Osmanlı, hatta dünya denizcilik tarihinde önemli bir yere sahip olan Barbaros Hayrettin Paşa, 16 Nisan Cumartesi günü saat 14.00’da Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilecek bir panelle anılacak.

Akdeniz’in efendisinin asıl adı Hızır’dı(1467-1546). O’na Hayrettin adını, hizmetinde bulunduğu Yavuz Sultan Selim, Barbaros lakabını ise sakalının kızıla çalması nedeniyle Avrupalılar takmıştı. Yaşadığı sürede birçok zaferler kazanan Barbaros Hayrettin Paşa’yı daha iyi tanımak ve onun üzerinden dönemin tarihine ışık tutmak amacıyla düzenlenen panel İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilecek.

Oturum başkanlığını Prof. İdris Bostan’ın yapacağı panelde; Osmanlı denizcilik tarihi,  Barbaros Hayrettin Paşa’nın komutanlığı ve gazaları tartışılacak. Prof. Bostan oturumda aynı zamanda, ‘Barbaros Hayrettin Paşa'nın Osmanlı Hizmetine Girmesi’ konusunda da bildiri sunacak.

Diğer konuşmacılar ise sırasıyla; Prof. Dr. Abdülkadir Özcan, ‘Gazavat-ı Hayrettin Paşa’,Ali Fuat Örenç, ‘Batılı Kaynaklarda Barbaros Hayrettin Paşa’, Yusuf Alperen Aydın, ‘Preveze Deniz Savaşı’ ve Mehmet Mazak, ‘Deniz Kültürümüzde Barbaros’ başlıklı konularda bildiriler sunacaklar.

Program sonunda ayrıca 1951 yapımı, yönetmenliğini Baha Gelenbevi’nin yaptığı Barbaros Hayreddin Paşa adlı film gösterilecek.

Barbaros Hayreddin Paşa

Midillili sipahi Yakup Bey’in dört oğlundan biri olarak 1466’da dünyaya geldi. Ağabeyi Oruç Reis gibi genç yaşta denizlere açılmış, kendi gemisiyle Ege Denizi ve Selanik sahillerinde faaliyet göstermişti.

Kendisini; Cezayir’de yaptırdığı caminin kitabesinde görüldüğü gibi “es-Sultânü’l-mücâhid fî sebîli’llâhi Rabbi’l-âlemîn Mevlâna Hayreddin ibn emîrü’ş-şehîr mücâhid Ebî Yusuf Yakub et-Türkî” (Allah yolunda mücahid Sultan Hayreddin ki Türk soyundan meşhur emir Yakub’un oğlu) şeklinde tanıtmaktadır.

Cerbe adasını üs edindikten (1510) sonra Tunus’a yerleşti. Akdeniz’de gösterdikleri başarılar neticesinde yeni bir deniz gücü oluşmaya başladı. Barbaros Kardeşler, Afrika sahillerini ele geçirmeye kalkan İspanya’ya karşı bölge halklarının yardım istemesi üzerine Cezayir’e yerleşerek hükümranlıklarını ilan etti (1516). Oruç Reis’in bir savaşta hayatını kaybetmesinden sonra Cezayir hâkimi olan Hızır Reis, elindeki yetersiz kuvvetlerle İspanya’ya karşı duramayacağını anlayarak Osmanlı Devleti’ne katılmak için Yavuz Sultan Selim’e başvurdu.

Yavuz Sultan Selim, Hızır Reis’e emirlik beratı ile birlikte savaş malzemeleri taşıyan birkaç gemi ve asker gönderdi (1519).  Barbaros, İspanya’nın Beni Ahmer Devletine son vermesiyle (1492) birlikte din değiştirmek veya ölmek tehdidiyle karşılaşan binlerce Endülüslü Müslümanı gemilerle Kuzey Afrika kıyılarına taşıdı. 

Cezayir Sultanı olarak İstanbul'a geldiğinde Kanuni tarafından büyük bir merasimle karşılandı. 1534’te Cezâyir-i Bahr-i Sefid/Akdeniz Adaları Beylerbeyliği görevine getirilen Hayreddin Paşa’nın, Deniz Beylerbeyi olarak Osmanlı hizmetine girmesi, Avrupa devletleri üzerinde büyük bir yankı uyandırdı. Bu gelişme Osmanlı denizciliğinde de bir dönüm noktası oluşturdu. Barbaros, usta bir denizci olduğu kadar iyi bir devlet adamıydı.

Barbaros Hayreddin Paşa'nın Akdeniz'deki hâkimiyet mücadelesinde en önemli başarısı Preveze Deniz Savaşı'dır (1538). Andrea Doria kumandasındaki Müttefik Hristiyan donanması ile Preveze’de karşılaşan Barbaros, kendi kadırgalarıyla dönemin kalyonlarına karşı büyük bir zafer kazandı (1538). Osmanlılar, Preveze ile Akdeniz hâkimiyetini kesin olarak ele geçirmiş oldu.

İspanya’ya karşı Fransa’nın ısrarla yardım istemesi üzerine, Kanuni’nin emriyle hareket eden Barbaros, önce Marsilya’ya ve Tolon’a oradan Nice önlerine gelerek İspanya kontrolündeki şehrin Fransa’ya teslimini sağladı ve Barbaros, sekiz ay boyunca şehrin yönetimini elinde tuttu. Bu Barbaros’un denizlerdeki son seferiydi.

Ünlü deniz gazisi, amirali ve devlet adamı Barbaros, 16 Temmuz 1546’da seksen yaşı civarında vefat ederek Beşiktaş’taki türbesine defnedildi. “Mâte reîsü’l-bahr/Denizlerin Reisi Öldü” ifadesi onun vefatına tarih düşürüldü.

Editör: TE Bilişim