Türk armatörleri ve gemi işletmecileri, geçen yılı yaklaşık 13 milyar dolar ciro ile kapatan ve Avrupa’nın otomotiv üssü olmayı hedefleyen Türk otomotiv sektörünü değerlendiremedi.Geçen yıl, 561 bin araç ihracatı gerçekleştirildi. Otomotiv taşımalarının yüzde 95’lik kısmı denizyoluyla yapılmasına karşın, armatörlerimiz bu navlunları yabancılara kaptırdı.Türkiye’nin denizaşırı araç taşımacılığı yapacak modern ro-ro gemileri bulunmuyor. Filomuzda bulunan ro-ro gemisi, 5 yıl önce 30 olmasına rağmen, 2004’te 22’ye düştüArmatörler ise, ro-ro gemi maliyetlerinin çok yüksek olduğunu, böyle bir yatırımın yapılması için Türkiye’de üretim yapan otomotiv firmalarının uzun dönemli kontratlar düzenleyerek yatırımcıyı teşvik etmeleri gerektiğini savunuyor.Ancak, bir gerçek var ki otomotiv üreticileri, armatörlerin gemi almalarını ve armatörler de firmalardan teşvik beklediği sürece, limanlarımızda elleçlenen yaklaşık bir milyon aracın navlunu yabancı armatörün cebine girecek. Arkas Holding ise, otomotiv sektörünün bu gelişimini görerek, rekabetçi koşullara ihtiyacı olan sektörü desteklemek amacıyla Gölcük’te Ro-Ro gemilerinin yükleme yapabileceği özel bir terminal inşaatı başlattı.Yabancılara kaptırıldı Türk armatörleri ve gemi işletmecileri, geçen yılı rekorlarla kapatan ve Avrupa’nın otomotiv üssü olmayı hedefleyen Türk otomotiv sektörünü değerlendiremedi. Türk otomotiv sanayi, geçen yılki yaklaşık 13 milyar dolarlık cirosuyla Avrupa’nın yedinci otomotiv üreticisi oldu. 2005 yılında 561 bin araç ihracatı gerçekleştiren ve otomotiv taşımalarının yüzde 95’lik kısmı denizyoluyla yapılmasına rağmen, Türk armatörleri, bu navlunları yabancılara kaptırdı ve kaptırmaya da devam ediyor. 7 milyon dwt’lik ticari gemi filosuna sahip Türk denizciliğinin filoda bulunan Ro-Ro (araç taşıyıcı) gemi sayısı 5 yıl önce 30 olmasına rağmen, 2004 yılında 22’ye düştü. Bu gemilerin 13’ü İtalya-Türkiye hattında çalışan UN Ro-Ro Gemi İşletmeciliği’ne ait. Geriye kalanların çoğunluğunu ise Karadeniz ve Ege’de araç taşımacılığı yapan firmalar oluşturuyor. Geçen yıl otomotiv pazarında 561 bin araç ihracatı ve 426 bin araç ithalatı gerçekleştiren Türkiye’nin denizaşırı araç taşımacılığı yapacak modern ro-ro gemileri bulunmuyor. Bu konuda geçen yıl Uluslararası Deniz ve Ticararet Dergisi’ne demeç veren Ford Otosan AŞ Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Kabatepe, deniz taşımacılığında neden Türk gemilerinin tercih edilmediğini “Ro-Ro taşımacılığı uluslararası boyutta bir taşımacılık ve Türkiye’de bu konuda etkin olarak çalışan çok fazla nakliyeci mevcut değil” diye açıklıyor. Son üç yıldır yüksek navlun marketini değerlendirerek finans yapılarını güçlendiren armatörlerin yerli ve Uzakdoğu’daki tersanelerde büyük tonajlarda kuru yük ve tanker siparişleri bulunurken, ro-ro gemi siparişlerinin olmadığı görülüyor. Yılda yaklaşık bir milyon araç sevkıyatının gerçekleştiği ülkemizde, armatörlerin ve gemi işletmecilerinin araç taşımacılığı için yatırım yapmaması dikkat çekici bir nokta olarak kabul ediliyor.Bu konuda görüşlerini aldığımız bazı armatörler ise, ro-ro gemi maliyetlerinin çok yüksek olduğunu, böyle bir yatırımın yapılması için Türkiye’de üretim yapan otomotiv firmalarının uzun dönemli kontratlar düzenleyerek yatırımcıyı teşvik etmeleri gerektiğini savunuyor. Ortada bir gerçek var ki otomotiv üreticileri, armatörlerin gemi almalarını beklediği sürece ve armatörler de firmalardan teşvik beklediği sürece, denizyoluyla yılda taşınan bir milyonun üstündeki aracın navlunları yabancı armatörlerin cebine girecek. Limanlarımızda Neptune Lines ve Grimaldi rüzgarıYılda imal ettiği 243 bin aracın yüzde 67’sini ihraç eden ve ihracatın yüzde 98’lik kısmını kendi iskelesinden denizyoluyla gerçekleştiren Ford Otosan, denizyolu taşımacılığında Neptune Lines, Grimaldi ve UECC gibi uluslararası firmalarla çalışıyor. Ford, araç sevkıyatlarında ihracat için FAS (Free Alongside Ship) ithalat için C&F (Cost and Freight) şeklinde çalışıyor. Yani, ihraç edilen araçların sorumluluğu araç iskeleden gemiye yüklendiği anda Ford’a geçiyor. İthallerde ise gemi iskeleye yanaştığı anda sorumluluk ve sigorta masrafları Ford’a geçiyor. Fabrika iskelesinden üçüncü şahıslara da hizmet veren Ford, geçen yıl iskelesine yanaşan 224 adet gemi için yaklaşık 220 bin araç elleçledi. Bu elleçlenen araçların yaklaşık 204 binini Ford’un kendi ihracat ve ithalatı oluşturuyor.Diğer üretici firmalardan Toyota, ürettiği 158 bin aracın yüzde 90’ını ihraç ederken Oyak-Renault üretiminin yüzde 68’ini, Tofaş ise yüzde 54’ünü ihraç etti. Öte yandan Limanlarımızın geçen yıl elleçledikleri araç miktarına bakıldığında TCDD limanlarına yanaşan 527 yabancı bayraklı gemiden 500 bine yakın araç elleçlendiği görülüyor. Özel limanlardan ise 495 gemiden 420 bin araç elleçlenmiş. Alsancak ve Derince limanlarında ayrıca yaklaşık 13 bin adet iş makinesi ve ağır vasıta elleçlendi. Arkas’ın iştiraki olan Egekont, 2005 yılında binek ve hafif ticari araç ihracatında toplam 102.324 araç taşıması yaptı. İthalat taşıması ise toplam 95.570 araç olarak gerçekleşti. Ayrıca 4.079 iş makinesi nakliyesi yapıldı. Arkas Holding, otomotiv sektörünün bu gelişimini görerek, rekabetçi koşullara ihtiyacı olan sektörü desteklemek amacıyla Gölcük’te Ro-Ro gemilerinin yükleme yapabileceği özel bir terminal inşaatı başlattı. Bazı limanlarda elleçlenen gemi ve araç (oto-minibüs) miktarıLimanlarYüklemeBoşaltmaToplamGemi (yabancı bayraklı)Ford İskelesi175.65644.231219.887224Gemport48.52458.787107.31198Borusan----48.54088Evyapport20004200044.00085 (ekim-kasım-aralık)TCDD Limanları*221.837271.568493.405602Toplam446.819416.586913.1431097*(Haydarpaşa, İzmir, Derince, Mersin, İskenderun) Bütün segmentlerde olduğu gibi car carrier navlunlarında hızlı bir artış yaşandı. Geçen yılın şubat ayında Platou Shipbrokers’in yayınladığı rapora göre 6 bin araç kapasiteli gemi navlunlarının 2003 yılındaki değeri 24 bin dolarda iken 2004’de bu 30 bin dolar seviyelerinde seyretti. 2005 de ise ilk yarısını bu seviyelerde seyreden navlunlar yılın ikinci yarısında düşüş trendine girdi. Yine aynı rapora göre; 2003’de 2 milyonun üstünde araç kapasitesine sahip 456 gemiden oluşan gemi filosuna, 2004 yılında 147 bin araç kapasiteli 25 yeni gemi girişi oldu ve % 7,8’lik bir büyüme gerçekleşti. 2005-2009 arasında filoya 114 yeni geminin katılacağı belirtiliyor. 2005’de 33, 2006’da 31, 2007’de 30 2008’de 15 ve 2009’da 5 geminin filoya katılacağına dikkat çekilmiş.Kaynak:Kpt.Murat Erdoğan-Dünya Gazetesi/Perşembe Rotası