Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Barcelona Sözleşmesi'nin 22. Taraf Ülkeler Konferansı (COP22) Antalya Bakanlar Deklarasyonu yayımlandı. Deklarasyonda Akdeniz’in tamamı “Kükürtdioksit Emisyon Kontrol Alanı” ilan edildi. "Barcelona Sözleşmesi", diğer adıyla “Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi”nin 22. Taraf Ülkeler Konferansı (COP22), Türkiye'nin ev sahipliğinde Antalya'da tamamlandı. Barcelona Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerin bakan ve temsilcileri; BM kuruluşları UNEP, UNEP MAP ve UNDP ile sivil toplum kuruluşları ve bilim insanlarının katıldığı, açılışını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yaptığı Konferans’ta Akdeniz'in bir bütün olarak "Sülfür Emisyon Kontrol Alanı (SECA)" ilan edilmesi gibi önemli kararların altına imza atıldı. Türkiye’nin Büro Başkanlığı’nı İtalya'dan devraldığı Barcelona Sözleşmesi'nin 22. Taraflar Konferansı’nda (COP22), Bakanlar Oturumu ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın ev sahipliğinde Kadın Liderler Yuvarlak Masa Toplantısı düzenlenirken 3. İstanbul Çevre Dostu Şehirler Ödülü İspanya’nın Malaga Belediyesi’ne verildi. DENİZ KAPLUMBAĞALARI AKDENİZ’E BIRAKILDI Tedavileri tamamlanan iki deniz kaplumbağasının Bakan Murat Kurum tarafından Akdeniz’e bırakıldığı programda iklim değişikliği, hava yönetimi, denizlerde izleme çalışmaları, sıfır atık, depozito uygulamaları, bisikletli ulaşım ve çevre etiketi gibi alanlarda onlarca yan etkinlikler gerçekleştirildi. HAVA KALİTESİNİ YÜKSELTECEK KARAR 21 ülkeden 400 katılımcının müzakerelerde hazır bulunduğu 4 gün süren konferansın son gününde “Antalya Bakanlar Deklarasyonu” yayımlandı. Akdeniz'in bir bütün olarak kükürtdioksit emisyon kontrol alanı ilan edilmesi, konferansta öne çıkan karar oldu. Söz konusu karar ile 2025’e kadar Akdeniz'de seyreden deniz ulaşım araçlarında kullanılan yakıtlardaki kükürt içeriği beşte bir oranına indirilecek. Bu hamle ile hava kalitesi de yükselecek. Bir diğer önemli karar ise, önümüzdeki 5 yılın yol haritasını belirleyecek olan “2022-2027 Dönemi Orta Vadeli Strateji Belgesi”nin eksiksiz uygulanması oldu. “Deniz çöpleri yönetiminde müşterek hareket etmek için bölgesel bazlı planların hazırlanması” da dikkat çeken kararlardan bir diğeri. COP23 SLOVENYA’DA YAPILACAK Konferans’ta bir sonraki toplantıya ev sahipliği yapacak ülke de belirlendi. 2023 yılında düzenlenecek 23. Taraf Ülkeler Konferansı’nın (COP23) Slovenya’da yapılması kararlaştırıldı. Antalya Bakanlar Deklarasyonu’nda ise deniz ve kıyı ekosistemlerine sahip, sağlıklı, temiz, sürdürülebilir ve iklime dayanıklı bir Akdeniz ve kıyı şeridine ulaşma yönündeki taahhüt yenilendi. İZLEME VE DEĞERLENDİRME PROGRAMI Deklarasyonda ana küresel araçların tam uygulanmasına katkıda bulunulması amacıyla UNEP/MAP “Orta Vadeli Strateji Belgesi 2022-2027”nin eksiksiz uygulanması benimsenerek İyi Çevresel Durumu ve Akdeniz Ekoloji Hedeflerine ulaşılması için Entegre İzleme ve Değerlendirme Programı ve ekosistem temelli yaklaşımın eksiksiz olmaksızın uygulanmasına olan taahhüt tekrarlandı. KÜRESEL SICAKLIK ARTIŞINI SINIRLAMA Taraf ülkelerin, uygulama mekanizmalarını sürdürmek, izleme ve raporlamayı güçlendirmek amacıyla Barselona Sözleşmesi’ni oluşturan araçların tamamının uygulanması yönünde ulusal ve bölgesel doğa eylemlerini paylaşmaya çağırdığı Antalya Bakanlar Deklarasyonu’nda, Paris Anlaşması’nın amaçlarına ulaşılması ve küresel sıcaklık artışını sanayileşme öncesindeki seviyenin 1.5 santigrat derece üzerinde sınırlama yönündeki çabaların devam ettirilmesi, ayrıca adaptasyon konusunun yerel, ulusal ve bölgesel planlamaya daha fazla entegre edilmesi yönündeki taahhütler teyit edildi. YEŞİL İŞ MODELLERİ VE İSTİHDAMI Yenilikçi, yeşil ve döngüsel iş modellerine geçerek ve yeşil istihdam yaratarak Akdeniz Bölgesi ve ona ait özel durumlara uyumlu bir şekilde, sürdürülebilir mavi ekonomiye geçişin sağlanmasında, Kovid-19 sonrası sürdürülebilir bir düzelmenin sağlanması taahhüdünün de yer aldığı bildirgede, Akdeniz Bölgesi’nin yeşil iyileşmesi için ortaklaşa planlar yaparak UNEP/MAP Barselona Sözleşmesi ve protokollerinin amaç ve vizyonunu tamamıyla destekleme yönünde bir kez daha taahhütte bulunuldu. SERA GAZI EMİSYONU İÇİN ÇAĞRI Bildirgede sera gazı emisyonu ile ilgili olarak şu çağrı yapıldı: “Yüzyılın ortasına kadar iklim-nötr olma hedefine ulaşmaya katkıda bulunmak amacıyla taraf ülkeleri sera gazı emisyonu azaltma yönünde daha güçlü taahhütler vermeye ve ayrıca taraf ülkelerin Glasgow’daki UNFCCC COP26’da verdikleri, tüm uluslararası ve bölgesel ortak ve paydaşlarla birlikte çalışıp güçlü ortak eylemler vasıtasıyla iklim hedefimizi artırma, dayanıklılık oluşturma ve emisyonu azaltma yönündeki taahhütlerine uymaya çağırıyoruz.” AKDENİZ’DEKİ KİRLİLİĞE KARŞI TAAHHÜTLER Akdeniz’deki kirlilikle mücadele etmek için “önleme, azaltma ve mümkün olan en geniş ölçüde ortadan kaldırmaya” yönelik taahhütler Deklarasyonda şu şekilde sıralandı: “Havayı kirleten emisyonların azaltılmasına yönelik benimsenen önlemlerin ve aynı zamanda Akdeniz boyunca limanların ve kıyı kentlerinin karbondan arındırılmasına, enerji verimliliğine ve sürdürülebilirliğine geçişe yardımcı olan önlemlerin hızla uygulanmasının teşvik edilmesi; Akdeniz’i bir bütün olarak Kükürt Oksitler için Emisyon Kontrol Alanı olarak belirlemek ve Akdeniz ekosisteminin ve insanlarının sağlığını zamanında iyileştirmek için iddialı bir yürürlüğe giriş tarihi belirleyip ortak ve koordineli bir teklifin en geç 2022’nin ortasına kadar Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne sunulması; Taraf Ülkelerin, denizcilik emisyonlarını en aza indirmek ve önemli sağlık ve çevresel faydalar elde etmek için 2022-23 döneminde Akdeniz’de bir Nitrojen Oksit Emisyon Kontrol Alanı’nın fizibilitesini araştırmak için daha fazla çalışmaya başlamaya teşvik edilmesi; Sürdürülebilir ve kirlilikten arındırılmış bir denizcilik sektörü aracılığıyla, temiz ve sağlıklı Akdeniz deniz ve kıyı çevresi hedefine katkıda bulunan Gemilerden Kaynaklanan Deniz Kirliliğini Önleme, Hazırlılık ve Müdahale için Akdeniz Stratejisinin (2022-2031) titiz bir uygulama sistemi ve güçlendirilmiş çok sektörlü iş birliği ile etkin bir şekilde uygulanması; “BlueMed Girişimi (BlueMed Initiative)” ve sağlıklı, plastikten arındırılmış Akdeniz’i dikkate alarak kurulan Deniz Çöpü İşbirliği Platformu’nun çalışmalarını tanımak ve teşvik etmek; Kentsel Atık Su Arıtımı ve Arıtma Çamuru Yönetimine ilişkin güncellenmiş bölgesel planların mutabık kalınan zaman çizelgelerinde etkin bir şekilde uygulanması çerçevesinde daha fazla çaba gösterilmesi hususlarını taahhüt ediyoruz. AKDENİZ CANLILARININ KORUNMASINA YÖNELİK TAAHHÜTLER Nadir, tükenmiş, tehdit altında veya tehlikede olan yabani fauna ve flora türlerini ve bunların habitatlarını korumaya ve muhafaza etmeye; biyolojik çeşitliliğin korunması, deniz ve kıyı biyolojik kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için stratejiler, planlar ve programlar benimsenmesi çağrısının da yapıldığı sonuç bildirgesinde, Akdeniz canlılarının korunması konusunda şu görevlerin üstlenildiğinin altı çizildi: “2020 Sonrası Stratejik Eylem Programını, kabul edilecek 2020 Sonrası Küresel Biyoçeşitlilik çerçevesine bölgesel katkı olarak tam ve etkin bir şekilde uygulamak, 2022 ve özellikle yeni/güncellenmiş Ulusal Biyoçeşitlilik Stratejileri ve Eylem Planlarında ulusal biyoçeşitlilik düzenleyici çerçevelerine uyumlu hale getirilmesinin teşvik edilmesi; Akdeniz’de deniz ve kıyı koruma alanları için bölgesel ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyon içerisinde etkili önlemler alınması; 2030 yılına kadar küresel okyanusun %30'unun korunması hedefine ulaşılmasına katkıda bulunan geliştirilmiş ve somut koruma ve muhafaza önlemleri ile, 2030 yılına kadar Akdeniz'in en az yüzde 30'unu iyi bağlantılı, ekolojik olarak temsil edici ve etkili Deniz ve Kıyı Koruma Alanları (MCPA) ve diğer Etkin Alan Bazlı Koruma Önlemleri (OECM) aracılığıyla korumak ve muhafaza etmek için her türlü çabanın gösterilmesi, 2022'de ilk kez düzenlenecek olan Akdeniz'de Önemli Özel Koruma Alanları Günü’nün kutlanması ve ilgili araçların taraf ülkelerce gerçekleştirilmesinin teşvik edilmesi; Tehdit altındaki veya nesli tükenmekte olan türlerin korunması ve muhafaza edilmesine yönelik çabaların arttırılması, restorasyonunu amaçlayan kilit türler ve habitatlara yönelik Eylem Planlarının etkin bir şekilde uygulanması için gerekli önlemlerin alınması hususlarını taahhüt ediyoruz.” ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ Akdeniz havzasındaki ülkelerin somut ortaklıklarını, teknoloji transferini ve bilgi alışverişini destekleyerek sürdürülebilir kalkınmaya yönelik uluslararası iş birliğinin güçlendirilmesi kararlaştırılan COP22 Konferansı’nda, Akdeniz havzası genelinde, ortak çevresel sorunlara bölgesel tepkileri destekleyerek, sektörler ve hükümet seviyeleri arasında koordineli eyleme katkıda bulunarak aktif diyalogdaki katılımın genişletilmesi ve ortak girişimlerin teşvik edilmesi kararı da alındı. KARAR ALMA SÜREÇLERİNDE KATILIMIN GENİŞLETİLMESİ İklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve çevresel bozulmanın, özellikle dezavantajlı gruplar ve yoksulluk içinde yaşayan insanlar üzerindeki etkilerini azaltmak için, çaba gösterilmesine karar verilen Konferans’ta; kadınların, gençlerin ve dezavantajlı toplulukların değişimin aracıları olarak kritik rollerine vurgu yapılarak MAP-Barselona Sözleşmesi sisteminin karar alma süreçlerine tam, eşit ve anlamlı katılımı yönündeki çabaların artırılmasına karar verildi.