Antartika’nın Buz Örtüsü Büyüyor mu?
Antarktika’da yaşananlar Antarktika’da kalmıyor. Kıtadaki buz küresel iklimi ve deniz seviyesini etkiliyor. NASA’nın yaptığı yeni bir araştırma iklim bilimcileri kızdırdı. İşte araştırmanın gerisindeki gerçekler. Güney Kutbu’ndaki buz örtüsü küçülüyor mu yoksa büyüyor mu? Ve bu durum küresel deniz seviyesinin yükselişi açısından ne anlama geliyor?
Dünya liderlerinin ay sonunda Paris’te yapılacak BM iklim görüşmelerine hazırlandığı şu sıralarda, bu sorular iklim bilimciler tarafından hararetli bir şekilde tartışılıyor. Şimdi de NASA iklim bilimcilerinden oluşan bir ekip tarafından yapılan ve Antarktika'daki buzun arttığını öne süren yeni bir araştırma tartışmalar yarattı.
Journal of Glaciology’de yayımlanan raporda, Antarktika’nın batı bölgesindeki buzul kütlesi azalışının, kar yağışının artış gösterdiği doğu kesiminde buzulların kalınlaşmasıyla dengelendiği ve yılda net 100 milyar ton buz kazancı sağlandığı sonucuna varılıyor. NASA’nın Maryland’daki Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde görev yapan araştırma lideri Jay Zwally, buzdaki bu artışın daha önceki tahminlerden yılda çeyrek milimetre daha az deniz seviyesi yükselişi anlamına geldiğini belirtiyor. İşte yeni buluş konusunda bilinmesi gerekenler:
Önde gelen iklim bilimciler sonuçlar konusunda hemfikir mi? Hayır. Önde gelen bazı bilim insanları araştırmanın sonuçlarına katılmadıklarını açıkça söylüyor. Araştırma ayrıca, Antarktika’nın son on yıllarda buz kütlesini yitirdiğine dair uzmanlar arasında yaygın inançla da çelişiyor. “Araştırmada ciddi bir sorun olduğunu düşünüyorum,” diyor Colorado’daki Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’nin önde gelen bilim adamlarından Ted Scambos. “Meslektaşlarımın değerlendirmesinden geçmiş olması talihsizlik.” Rapor, buz ve karın uydular üzerinde uyguladığı kütle çekimine dayanılarak yapılan ve 100 milyar tonluk buz kaybı gösteren diğer araştırmalarla da çelişiyor.
NASA araştırmasını kısıtlı kılan nedenler neler? Zwally’nin ekibi Antarktika’daki buzulların kalınlığını uydular yoluyla ölçmüş. Ancak araştırmada yer almayan Washington Üniversitesi buzul bilimcisi Ben Smith, teknolojinin kar örtüsündeki bir-iki santimlik farklılıkları saptayamaya yetmiyor olabileceğini söylüyor. Aynı düşünceyi paylaşan Scambos, Antarktika’daki bazı bölgelerin karmaşık coğrafi yapısının tek bir uydu ile saptama yapmayı zorlaştırdığını ekliyor. Alaska Üniversitesi, Fairbanks’daki buzul bilim profesörü Erin Pettit, araştırmanın metodolojisi hakkında “büyük bir şüpheyle yaklaşılması gereken fazlasıyla zor bir ölçüm” şeklinde konuşuyor.
Antarktika’nın buz örtüsü gerçekten büyüyorsa, o zaman kıta neden küresel deniz seviyesi yükselişinde etkili oluyor? "İyi bir soru," diyor Scambos. İklim bilimciler daha önce, Güney Kutbu’nda eriyen buzların geçtiğimiz birkaç on yılda deniz seviyesi yükselişine az miktarda katkısı olduğunu bildirmişti. Tam miktarı hararetli tartışmalara konu oluyor ama muhtemelen bir kaç santim civarında.
Güney Kutbu’ndaki buz örtüsü artıyorsa bunun uzun vadede küresel deniz seviyesi üzerindeki etkisi ne olacak? “Zwally’nin tahminlerinin genel anlamda o kadar önemli olduğunu düşünmüyorum, çünkü Antarktika’ya biraz kar eklenmesi yakın gelecekte Güney Kutbu’nun batısındaki buz örtüsünün tamamen çözülmesini hiçbir şekilde tersine döndüremez,” diyor kıtada çalışmalar yapan National Geographic kaşifi Pettit.
“Tamamen farklı bir zaman ölçeğinde yaşanıyor.”
Eğer Batı Antarktika’daki tüm buz erir ve denize dökülürse, deniz seviyesinin birkaç metre yükselmesine neden olabilir. Scambos, bu sürecin başladığını ve doğudaki yüksek kesimlerde yaşananlardan bağımsız olarak önümüzdeki birkaç yüzyıl içinde gerçekleşebileceğini söylüyor. “Tek bir raporun baskın olamayacağı kadar” çok farklı kanıt ve aktif araştırma olduğunu söylüyor Scambos. Ortak görüş, Antarktika’da önemli miktarlarda erime olduğu ve gelecek yüzyıllarda deniz seviyesi yükselişinde çok daha etkili olacağı yönünde.
Yani küresel ısınma hâlâ var? Evet. Yeni rapor da dünyanın ısınmadığını söylemiyor. Uzun dönemli eğilimleri gösteren en iyi bilimsel yollar, hâlâ böyle göstermeye devam ediyor. Ve bunun dünya için önemli sonuçları olacak. Ancak küresel ısınmanın dünyanın farklı yerlerinde nelere yol açacağı büyük oranda bilinmiyor.
National Geographic
