Uluslararası Emniyetli Yönetim (ISM) Kodu

1.1. ISM KODU’NUN TANIMI VE ÖNEMİ Uluslararası Emniyetli Yönetim Kodu (International Safety Management Code (ISM Code)), IMO’nun A.741 (18) sayılı kararıyla Kasım 1993 tarihinde kabul edilmiş ve Mayıs 1994 tarihinde Denizlerde Can Emniyeti Uluslararası Sö

1.1. ISM KODU’NUN TANIMI VE ÖNEMİ

Uluslararası Emniyetli Yönetim Kodu (International Safety Management Code (ISM Code)), IMO’nun A.741 (18) sayılı kararıyla Kasım 1993 tarihinde kabul edilmiş ve Mayıs 1994 tarihinde Denizlerde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi SOLAS 1974’ün 9. Bölümüne eklenmiş 13 maddelik bir kuraldır[1].

ISM Code Gemilerin güvenli olarak yönetimini ve işletilmesini sağlamak ve denizleri kirlilikten korumak için Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından tesis edilen bir Kod’dur.

ISM, gemi işletmeciliğinde ve çevre korunmasında önemli bir araç olarak düşünülebilir. Uluslararası sularda çalışan gemilerin tip ve yaşlarına göre aşamalı olarak bu sertifikayı almaları IMO tarafından zorunlu kılınmıştır.

ISM Kodu, bayrakları ne olursa olsun uluslararası sularda çalışan bütün gemiler için zorunludur. Bütün yolcu gemileri, petrol ve kimyasal madde taşıyan tankerler, dökme yük gemileri, likid gazla çalışan tankerler ve 500 gros ton’un üzerindeki yüksek süratli yük gemileri 1 Temmuz 1998, 500 gros ton’un üzerindeki diğer bütün yük taşıyan gemiler 1 Temmuz 2002 tarihine kadar ISM sertifikası almak zorundadırlar.

Ayrıca, Avrupa Konseyi’nin 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe koyduğu ve 1 Temmuz 1996 tarihinden itibaren de uygulamasına başlattığı bir kuralla, bayrağı ne olursa olsun 12’den fazla yolcu taşıyan ve Avrupa Birliğine üye ülkelere sefer yapan Ro-Ro yolcu gemilerinin ISM sertifikası almaları şartı öne alınmıştır.

Paris MoU ve ABD tarafından gemilerin 1 Temmuz 2004 tarihinden sonra ISPS Kod kapsamında Gemilerde Gemi Güvenlik Sertifikasının olup olmadığının denetleneceği, bu sertifikanın olmaması veya geçerlilik süresinin dolduğu tespit edilmesi durumunda söz konusu geminin limana girmesinin reddedileceği hususunda Ülkelere uyarı yazısı gönderilmektedir.

1.2. ISM KODU’NUN AMACI

ISM Kodu’nun ana amacı, gemi işletmeciliğinde uluslararası güvenlik standartları tesis ederek gemilerin güvenli bir şekilde yönetilmesini ve işletilmelerini sağlamak ve çevreyi deniz kazalarından oluşacak kirlilikten korumaktır.

ISM Kod’unun diğer amaçları denizlerde emniyeti sağlamak, insanların yaralanması ve ölmesini engellemek, çevreyi özellikle deniz çevresini ve kıyı yapılarını zarardan korumaktır.

ISM Kod

Şirketin güvenli işletme amaçları ve sistemin güvenli yönetimine ilişkin amaçları aşağıda belirtilmektedir[2]:

i) Şirketin güvenli işletme amaçları:

- Gemi işletmesindeki güvenlik uygulamaları ve emniyetli bir çalışma ortamı sağlamak,

- Belirlenmiş tüm risklere karşı personel güvenlik görevlisi tesis etmek,

- Kıyıdaki ve güvertedeki personelin güvenlik yönetimine ilişkin becerilerini sürekli olarak geliştirmek[3]

ii) Sistemin güvenli işletme amaçları:

- Zorunlu kurallar ve tüzükler ile uyum sağlamalı

- IMO tarafından tavsiye edilen uygulanabilir kodlar, kılavuzlar, standartlar, denizcilik kuruluşları dikkate alınmalıdır.

İstatistiklere göre, ortalama olarak tüm deniz kazalarının % 80’i insan hatasından kaynaklanmakta olup bunun başlıca nedenleri; bu sektörde çalışan tecrübeli ve kalifiye insanların (denizcilerin) sayılarının giderek azalması, gemideki ve karadaki yönetimin yeterli işlememesidir.

ISM kodunun esas amacı, can ve mal kaybına ve çevre ve deniz kirliliğine neden olan kazaları en aza indirmek için kazalara neden olan personelin verimli bir şekilde çalışmasını sağlamaktır. Bunu temin etmek için şirket, gemi işletmesinde güvenli bir ortam sağlamalı ve güvenli işletmeciliği hedefleyerek tanımlanan bütün risklere karşı önlemler almalıdır. Yukarıdaki amaçlara ulaşmak için tesis edilecek olan Güvenli Yönetim Sistemi, zorunlu kural ve yönetmeliklere uygun olmalı ve bayrak devleti, klas kuruluşları ve uluslararası denizcilik örgütlerinin koyduğu kural ve standartları dikkate almalıdır.

1.3. ISM KODU MEVZUATI

Uluslararası Emniyetli Yönetim Kodu-ISMCode, IMO’nun A.741 (18) sayılı kararıyla Kasım 1993 tarihinde kabul edilmiş ve gemilerin güvenli işletimi için yönetim konusunda SOLAS IX olarak 1 Temmuz 1998 tarihinde yürürülüğe girecek şekilde zorunlu hale getirilmiştir.

SOLAS 74’e eklenen Bölüm IX (94)

Kural 1 Tanımlar 

1. ISM Code, Örgüt (IMO) tarafından A741 (18) kararı ile kabul edilen ve bu konvansiyonun Bölüm 1 haricindeki eklerine uygulanabilen değişiklik prosedürleri ile ilgili hükümleri veya 8. Maddesine uygun olarak bu değişikliklerin kabul edilmesi, yürürlüğe konulması ve uygulanması şartıyla örgüt tarafından değiştirilebilen, Gemilerin Güvenli İşletimi ve Kirliliğin Önlenmesi anlamındadır.

2. Şirket, gemi sahibi veya gemi sahibinden geminin işletilmesi sorumluluğunu alan ve bu sorumluluğu almakla Uluslarası Güvenlik Yönetimi Kodu tarafından yüklenen tüm görevleri ve sorumlulukları üstlenmeyi kabul eden yönetici veya çıplak kiralayıcı gibi herhangi bir organizasyon veya kişi anlamındadır.

3. Petrol tankeri, kural II-I/2.12’de tarif edilen bir petrol tankeridir.

4. Kimyasal tanker, kural VII-8.2’de tarif edilen bir kimyasal tankerdir.

5. Gaz taşıyıcılar, kural VII-11.2’de tarif edilen bir gaz taşıyıcıdır.

6. Dökme yük gemisi, genellikle tek güverteli, yük alanlarında top side ve hopper side tankları olan bir gemidir. Ve öncelikle kuru dökme yük taşımak için yapılmıştır ve cevher taşıyıcıları ve kombinasyon taşıyıcıları tiplerini de kapsar.

7. Yüksek hızlı tekne, kural X-1.12’de tarif edilen teknedir.

Kural 2 Uygulama

1 Bu bölüm inşa tarihnden bağımsız olarak aşağıda belirtilen gemi tiplerine uygulanır;

i) Yüksek hızlı yolcu gemileri de dahil olmak üzere tüm yolcu gemileri, 1 Temmuz 1998 tarihine kadar,

ii) 500 GRT ve yukarısındaki petrol tankerleri, kimyasal tankerler, gaz taşıyıcıları, dökme yük gemileri ve yüksek hızlı yük gemileri, 1 Temmuz 1998 tarihine kadar;

iii) 500 GRT ve yukarısındaki diğer yük gemileri ve hareketli kıyı ötesi sondaj birimleri 1 Temmuz 2002 tarihine kadar;

2. Bu bölüm ticari amaçlarla kullanılmayan hükümet tarafından işletilen gemilere uygulanmaz.

Kural 3 Güvenli Yönetim Gereksinimleri

1. Şirket ve gemi Uluslararası Güvenlik Kodu gereksinimlerine uyacaklardır.

2. Gemi, kural 4’te bahsedilen uygunluk belgesine sahip olan bir şirket tarafından işletilecektir.

Kural 4 Sertifikalandırma

1. ISM Kod gereksinimlerine uyan her şirkete bir uygunluk belgesi verilecektir. Bu belge, İdare, İdare tarafından yetkilendirilmiş bir organizasyon veya İdarenin talebi üzerine anlaşma yapılmış diğer bir hükümet tarafından verilecektir.

2. Uygunluk belgesinin bir kopyası kontrol talebi halinde kaptan tarafından gösterilmek üzere gemide bulundurulacaktır.

Kural 5 İşlerliğin Sürdürülmesi

Güvenli Yönetim Sisteminin işlerliği, ISM Kodu hükümlerine göre srdürülecektir.

Kural 6 Doğrulama ve Kontrol

1. İdare, İdarenin talebi üzerine anlaşma yapılmış hükümet veya idare tarafından alınan ytkilendirilmiş organizasyon, gemi güvenlik yönetimi sisteminin uygun olarak işletildiğini kontrol edeceklerdir.

2. Bu kuralın paragraf 3 hükümlerine tabi olarak, kural 4.3 hükümleri uyarınca bir sertifikya sahip olması gereken gemi, kural XI-4 hükümlerine uygun olarak kontrola tabi olacaktır.

3. Bayrak devleti veya şirketin değişmesi halinde, örgüt tarafından geliştirilen kurallara esaslara uygun olarak özel düzenlemeler yapılacaktır[4].

1.4. EMNİYETLİ YÖNETİM SİSTEMİ (SAFETY MANAGEMENT SYSTEM

(SMS))

ISM kodunun kapsamında Emniyetli Yönetim Sistemi (Safety Management System-SMS) yer almakta olup aşağıdaki konuları içermektedir[5]:

1.4.1. Emniyetli Yönetim Sistemi’nin Kapsamı

Emniyetli Yönetim Sistemi, bir şirketin, karada ve denizde güvenlik ve çevre korumasını etkileyen koşulların, faaliyetlerin ve görevlerin yasal ve şirket gereksinimleri doğrultusunda planlanması, yürütülmesi ve kontrol edilmesini sağlamak üzere güvenlik yönetimi prosedürlerini geliştirmesini ve yürürlüğe koymasını gerektirir. Etkin bir güvenlik yönetim sistemi şirkete, performansın ölçülmesi, iyileştirme gerektiren alanların tanımlanmasına ve yürürülüğr konulmasına imkan verir.

ISM kodunun kapsamında Emniyetli Yönetim Sistemi (SMS) yer almakta olup Kod, şirketlerin gemi güvertesi ve kıyıdaki faaliyetlerine ilişkin Güvenli Yönetim Sistemi’nin geliştirilmesi ve uygulanmasını gerektirmektedir[6]. Emniyetli Yönetim Sistemi (SMS) aşağıdaki konuları içermektedir[7]:

a) Güvenlik, Çevre ve Şirket politikası

b) Şirketin yetki ve sorumlulukları

c) Personelin atanması ve Güvenli Yönetim Daire Başkanı

d) Kaptanın yetki ve sorumlulukları

e) Kaynaklar ve personel

f) Dokümantasyon

g) Şirketin gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi

h) Gemi güvertesi operasyonları için plan geliştirme

i) Sertifikalandırma, Doğruluğunu Kanıtlama ve Kontrol

j) Gemi ve ekipmanın bakım-tutumu

k) Uyumsuzluk, kaza ve acil durumları raporlama ve analiz etme

l) Acil durumlara karşı hazırlık

Genel olarak herhangi bir şirketin Güvenli Yönetim Sistemi organizasyonunda, güvenli yönetim daire başkanlılığı altında görev yapan aşağıdaki unsurlar yer almaktadır:

• Dökümantasyon yönetim müdürlüğü.

• İç denetim müdürlğü.

• İzleme ve güncelleştirme müdürlüğü.

• Acil durum, kaza ve uyumsuzluk değerlendirme müdürlüğü.

ISM kodunun özünü teşkil eden “Güvenli Yönetim Sistemi”nin kurulması, geliştirilmesi ve yorumlanması için çalışmaların başlatıldığı an ile sertifikanın alınmasına kadar gereken süre, otoriteler tarafından 1.5 ila 2 yıl olarak belirtilmektedir. Avrupa Birliği’ne üye ülkelere sefer yapan Ro-Ro yolcu gemileri için uygulama hali hazırda yürürlüktedir. Dolayısıyla, odun kapsamına giren birçok geminin sertifika alabilmesi için şu anda yaklaşık 3 yıl bir süre kalmıştır[8].

1.4.2. Emniyetli Yönetim Sistemi’nin Fonksiyonel Gerekliliği

ISM kodu çerçevesinde her şirket aşağıdaki fonksiyonel gereklilikleri içren bir Güvenli Yönetim Sistemi kurmak, uygulaak ve devam ettirmek zorundadır:

• Güvenlik ve çevre koruma politikası,

• İlgili uluslararası ve bayrak devleti kanunlarıyla uyumlu, gemilerin güvenli çalıştırılması ve çevre korunmasını sağlamak için ilgili prosedürler ve talimatlar,

• Tanımlanmış yetki kademeleri, gemi ve kara personeli arasında ve kendi aralarında bir iletişim akışı,

• Kaza ve uyumsuzlukların söz konusu Kod’un kurallarına uygun olarak raporlanması prosedürleri,

• Acil durumlara hazırlık ve eylem prosedürleri,

• İç denetim ve yönetimi gözden geçirmek için prosedürler.

1.5. ISM KODUNUN UYGULAMASI

1.5.1. ISM Kodu Uyumluluğunun Yararları

ISM Kodu’nu tam ve başarılı olarak uygulamaya geçirmesi, şirketlerin güvenlik ve çevre kirliliği ile ilgili riskleri control altında tutmalarını sağlayacak. Diğer işlevleri yanında ISM Kodunun zorunlu hale getirdiği uygun bir güvenli yönetim sistemi şu yararları sağlayacaktır[9]:

· Uygulanmakta olan bütün uluslararası standartlara uyulmasını sağlayacak,

· Kazaların olmasını önlemede yardımcı olacak,

· Gemideki Acil durumlarda müdahale için gerekli usul ve yöntemlerin bulunmasını sağlayacak;

· Gemi ve kara personeli arasında yeterli haberleşmenin kurulmasını sağlayacak;

· Her bireyin yeterli eğitimi görmesi, kendi rolü ve sorumluluğunu bilerek görevini yerine getirmesi için uygun kaynaklara sahip olmasını sağlayacak;

· Bütün faaliyetlerin ve çalışmaların planlanmış, kontrol edilmiş ve doğrulanmış olmasını sağlayacak,

· Risk bilgilerine dayalı güvenlik yönetim sistemi tesis edilmesini ve gerektiğinde operasyonlar yönetmek için uygun tedbirler alınmasını sağlayacak,

· Liman Devleti Kontrolu muayenelerini geliştirir ve söz konusu muayenelerdeki aksaklıkları azaltıcak[10],

· Kirliliği önleyecek ve daha iyi bir deniz çevresinin olmasını sağlayacak,

· Görev ve sorumlulukları tanımlayacak,

· Daha güvenli çalışma koşulları oluşturmak amacıyla gemi güvertesindeki güvenlik satandartlarını geliştirecek.[11]

· Prosedürlere ilişkin El Kitabı hazırlama

· Belirlenen politika ve prosedürlee uygun olarak iç ve dış denetim sistemini kurmak

ISM Code uygulamasının genellikle orta ölçekli olan ve olmaya da devam edeceği düşünülen denizcilik işletmelerindeki personel kalitesini, şirket için kağıt ve düzenleyici, tehlikeli olaylarla karşılaşmadan önce bu olaylarla mücadele etme şansını arttırıcı kısacası iç rekabete yönelik dış verimliliği arttırıcı faydalar sağlayacağı düşünülmektedir[12].

1.5.2. Sorumlu Kuruluş

SOLAS 11-2 ve ISPS Kodu’nun ülkemizde uygulamasından sorumlu otorite (Designated Authority-DA) Denizcilik Müsteşarlığı’dır. SOLAS 74 Bölüm 11-2 ile ISPS Kod’un ülkemizde etkin ve başarılı bir şekilde uygulanması için ISPS Kod Uygulama Talimatı hazırlanmış ve ilgi (h) Bakan Oluru ile uygulamaya konulmuştur. Söz konusu talimatta da belirtildiği üzere, Kod kapsamında Müsteşarlığın yapmakla yükümlü olduğu sorumlulukların yerine getirilmesi amacıyla, gemiler ve liman tesisleri için kriterleri ve görevleri yine Kod tarafından belirtilen Tanınmış Güvenlik Kuruluşları (RSO)’nın yetkilendirilmesine karar verilmiştir[13]. 

ISM kodu kapsamında, Şirket, ise kodun getirdiği yükümlülükleri kabul etmiş olup Güvenli Yöneim Sistemi (GYS) kurmak, yorumlamak ve belirtilen tarihe kadar sertifikalandırmakla sorumludur.

İdare adına yetkilendirilmiş Tanınmış Güvenlik Kuruluş (RSO)’ları tarafından Geçici Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası düzenlenecektir.

Paris MoU ve ABD tarafından gemilerin 1 Temmuz 2004 tarihinden sonra ISPS Kod kapsamında Gemilerde Gemi Güvenlik Sertifikasının olup olmadığının denetleneceği, bu sertifikanın olmaması veya geçerlilik süresinin dolduğu tespit edilmesi durumunda söz konusu geminin limana girmesinin reddedileceği hususunda Ülkelere uyarı yazısı gönderilmektedir.

SOLAS 74 Bölüm 11-2 ve ISPS Kod uygulamalarından (Designated Authority-DA) söz konusu Müsteşarlıkca, bahsi geçen uygulamaların IMO tarafından kabul edilmesine müteakip gemi sahiplerinin, gemi ve liman işleticisi kuruluşların yapmakla yükümlü oldukları sorumlulukların bir an evvel yerine getirilmesini teminen, gemi güvenlik zabiti, şirket güvenlik sorumlusu ve liman güvenlik sorumlusuna eğitim verilmesi amacıyla yetkilendirme yapılmış ve ilgililere bildirilmiştir[14].

1.5.3. ISPS Kodu’nu Uygulayacak Güvenlik Kuruluş (RSO)’ları

Ülkemizde ISPS Kodun uygulanması çerçevesinde Tanınmış Güvenlik Kuruluş (RSO)’ları

Gemiler için;

a) Gemi Güvenlik Planı (Ship Security Plan) onayı.

b) Gemi Güvenlik Planı değişikliklerinin onayı.

c) Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifika (ISSC) düzenlenmesi.

d) Gemilerin, SOLAS 74 Bölüm 11-2 ve ISPS Kod Bölüm A’da belirtilen gereklere uygunluğunun doğrulanması

e) Geçici Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası düzenlenmesi

Limanlar için;

a) Liman Tesisi Güvenlik Değerlendirmesi yapılması

b) Liman Tesisi Güvenlik Planı hazırlanması

hususlarında Müsteşarlık adına yetkilendirilmektedir.

Söz konusu Müsteşarlık adına hareket edecek RSO’ların belirlenmesi amacıyla ISPS Kod Bölüm B Madde 4.5’deki şartların sağlanması istenmiş ve bu konudaki uygulama 1 Ekim 2003 tarih ve 25246 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan, Türk Bayraklı gemilerde Bayrak Devleti adına hareket edecek kuruluşların seçimi ve yetkilendirilmesine dair Yönetmelikte de belirtilmiştir. Bu kapsamda, kriterleri sağlayan kuruluşlara RSO olma yetkisi verilmiştir.

ISPS Kod Bölüm B Madde 4.5:

“Taraf Hükümet, bir RSO yu yetkilendirirken, bu kurumun yetenekliliğine dikkat etmelidir. Bir RSO, aşağıdakileri kanıtlayabilmelidir:

1. Emniyetin değişik yönleriyle ilgili uzmanlık;

2. Gemilerle ilgili hizmetlerde bulunuyorsa gemi dizaynı ve yapısı, Limanlarla ilgili hizmetlerde bulunuyorsa Liman dizaynı ve yapısı hakkında bilgiyi de içermek üzere; Gemi ve Liman operasyonlarıyla ilgili yeterli bilgiye sahip olma;

3. Gemi/Liman arayüzünü de içeren ve gemi ve liman tesisi operasyonları sırasında ortaya çıkabilecek muhtemel emniyet risklerini, ve bu risklerin nasıl minimize edileceğini değerlendirme yeteneği;

4. Personellerinin uzmanlığını koruyup, geliştirme yeteneği;

5. Personellerinin güvenilirliğinin devamlılığını izleme yeteneği;

6. Emniyet yönünden hassas olan malzemelerin yetkisiz teşhir ve ulaşımını önleyecek uygun tedbirleri koruma yeteneği;

7. Kod Bölüm A ve Kısım XI-2 ve ilgili ulusal ve uluslararası kanunlar ve emniyet gereklilikleri hakkında bilgi sahibi olma; ve

8. Emniyetle ilgili mevcut tehditler ve bunların seyri;

9. Silahlar, tehlikeli madde ve aletleri tanıyıp, ortaya çıkarmak için bilgi sahibi olma;

10. Ayrım gözetmeden, emniyeti tehdit etmesi muhtemel kişilerin karakteristik ve davranışlarını tanımak için bilgi sahibi olma;

11. Emniyet tedbirlerinden kaçınmak için kullanılan teknikler hakkında bilgi sahibi olma; ve

12. Emniyet ve gözetim cihaz ve sistemleri ve bunların çalışma limitleri.

Bir RSO ya özel görevler havale edilirken, İdareler de dahil olmak üzere Taraf Hükümetler, RSO nun, görevi yerine getirmek için gereken yeteneklere sahip olduğundan emin olmalıdır.”

1.5.4. ISM Kodu ile Uyumluluğu Sağlama

İdare, ISM Kodunun etkin bir şekilde uygulamaya geçirilmesini sağlamalıdır. Bu işlem, donatanların zorunlu diğer kurallar ve düzenlemeler gibi Güvenli Yönetim Sistemlerinin de var olduğunu ve ISM Kodu gerekliliklerine uygun olduğunu kontrol etmeyi içerir. İdareler, 23 Kasım 1995 tarihli “ISM Kodunun uygulanmasında İdareler için anahatlar” hakkındaki A.788(19) sayılı IMO kararı rehber olarak alınabilir.

ISM Kodu her şirketin ISM Kodu gerekliliklerine uyumlu olduğunu gösteren bir Uygunluk Belgesi (Document of Compliance: DOC) bulundurmasını zorunlu kılar. Bu belge 5 yıllık bir süreç için verilir ve yıllık kontrole tabidir. Bu belgenin gemi üzerinde bulundurulması zorunludur. ISM Kodu ayrıca her geminin bir “Güvenli Yönetim belgesi (safety Management Certificate, SMC) bulundurmasını da zorunlu kılar. Bu belge şirketin ve onun gemi üzerinde kurduğu yönetimin onaylanmış güvenli yönetim sistemine uygun olarak çalışmakta olduğunu gösterir.

Uygunluk Belgesi Bayrak Devletince (İdare) verilir. Belgeyi verecek kurum İdarece onaylanmış başka bir kuruluş da olabileceği gibi, İdare’nin başvurusu üzerine SOLAS’a taraf olmuş başka bir devlet de bu belgeyi verebilir. Güvenli Yönetim Belgesi ise her gemi için İdare ya da onun tanımış olduğu kurum tarafından düzenlenir.

ISM Uygunluk Belgesi’ni alabilmek için Şirketin güvenli yönetim sistemini (SMS) kurması, uygulamaya geçirmesi, sürdürmesi olup işlevsel olarak aşağıdaki konulara uygun olması gerekir:

- Güvenliği ve çevrenin korunmasını hedef alan bir şirket politikası;

- Gerekli uluslararası ve Bayrak Devleti kanunlarına uygun olacak şekilde gemilerin çalıştırılması ve çevrenin korunmasını sağlayacak yöntemler ve kuralları hayata geçirmek;

- Karada ve denizde çalışan personel arasında belirlenmiş hiyerarşi düzeni ile gelişmiş haberleşme olanaklarını olanaklı kılmak;

- Bu Kod’un hükümlerine uymayan durumların ve kazaların rapor edilmesi yöntemlerini belirlemek;

- Acil durumlarda hazırlıklı olma ve müdahale açısından gerekli yöntemlerin geliştirilmiş olması;

- Dahili değerlendirme ve yönetimin özeleştiri yöntemlerinin belirlenmiş olması.

Yukarıda belirtilen yöntem ve politikaların belirtildiği dokümanların gemi üzerinde bulunması gerektiği anlamına da gelir. Uygunluk Belgesi ile Güvenli Yönetim Belgesi alabilmesi için Şirket, Koda uyumluluğu kontrol edecek olan İdare ya da atanmış kuruluşa yöntemler ve politikaların pratik bir şekilde uygulanmakta olduğunu kanıtlamak zorundadır.

1.5.5. ISPS Kod’u Kapsamındaki Gemilerin Yükümlülükleri

SOLAS 74 Bölüm 11-1, Bölüm 11-2 ve ISPS Kod Bölüm A kapsamında gemilerin 1 Temmuz 2004 tarihine kadar tamamlamaları gereken hususlar aşağıdaki gibidir :

1. SOLAS 74 Bölüm 5 Kural 19’da belirtilen gemiler, 2004 yılı içerisinde Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) cihazı ile donatılacaktır.

2. SOLAS 74 Bölüm 11-1 Kural 3’de belirtildiği şekilde gemiler ; IMO numaralarını her yönden görülecek şekilde gemi üzerlerine yazacaklardır.

3. SOLAS 74 Bölüm 11-1 Kural 5 gereği gemilerde Sürekli Özet Kayıt (CSR) tutulacaktır.

4. SOLAS 74 Bölüm 11-2 Kural 6 gereği gemiler, Gemi Güvenlik Alarm sistemi ile donatılacaktır. Ülkemiz adına gemi güvenlik alarmını alacak birim Ana Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi (AAKKM)’dir.

5. ISPS Kod Bölüm A Kural 2.1.6 ve Kural 12 de tanımlanan “Gemi Güvenlik Zabiti”, Kural 2.1.7 ve Kural 11 de tanımlanan “Şirket Güvenlik Sorumlusu”, Kural 2.1.8 ve Kural 17 de tanımlanan “Liman Tesisi Güvenlik Sorumlusu” olacak kişilerin, İdare tarafından belirlenmiş kurumlarda eğitim görmeleri ve belgelendirilmeleri gerekmektedir. Bu personel gemilerde, şirketlerde ve limanlarda görev alacak diğer personeli eğitebileceklerdir.

ISPS Kod Bölüm A, Kural 17:

“17. LİMAN TESİSİ EMNİYET GÖREVLİSİ

Genel olarak;

17.1 Gemi emniyet görevlisinun , gemiye , resmi niyetle alınmayı bekleyenlerin inandırıcılığının uygunlugu hakkında sorularının oldugu zamanlarda, Liman tesisi emniyet görevlisi yardımcı olmalıdır.

17.2 Liman tesisi emniyet görevlisi, gemiye alınmayı bekleyenlerin kimliklerinin sıradan tasdikinden sorumlu olmamalıdır.”

6. ISPS Kod Bölüm-A Madde-9 (Gemi Emniyet Planı) gereği, şirket güvenlik sorumluları tarafından hazırlanan gemi güvenlik planı İdare veya İdare adına yetkilendirilmiş Tanınmış Güvenlik Kuruluşları (RSO)’nın onayına sunulacaktır.

7. ISPS Kod Bölüm-A Madde- 19 (Gemilerin Sertifikalandırma ve Soruşturma İşlemleri) gereği, İdare veya İdare adına yetkilendirilmiş Tanınmış Güvenlik Kuruluşları (RSO)’nın yaptıkları denetlemeler sonucunda Kod’un gereklerini yerine getiren gemilere Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası (ISSC) verilecektir.

8. Gemiler, SOLAS 74 Bölüm 11-2 ve ISPS Kod Bölüm A’da belirtilen gereklerin yerine getirilmesi konusunda ISPS Kod Bölüm-A Madde 19.1 (Soruşturmalar) gereği İdare veya İdare adına gemiler konusunda yetkilendirilmiş Tanınmış Güvenlik Kuruluş (RSO)’ları tarafından denetimlere tabi olacaklardır.

9. ISPS Kod Bölüm-A Madde-19.4.1 gereği eğer, Gemi Güvenlik Sertifikasına sahip olmayan bir geminin teslimatının yapılması veya hizmet altına girmesi, geminin başka bir devletin bayrağı altına girmesi, geminin ISPS Kod’a taraf olmayan başka bir devletin bayrağına girmesi, bir geminin işletme sorumluluğunu alan bir şirketin daha önce o gemiye ait işletme sorumluluğunun kendisine ait olmadığını belirtmesi durumlarında İdare veya İdare adına yetkilendirilmiş Tanınmış Güvenlik Kuruluş (RSO)’ları tarafından Geçici Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası düzenlenecektir.

ISPS Kod Bölüm-A Madde-19.4.1:

19.4 Geçici Belgelendirme:

“19.4.1 19.2 nolu bölümde belirtilen sertifikalar, sadece geminin 19.1 bölümünde belirtilen gereksinimleri sağlamasına ilişkin sertifikanın yönetim tarafından yayınlanması ile yürülüğe girer. Diğer taraftan 1 Temmuz 2004’ten itibaren: bölüm 19.2 de belirtilen sertifika yayınlanana kadar aşağıdaki durumlarda:

1. Sertifikaya sahip olmayan bir geminin teslimatı yada hizmet altına girmesi,

2. Geminin bir taraf hükümeti bayrağından diğer taraf hükümeti bayrağına transferi,

3. Geminin taraf hükümeti olmayan bir devletin bayrağına girmesi,

4. Bir şirket geminin işletme sorumluluğunu daha önce kendisine ait olmadığını belirtiyorsa

Yönetim kodun ekinde belirtilen şekilde bir form ile geçici gemi emniyet sertifikası yayınlayabilir.” 

1.6. ISM ÇERÇEVESİNDE HAZIRLANACAK DOKÜMANLAR

ISM çerçevesinde hazırlanacak olan dökümanlar aşağıda verilmektedir:

a) Şirket politikası

b) Elkitapları (Güvenli Yönetim Sistemi Elkitabı, Planlı Bakım Tutum Sistemi Elkitabı gibi)

c) Prosedürler (acil durum, güverte, makina vb.)

d) Talimatlar

e) Kontrol listeleri

f) Basılı formlar

g) Yönetmelik ve kurallar (Güvenli Yönetim Sistemi Yönetmeliği gibi)

h) Planlar (kalite, güvenlik vb.)

i) Kodlar ve standartlar

j) Kontratlar, şartnameler ve resimler

k) Prosedürler, bir işin nasıl yapılacağını adım adım gösteren metinler olup Prosedürler, personel tarafýndan uygulanacağı için her seviyedeki kişinin okuyup anlayabileği şekilde anlaşılır olmalı ve ait olduğu konuyla ilgili tüm bilgileri içermelidir. Acil durum hazırlık prosedürleri, seyir planlaması prosedürleri, makine prosedürleri gibi.

1.7. ISM KOD’UN UYGULAMA AŞAMALARI

Şirketin ISM Kodu’nun gereksinimlerini karşılaması için nasıl hazırlanması gerektiği aşağıda verilmektedir:

- Sistemin İlk Değerlendirmesi

- Stratejik Planlama

- Güvenlik ve Çevre Koruma Politikası

- Sorumluluklar ve Otorite

- Proje Ekibi

- Şirket talimatları

- Gemi Talimatları

- Ölçme ve Raporlama

- Personel Eğitimi

- Son Değerlendirme

İlk değerlendirmenin amacı; Şirketin ISM Kod’u ile uyumlu olacağı karada ve gemilerde gereken performansın tanımlanmasıdır.

Son değerlendirmenin amacı ise yeni sistemin ISM Kod sertifikasını almasının sağlanması olup bu aşama, ISM Kod gereksinimlerine bağlı olarak, sistemin sertifikalandırılması için projenin sonuçlandırılmasıdır.

1.8. SERTİFiKALANDIRMA PROSEDÜRÜ

ISM sertifikası, bayrak devletinin idaresi veya onun görevlendirdiği bir kuruluş tarafından verilir. Bir şirketin, Güvenli Yönetim Sistemi Elkitabı’nı ve ISM kodunun öngördüğü diğer belgeleri hazırlayıp idareye başvurduğunda sertifika alabilmesi için 2 aşama gerekmekte olup bunlar şirketin ve gemilerin denetlenmesidir.

İdare veya onun yetkili kıldığı kuruluş, önce Güvenli Yönetim Sistemi Elkitabı’nın ISM kodunun tüm gerekliliklerine uygunluğunu inceler. Bu aşamada İdare, uyumsuzlukların bulunması halinde bunları tespit ederek Şirkete yazılı olarak bildirirek uyarıda bulunabilir. Elkitabının koda uygun olması halinde Şirket karadaki GYS uygulamaları denetime tabi tutulur. Uygulamalar yeterli görülürse Şirkete “Uygunluk Belgesi” (Document of Compliance) verilir.

Şirket uygunluk belgesini aldıktan sonra sertifikalandırma işleminin 2. Aşaması olan GYS’nin gemilerde ne derecede uygulandığını saptayan gemilerin denetlenmesi işlemine geçilir. Yapılan denetimlerden sonra uygun görüldüğü takdirde gemilere ISM sertifikası verilir. Sertifikalar gemi adına verilmektedir.

Şirketin Uygunluk Belgesi’nin bir kopyası her gemide hazır bulundurulmak zorunda olup 5 yıl süre ile verilmektedir.

ISM Sertifikası da 5 yıl süreyle verilmektedir. Belgenin süresi sona erdiğinde Şirketin ve gemilerin ISM koduna uygunlukları tekrar değerlendirmeye alınır ve uygun bulundğu takdirde ISM sertifikaları 5 yıl süreyle uzatılır[15]