ABD’nin İran’a karşı füze kalkanını Romanya karasularına kurma kararı, Rusya’yı kızdırdı. Moskova, “ABD bu kararı verirken, Montrö Sözleşmesi’ni dikkate aldı mı” diye tepki gösterdi. 2008’deki Gürcistan savaşı sırasında da krize neden olan Montrö, bir kez daha Ankara’nın başını ağrıtacak.
ROMANYA’nın ABD’nin bölgede kuracağı füze kalkanı unsurlarının ülkeye yerleştirilmesine onay vermesi, Rusya’nın tepkisini çekti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “ABD bu kararı alırken Karadeniz’deki savaş gemilerinin durumunu düzenleyen Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni acaba dikkate aldı mı” diye sordu.
Açıklamanın, Almanya’nın Münih kentinde çalışmalarına başlayan 46. Güvenlik Konferansı öncesi yapıldığına dikkat çeken Lavrov şunları söyledi:
“Avrupa ve dünya güvenliğini Münih’te masaya yatıracağımız bir sırada ABD Yönetimi’nin yeni füze kalkanı inisiyatifini öğrendik. Amerikalı ortaklarımızdan geniş ve detaylı bir açıklaması bekliyoruz.”
Moskova, füze sistemi kurulana kadar Karadeniz donanmasına beş savaş gemisi daha ekleyeceğini de açıkladı.
‘Üçüncü ülkeye karşı’
ABD ve Romanya’nın, deniz temelli füze sisteminin Rusya’ya değil, “üçüncü bir ülkenin tehdidine karşı” geliştirildiğini açıklaması da Kremlin’i tatmin etmedi. Moskova, Obama Yönetimi’nin yoğun tepkilerin ardından eylülde Doğu Avrupa’ya füze sistemi kurmaktan vazgeçmesini övmüş, ancak Akdeniz ve Karadeniz’i kapsayan yeni stratejisi konusunda düne kadar sessiz kalmıştı.
21 günden fazla nasıl kalacak
* Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936 yılında İsviçre’de imzalandı.
* Boğazların egemenlik hakkının Türkiye Cumhuriyetine ait olduğunu tanıyor. Antlaşma, ticari gemilerinin Karadeniz’e serbestçe giriş çıkış yapmalarına olanak sağlıyor.
* Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkeler 30 bin tonun üzerindeki savaş gemilerini boğazlardan geçiremiyorlar. Karadeniz’e geçen gemilerin toplam tonajı da 45 bin tonu aşamıyor. Üçüncü ülke savaş gemileri Karadeniz’de 21 günden fazla kalamıyor.
ABD gemileri Karadeniz’de nasıl kalacak
DOĞU Bloku’nun yıkılışının ardından ABD’nin askeri üs kurduğu ilk ülke olan Romanya, Amerikan füze kalkanını 2015’e kadar faaliyete geçirecek. Sistemin belkemiğini, balistik füzeleri havada imha edebilen RIM-161 SM-3 füzeleri oluşturuyor. SM-3, Aegis sistemine sahip savaş gemilerinden fırlatılıyor. Bu sisteme sahip 18 savaş gemisi bulunan ve sayılarını yakında üçe katlamayı planlayan ABD’nin Montrö’yü çiğnemeden bu gemileri uzun süre Romanya karasularında nasıl tutacağı ise meçhul.
