Beş ülke tek bir amaç için birleşti Karadeniz’de yaşayan yunus popülasyonlarının miktarı, dağılımı ve hedef dışı avlanma baskısı ile ilgili doğru bilimsel veriler elde etmek amacıyla beş ülke bilimsel bir çalışma başlattı. Yunus popülasyonlarını ilgilendiren en büyük sorunlar etkili bir proje ile çözüme kavuşuyor. Kısa adı “CeNoBS” olan “İyi Çevresel Duruma Ulaşmak için Setase ve Gürültü İzleme Sistemi Kurarak Deniz Strateji Çerçeve Yönetmeliği’nin Uygulanmasını Destekleme Projesi”, geçen hafta beş ülkeden partnerlerin ve uzmanların katılımıyla Brüksel’de yapılan toplantıyla resmen başladı. Uzun vadede Karadeniz’deki yunusları korumayı hedefleyen bu proje, Avrupa Birliği Genel Çevre Hibe yardımı ile Avrupa Birliği tarafından ortaklaşa finanse ediliyor. Bulgaristan, Monako, Romanya, Ukrayna ve Türkiye’den uzmanlar, geçen hafta Brüksel’de, CeNoBS projesinin (İyi Çevresel Duruma (GES) ulaşmak için setase (D1) ve gürültü (D11) izleme sistemi kurarak MSFD’nin uygulanmasını destekleme projesi) açılış toplantısı için bir araya geldiler. Başlangıç toplantısında; projenin temelleri, amaçları, özel aktiviteleri ve partnerler arasında etkili iletişim araçları belirlendi. Partnerlerin yunus dağılımlarına ilişkin yerel veya ulusal konular hakkında bilgi alışverişinde bulunduğu toplantıda, aynı zamanda çeşitli sunumlarla etkili bir işbirliğinin ve projenin önemi vurgulandı. Önümüzdeki 24 ay boyunca, tüm partnerler konuyla ilgili çalışmalar gerçekleştirmek için işbirliği yapacak ve projenin hedeflerine ulaşmak için belirli çalıştay ve etkinliklere katılacak. Öne çıkan faaliyetlerden bazıları: Gürültü izleme: Gürültü izleme kapsamında yapılacak pilot çalışmalar, diğer deniz alanlarında uygulanan metodolojileri test etmeyi ve Karadeniz’ deki gürültü izleme çalışmaları için öneri ve teklifleri tanımlamayı sağlayacak. Hedef dışı avcılığın (tesadüfi ağa yakalanma) izlenmesi: Yunusların hedef dışı avlanmalarının izlenmesine yönelik pilot çalışmalar yapılacak. Limanlarda düzenlenecek anketler ve teknelerdeki gözlemciler aracılığıyla toplanacak olan veriler, hedef dışı avcılık oranlarının bağımsız hesaplanmasında kullanılacak. Aynı zamanda verilerin Yasadışı, Kayıtdışı ve Kuraldışı (YKK) balıkçılıkla ilişkisi incelenecek. Hava sörveyleri: Karadeniz yunusları havadan uçakla gözlenecek. Hava sörveyleri, Karadeniz’de Romanya, Bulgaristan, Türkiye ve Ukrayna’nın hem karasularında hem de münhasır ekonomik bölgelerinde yapılacak. Final proje toplantısı yine Brüksel’de düzenlenecek. CeNoBS projesinin tanıtımı çerçevesinde Avrupa Denizcilik Günü (EMD), ACCOBAMS taraflar toplantısı yan etkinliği, Karadeniz Komisyonu toplantısı ve benzeri toplantılara katılım gerçekleştirilecek. Mevcut Durum Karadeniz’de bulunan yunus popülasyonlarının miktarı, dağılımı ve hedef dışı av baskısı ile ilgili temel verileri elde etmek ve etkili gürültü izlemesi yapabilmek için gereken yerel uzman eksikliği, Avrupa kıyı şeridinde bulunan tüm ülkeleri ilgilendiren önemli bir konu. Avrupa Birliği’nin temel ilkelerini temsil eden Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifi (MSFD), 2020 yılına kadar Avrupa denizlerinde “İyi Çevresel Durum” (GES) kriterlerine ulaşmayı amaçlar. Karadeniz bu bağlamda, en kırılgan durumda olan bölgesel denizlerden biridir. Romanya ve Bulgaristan, Avrupa Birliği’ne üye olmayan ülkelerle yakın işbirliği içinde, MSFD’nin uygulanmasından sorumlu olan Avrupa Birliği’ne üye devletlerdir. Proje CeNoBS, Avrupa Birliği Genel Çevre Hibe yardımı ile Avrupa Birliği tarafından ortaklaşa finanse edilen 24 aylık bir projedir. CeNoBS, Romanya’da bir STK olan Mare Nostrum tarafından koordine eliden çok partnerli bir projedir ve iki temel tanımlayıcı için ikinci bir MSFD uygulama döngüsünü geliştirmeyi hedeflemektedir: Tanımlayıcı 1 (D1): Deniz memelileri/setaseler ve Tanımlayıcı 11 (D11): Karadeniz’deki gürültü kirliliği; İyi Çevresel Durum’un belirlenmesi, değerlendirilmesi ve elde edilmesinde daha fazla uyum ve tutarlılık sağlanması. Önerilen faaliyetler, Karadeniz’de bulunan yunus popülasyonlarının miktarı, dağılımı ve av baskısı ile ilgili temel verilerin ve etkili gürültü izlemesi çalışmalarının yürütülebilmesi için yerel uzman açığının giderilmesini sağlayacaktır. Temel amaçlar; yunuslarla ilgili kriterlerin ve eşik değerlerin oluşturulmasının sağlanması, Karadeniz’de gürültü izleme gelişiminin değerlendirilmesi, desteklenmesi, proje faaliyetleri ve sonuçlarının yayılması yoluyla Karadeniz bölgesinde koordinasyonun güçlendirilmesidir. Partnerler Bu girişimde, Romanya ve Bulgaristan Avrupa Birliği üyesi olarak, Ukrayna, Monako ve Türkiye ise AB dışı ülkeler olarak yer almaktadır. Her iki AB üyesi ülkeden yetkili makamlar; Romanya Su ve Orman Bakanlığı, Bulgaristan Karadeniz Havzası Müdürlüğü, Oseanoloji Enstitüsü – Bulgaristan Bilimler Akademisi – IO-BAS, Ulusal Deniz Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü “Grigore Antipa” - NIMRD, MSFD’nin bilimsel uygulamasından sorumlu partnerlerdir. Green Balkans STK (Bulgaristan) ve Mare Nostrum STK (Romanya), yunus izleme çalışmaları sırasında bu kurumları desteklemektedir. Proje uygulamalarına katılan ve AB üyesi olmayan ülkelerden ortaklar ise; Ukrayna Deniz Ekolojisi Bilim Merkezi (UkrSECS), Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Mücavir Atlantik Deniz Bölgesi, Akdeniz ve Karadeniz’deki Setaselerin (Balina ve Yunuslar) Korunmasına Dair Anlaşma - ACCOBAMS’dır. “GES’e ulaşmak için setase (D1) ve gürültü (D11) izleme sistemi kurarak MSFD’nin uygulanmasını destekleme projesi – CeNoBS”, Avrupa Birliği Genel Çevre Hibe yardımı ile Avrupa Birliği tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Proje değeri: 548 bin 285 avrodur.