Deniz İş Hukukunda Kadın Kaptan Yok!

TÜRKİYE’de KADIN KAPTANLAR DENİZ İŞ HUKUKUNDA UNUTULMUŞTUR

Bugün Dünya Emekçi Kadınlar günü yurdun dört bir yanında şenliklerle kutlanıyor.

Çalışan kadınlarımız ülke ekonomisine son yıllarda önemli ölçüde katkıda bulunuyor. Çalışma alanında erkeklerin yapmakta olduğu her işi onlarda aldıkları eğitimle üstesinden geliyorlar.

Rekabetçi olan dünya pazarların onlarda yer almaktadır.

Her gün değişik sektörlerde erkeklerin egemen olduğu iş kollarında kadınları görebiliyoruz.

Minibüs ,dolmuş, taksi şoförlüğü, tramvay vatmanlığı, tren makinistliği, hava yollarında pilotluk ,tır sürücüsü, otobüs şoförü gibi meslekleri rahatlıkla yapıyorlar.

Esnaflık adına kasap, bakkal, terzi, lokanta işletmesi, fırın sahipliği, gıda işletmeciliği (pastane, börek, simit vb. hamur işleri) yaparak, erkeklerin yaptığı işleri rahatlıkla yapıyorlar.

İş Kur tarafından açılan meslek edindirme kurslarına katılarak birçok alanda rahatlıkla faaliyet gösteriyorlar.

Her sektörde olduğu gibi Denizcilik sektöründe çalışan kadınlarımızda kanuni düzenlemelerde ihmal edilmiştir.

Bugün bir çok Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku yazarlarının değinmediği konu olan ,bizzat gemilerde çalışan ,kadın gemi çalışanları(Güverte, Makine ve İşletme Alanlarında) yasal hakları konusunda sıkıntı yaşıyorlar.

Özellikle 21 yy kadın çalışanların iş ve hizmet sektörün de sınır tanımayarak ,Denizlerde çalıştıklarına şahit oluyoruz.

Bu sektörde de erkek meslektaşlarına göre ,kadınlarında başarılı olduklarını görmekteyiz.

Gemilerde gerçekten sevk idareyi meslek kurallarına göre yerine getiriyorlar.

Deniz İş Hukukunda kadınlar lehine ,şu ana kadar yasal düzenlemeler yapılmamıştır.

29/04/1967 tarihinde RG yayınlanarak yürürlüğe giren Deniz İş Hukukunda o yıllarda Gemi İş Kollarında çalışanlar Erkekler olduğundan tanımlamalar kısmına bakıldığında Gemi Adamı ifadesi kullanılmıştır.

2000’li yıllardan sonra Denizcilik alanında eğitim veren okullara bayan öğrenciler alınmasına rağmen, onların yasal haklarına ait , kanun nezdinde ,bu alanda ortaya çıkan sorunları çözme adına yasal düzenlemeler gündeme gelmemiştir.

Deniz İş Hukukunda ortaya çıkan hukuki boşluklar mevcut olup bu durumda uygulama yönünden sıkıntılar yaşanmaktadır.

Denizcilik Sektöründe Erkek Egemenliği sürse de , bu sektörde hızla ilerleyen Kadın Çalışanlarda vardır.

4857 sayılı İş Kanununda mevcut olan kadınlara yönelik benzer düzenlemelerinde, Deniz İş Hukukunda yer verilmesi gerekmez mi?

Bu konuda özellikle aşağıdaki düzenlemelere acilen ihtiyaç vardır:

ü 854 sayılı Deniz İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesine yer verilmemiştir.

ü 854 sayılı Deniz İş Hukukunda Gemi Adamı Tarafından İş Akdi Feshinde, Kadın Gemiciler İçin Yeni Bir Düzenlemeye İhtiyaç Vardır.

ü 854 sayılı Deniz İş Hukukunda Kadın Gemicilerin Haklarına uygun düzenlemeler, günümüz çalışma koşulları göz önüne alınarak yerine getirilmesi gerekir.

ü 4857/74.Maddesine benzer bir madde 854 sayılı Deniz İş Hukukunda yer almamaktadır.

Analık halinde çalışma ve süt izni

Madde 74 - Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/76 md.) Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.

Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.

Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.

Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.

İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

Bunlara bağlı olarak Denizde zor şartlar altında çalışan Kadın Gemicilere pozitif ayrımcılık adına yasal düzenlemeye acil ihtiyaç vardır.

Umarım ilerleyen yıllarda bu sorunlar dikkate alınarak hukuki düzenlemeler yapılabilinir.

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gününüzü Kutlarım.