? -1 : Ratings.AverageRating * 2 - 1, 0); }); $('#Oylama > img').mouseover(function() { if (Ratings.IsRated) return; setRating($(this).attr('id').replace('star', ''), 1); }).click(function() { if (Ratings.IsRated) return; var rating = $(this).attr('id').replace('star', ''); $('#Oylama').css('cursor', 'auto'); Ratings.IsRated = true; setRating(rating, 1); var paramStr = '<params><param><name>Point</name><value>' + rating + '</value></param><param><name>NewsHash</name><value>' + NewsHash + '</value></param><param><name>ntvuc</name><value>' + ntvuc + '</value></param></params>'; $.ajax({ url: scrDomain + '/proxy/proxy.asmx/GetWSXml?DestinationKey=RatingManager&Parameters=' + paramStr + '&PassKey=123', type: "GET", success: function(msg) { $ratings = $(msg).find('Ratings'); Ratings.UserRating = parseInt($ratings.attr('UserRating'), 10); Ratings.IsRated = Ratings.UserRating >= 0 ? true : false; Ratings.AverageRating = parseFloat($ratings.attr('AverageRating')); Ratings.TotalUsers = parseInt($ratings.attr('TotalUsers'), 10); $('#toplamKullanici').html(Ratings.TotalUsers.toString()); $('#ortalamaPuan').html(Ratings.AverageRating.toString()); Ratings.IsRated = true; Ratings.UserRating = rating; } }); }); } Ratings.IsRated ? setRating(Ratings.UserRating, 1) : setRating(Ratings.TotalUsers == 0 ? -1 : Ratings.AverageRating * 2 - 1, 0); $('#toplamKullanici').html(Ratings.TotalUsers.toString()); $('#ortalamaPuan').html(Ratings.AverageRating.toString()); var CommentCount = parseInt($(msg).find('Yorumlar').attr('YorumSayisi'), 10); var ApprovedCount = parseInt($(msg).find('Yorumlar').attr('OnaylanmisSayisi'), 10); $('#CommentCount').html(ApprovedCount==0 ? 'Henüz hiç yorum yapılmamış.' : 'Toplam ' + ApprovedCount.toString() + ' yorum.'); if(CommentCount > 0) { $('#commentBottom a').attr('href', 'http://www.ntvmsnbc.com/id/24941073/?NewsId=' + NewsId); $('#commentBottom').show(); } $(msg).find('Yorum').each(function() { var AdSoyad = $(this).attr('AdSoyad'); var Yas = $(this).attr('Yas'); var Sehir = $(this).attr('Sehir'); var Tarih = $(this).attr('Tarih'); var Metin = $(this).text(); var Comment = commentTemplate .replace(/\{name\}/, AdSoyad) .replace(/\{age\}/, Yas=='-' ? '' : ' (' + Yas + ')') .replace(/\{province\}/, Sehir=='' ? '' : ' - ' + Sehir) .replace(/\{commentDate\}/, $(this).attr('Durum') == "Pending" ? "<em>Yorumunuz onay bekliyor.</em>" : Tarih) .replace(/\{commentBody\}/, Metin); $('#comments').append(Comment); }); $(".commentBody").truncate( 200,{ chars: /\s/, trail: [ "... <a href='#' class='truncate_show'>devamı »</a>", "<a href='#' class='truncate_hide'>« gizle</a>" ] }); if(Kullanici.No == -1) $('#toggleComment').html('giriş yapmalısınız'); else { $('#toggleComment').html('tıklayın'); $('#comment').keyup(function() { $this = $(this); var len = $this.val().length; if(len > 1000) { $this.css('border-color', '#d00'); $('#charCount').css({'color':'#d00','font-weight':'bold'}).html(1000-len + '/1000 (Karakter limitini aştınız!)'); } else { $this.css('border-color', 'silver'); $('#charCount').css({'color':'#000','font-weight':'normal'}).html(1000-len + '/1000'); } }); $('#commentSubmit').click(function() { if($('#comment').val().length > 1000) { alert(1); } else { var comment = $('#comment').val().replace(/(#|&|<|>)/g,'').replace(/ı/g, "|i@").replace(/ğ/g, "|g@").replace(/ü/g, "|u@").replace(/ş/g, "|s@").replace(/ö/g, "|o@").replace(/ç/g, "|c@").replace(/İ/g, "|I@").replace(/Ğ/g, "|G@").replace(/Ü/g, "|U@").replace(/Ş/g, "|S@").replace(/Ö/g, "|O@").replace(/Ç/g, "|C@"); if(comment != '') { var paramStr = '<params><param><name>Body</name><value>' + escape(comment) + '</value></param><param><name>NewsHash</name><value>' + NewsHash + '</value></param><param><name>c</name><value>' + cui + '</value></param></params>'; $.ajax({ url: scrDomain + '/proxy/proxy.asmx/GetWSXml?DestinationKey=CreateComment&Parameters=' + paramStr + '&PassKey=123', type: "GET", success: function(msg) { switch($(msg).find('commentStatus').text()) { case "ok": $('#commentForm').fadeOut('slow'); var commentMarkUp = commentTemplate .replace(/\{name\}/, Kullanici.AdSoyad) .replace(/\{age\}/, Kullanici.Yas=='-' ? '' : ' (' + Kullanici.Yas + ')') .replace(/\{province\}/, Kullanici.Sehir=='' ? '' : ' - ' + Kullanici.Sehir) .replace(/\{commentDate\}/, "<em>Yorumunuz onay bekliyor.</em>") .replace(/\{commentBody\}/, $('#comment').val().replace(/(#|&|<|>)/g,'')); $('#comments').prepend(commentMarkUp); $('#comment').val(''); $('#charCount').css({'color':'#000','font-weight':'normal'}).html('0/1000'); $(".newComment:first .commentBody").truncate( 200,{ chars: /\s/, trail: [ "... <a href='#' class='truncate_show'>devamı »</a>", "<a href='#' class='truncate_hide'>« gizle</a>" ] }).find('a').click(); $('.newComment:first').fadeIn('slow'); if($('#comments > div').length > 3) $('#comments > div:last').fadeOut('slow', function() { $(this).remove(); }); break; case "login": // TODO: Bir problem var, kullanıcı login olup tekrar denesin. break; default: // TODO: Oluşan bir hatadan ötürü yorum kaydedilemedi. Kullanıcıya bildir. break; } } }); } } return false; }); } $('#toggleComment').click(function() { if(Kullanici.No == -1) { SetCookie('retId', NewsId, 'session'); location.href = 'http://www.ntvmsnbc.com/id/24936507/'; return false; } else { $('#commentForm').is(':hidden') ? $('#commentForm').fadeIn('slow') : $('#commentForm').fadeOut('slow'); if($('#comment').val().length > 1000) { $('#comment').css('border-color', '#d00'); $('#charCount').css({'color':'#d00','font-weight':'bold'}).html(1000-$('#comment').val().length + '/1000 (Karakter limitini aştınız!)'); } } return false; }); $('#commenter > a:eq(1)').click(function() { SetCookie('EE1', '', (new Date(2000,0,1)).toGMTString()); Kullanici.No = -1; Kullanici.AdSoyad = ''; Kullanici.Sehir = ''; Kullanici.Yas = 0; $('#toggleComment').click(function() { SetCookie('retId', NewsId, 'session'); location.href = 'http://www.ntvmsnbc.com/id/24936507/'; return false; }).html('giriş yapmalısınız'); $('#commentForm').fadeOut('slow'); $('#comment').val(''); $(".newComment").fadeOut('slow'); return false; }); $('#commentArea').show(); } }); /* Test */ $("td.boxBI_3053751 .headlineList2:has(span[class='b'])").hide(); $("td.boxBI_3053751 div:has(script)").hide(); var rssUrl = $("td.boxBI_3053751 div:has(script) .rssButton:last").parent().attr("href"); var newsUrl = encodeURIComponent(location.href); var newsTitle = encodeURIComponent($("#content > h1").html()); var newsSummary = encodeURIComponent($("#content > h2").html()); var $ul = $('<ul class="kwicks"></ul>'); var snImgUrl = "http://cm.ntvmsnbc.com/dl/StoryTools/"; $ul.append('<li><a href="#" onclick="epostaGonder();return false;"><img src="' + snImgUrl + 'Email.jpg" alt="E-posta ile gönder"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="#" onclick="IMThis(' + NewsId + ');return false;"><img src="' + snImgUrl + 'WLM.jpg" alt="WLM ile paylaş"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="#" onclick="printThis(' + NewsId + ');return false;"><img src="' + snImgUrl + 'Print.jpg" alt="Yazdır"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="' + rssUrl + '"><img src="' + snImgUrl + 'Rss.jpg" alt="RSS\'e üye ol"/></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://www.facebook.com/sharer.php?u='+newsUrl+'&t='+newsTitle + '" onclick="window.open(\'http://www.facebook.com/sharer.php?u='+newsUrl+'&t='+newsTitle + '\',\'sharer\',\'toolbar=0,status=0,width=626,height=436\');return false;"><img src="' + snImgUrl + 'Facebook.jpg" alt="facebook\'ta paylaş"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://twitter.com/home?status=' + newsTitle + ': ' + newsUrl + '"><img src="' + snImgUrl + 'Twitter.jpg" alt="twitter\'da paylaş"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="#" onclick="var e=document.createElement(\'script\');e.setAttribute(\'type\',\'text/javascript\');e.setAttribute(\'src\',\'http://friendfeed.com/share/bookmarklet/javascript\');document.body.appendChild(e);return false;"><img src="' + snImgUrl + 'FriendFeed.jpg" alt="FriendFeed\'de paylaş"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://delicious.com/save?jump=yes&partner=ntvmsnbc&url='+newsUrl+'&title='+newsTitle+'¬es='+newsSummary+'"><img src="' + snImgUrl + 'Delicious.jpg" alt="delicious\'a kaydet"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://digg.com/submit?url='+newsUrl+'&title='+newsTitle+'"><img src="' + snImgUrl + 'Digg.jpg" alt="digg\'e kaydet"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://fusion.google.com/add?feedurl='+encodeURIComponent(rssUrl)+'"><img src="' + snImgUrl + 'Google.jpg" alt="Google\'a kaydet"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://www.live.com/?add='+encodeURIComponent(rssUrl)+'"><img src="' + snImgUrl + 'WindowsLive.jpg" alt="Windows Live\'a kaydet"></a></li>'); $ul.append('<li><a href="http://add.my.yahoo.com/rss?url='+encodeURIComponent(rssUrl)+'"><img src="' + snImgUrl + 'Yahoo.jpg" alt="Yahoo!\'ya kaydet"></a></li>'); $("#SaveAndShare").append($ul); $('#SaveAndShare .kwicks').kwicks({max: 114,duration: 400}); /* Test */ }); var mh=function(str) { return str=str.replace(/ı/g, '%FD').replace(/ğ/g, '%F0').replace(/ü/g, '%FC').replace(/ş/g, '%FE').replace(/ö/g, '%F6').replace(/ç/g, '%E7').replace(/İ/g, '%DD').replace(/Ğ/g, '%D0').replace(/Ü/g, '%DC').replace(/Ş/g, '%DE').replace(/Ö/g, '%D6').replace(/Ç/g, '%C7').replace(/’/g, '%92').replace(/ /g," ").replace(/“/g, "\"").replace(/”/g, "\"").replace(/‘/g, "'").replace(/’/g, "'"); } var epostaGonder = function() { var link='http://'+location.host+'/id/'+NewsId+'/from/ET/'; var subject=mh('ntvmsnbc.com: ' + $('#content > h1').html()); var body=mh($('#content > h1').html() + '%0D%0A' + $('#content > h2').html() + '%0D%0A'+link); location.href = 'mailto:?subject=' + subject + '&body=' + body; } var randomString = function() { var chars = "0123456789ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXTZabcdefghiklmnopqrstuvwxyz"; var randomstring = ''; for (var i=0; i<32; i++) { var p = Math.floor(Math.random() * chars.length); randomstring += chars.substring(p, p + 1); } return randomstring; }