Kara Listedeki Gemimiz Azaldı

Yabancı ülke limanlarında çeşitli sebeplerden ötürü alıkonulan Türk gemilerinin sayısında önemli ölçüde düşüş yaşanıyor. Türk gemilerine genelde can kurtarma, yangın alarmı ve seyir güvenliğindeki eksiklikleri gerekçe gösterilerek limandan çıkış yapmalarına izin verilmiyordu.

Son dönemde yaşanan iyileşmede Denizcilik Müsteşarlığı’nın aldığı tedbirlerin Vegabet etkili olduğu vurgulandı.

Yabancı ülke limanlarında tutulu bulunan Türk gemi sayısı 2001 yılında 211 iken 2004’te 67’ye geriledi. Bu rakam 2005 yılının ilk 7 ayında 31 olarak gerçekleşti. Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Metin Kalkavan, Denizcilik Müsteşarlığı’nın işi sıkı tutmasıyla bu sonuçların elde edildiğini söyledi. Türk gemilerinin ‘mim’lendiği için çok sıkı denetlendiğini belirten Kalkavan, bu imajı silmenin kolay olmadığını vurguladı. Sıkı denetimlerin kaza oranının düşmesine olumlu yönde etki yaptığını belirten Kalkavan, bununla birlikte dünya genelindeki önyargının silinmesi için lobi çalışmalarını sürdürdüklerini ifade etti. Kalkavan, denetimlerde en çok kusur bulunan can yeleği, yangın güvenliği eksikliği konularında hâlâ ideal seviyeye ulaşılmadığını dile getirdi.

Gemilerin denetlenmesinde Müsteşarlık ve DTO ile birlikte hareket eden denetleme firmalarından Türk Loydu Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yücel Odabaşı da, Avrupalıların Türk gemilerine önyargı ile yaklaştıklarını söyledi. Türk gemilerinin imajının düzeltilmesi kapsamında Yunanistan’dan denetçileri Türkiye’ye davet ettiklerini söyleyen Odabaşı, Türkiye’nin baskısı ile kaza yapma oranları ile tutulma oranının ilintisinin olmadığının kabul ettirildiğini belirtti. Odabaşı, Türkiye’nin denizcilikte en geç üç yıl içinde gri veya beyaz listeye gireceğine inandığını söyledi. Denetimlerde eksik çıkmasının, sık personel değiştirilmesi ile İngilizce bilen personel eksikliğinin de büyük rol oynadığını vurgulayan Türk Loydu Başkanı, bunun değiştirilmesinin zaman alacağını kaydetti. Avrupalıların önyargılarının yıkılmasının zor olacağını belirten Odabaşı, şu ilginç anıyı anlattı: “İtalya’da bir geminin denetlenmesine başlanır. Ramazan ayında yapılan denetimde yangın alarmının çalışıp çalışmadığının anlaşılması için Türk denizciden sigara yakıp üflemesi istenir. Türk işçi oruçlu olduğunu söyleyerek sigara yakmayacağını söyler. Duman üflenemediği için yangın alarmı çalıştırılamaz. Denetleyiciler bunun üzerine bu durumu eksi puan olarak not eder.” Odabaşı, aynı Türk armatöre ait olmasına rağmen Malta bandralı olanı hiç denetlenmezken, Türk bayraklı olan geminin 11 kez teftiş edildiğini de sözlerine ekledi.

Türkiye’de yaklaşık bin 150 gemi bulunuyor. Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik Müsteşarlığı’ndan alınan bilgilere göre, dünyada gemilerin kontrolü Bölgesel Liman Devleti Denetimi Anlaşmaları çerçevesinde yürütülüyor. Bunlardan ilk kurulanı Paris Liman Devleti Kontrolü Memorandumu (Paris MoU). Türk bayraklı gemilerin Paris Liman Devleti Kontrolü Memorandumu üyesi ülke limanlarında yapılan Liman Devleti Kontrolleri’nde tutulma oranlarının çok yüksek olması sebebiyle Türkiye “yüksek riskli ülkeler” ve “öncelikli denetim listesi”nde, diğer bir ifadeyle “kara liste”de yer alıyor. Denizcilik Müsteşarlığı, Türkiye’nin kara listeden çıkması için denetim ve eğitim seferberliği başlattı. Son iki yılda 120 uzman alınarak takviye edilen teşkilatın merkez ve taşra personeli yoğun eğitimden geçirildi. Yerli ve yabancı gemilerin denetimi artırıldı, uluslararası sefere çıkacak Türk bayraklı gemilere ön denetim uygulaması başlatıldı. Gemi sahiplerine ve personel sağlayan donatıcılara gemi kalkarken, seyir halinde, yanaşırken ve tutulma ihtimaline karşılık neler yapmaları gerektiği konusunda sürekli bilgilendirme çalışmaları yapıldı. Çalışmalar sonucunda, Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik sürecinde 2005 yılı sonuna kadar tutulan gemi sayısının yüzde 40 oranında düşürülmesi hedefi aşıldı. Sayı yüzde 68 azaltıldı. 2001 yılı verilerine göre Paris Memorandumu’nda tutulan Türk bayraklı gemilerin sayısı 211 iken, 2004 yılında bu rakam 67’ye indi.

(Zaman Gazetesi, 15.08.2005 Abdulhamit Yıldız İstanbul)