MOBIL’ in Türkiye’ deki 110 yılı
1905 yılında, Vacuum Oil Company adı altında İstanbul Galata’da ilk şubesini açarak ülkemiz topraklarında faaliyetlerine başlayan MOTAŞ (Mobil Oil Türk A.Ş.), 110’uncu yılını ‘Mobil’in Türkiye’deki 110 yılı’ adlı sergiyle kutluyor.
Şirketin 110 yıllık tarihi boyunca arşivlenen belgelerin, şirketin geçmişine ışık tutan dokümanların, yayımlandığı dönemde büyük etki yaratan ilan ve reklamların, tarihe tanıklık eden çeşitli materyallerin yer aldığı ‘ ‘Mobil’in Türkiye’deki 110 Yılı Sergisi’, 7-20 Ekim 2015 tarihleri arasında Beşiktaş Deniz Müzesi’nde sergileniyor.
Ziyaretçilerini hem MOTAŞ hem de Türkiye tarihinde keyifli bir zaman yolculuğuna çıkaran sergi projesini 6 kişilik bir ekiple yürüten MOTAŞ Denizcilik Bölge Müdürü Mühendis Hakan İncetahtacı ile sergi hakkında bir röportaj yapıldı.
Türkiye’deki en eski ve köklü firmalardan biri. Şirketin 110 yıldır istikrarını bozmadan var olabilmesini neye bağlıyorsunuz?
-Bulunduğu çoğu ülkede 100 yılı aşkın süredir yatırımlar ve operasyonlar yapan Mobil, Türkiye’ye 1900’lu yılların başında, Osmanlı İmparatorluğu zamanında girmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu görmüş; Kurtuluş Savaşı’nı, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları’nı yaşamış;tarihe yakından tanıklık etmiştir. 110 yıl boyunca Türkiye’nin en büyük yatırımlarını yapan Mobil, hem iş hayatına hem sosyal hayata katkıda bulunmuştur. Bunların yanında gençleri eğitmiş; okullar açmış ve enerji sektörünün ‘mektebi’ olarak anılmıştır. Sergi için çalışırken ulaşabildiğimiz evraklarda ve yazışmalarda, şirketin standartlarını her zaman koruduğuna, kanunlara ve kurallara uygun operasyon yaptığına, sadece teknolojiye ve malzemeye değil, o teknolojiyi ve ekipmanı kullanacak ve yönetecek personeline de yatırım yaptığına tanık olduk. Şirketimizin, her dönem sektörde kalıcı olmasını sağlayan müşterilerine de iş ortağı olarak büyük değer verdiğini gördük. Bütün bu değerler bileşkesi, çalışanlarının Mobil’i sahiplenmesini sağlayan bir kültür yaratmasını ve Mobil’in Türkiye’nin kalıcı firmaları arasına girerek bugünlere gelmesini sağlamıştır.
110. yıl için sergi açma fikri nasıl doğdu?
-Şirketimiz 110 yıllık olmasına rağmen, çalışanlarımız oldukça genç. 2000’li yıllarda şirketimizde çalışmaya başlayan birçok arkadaşımız var. Mobil’in Türkiye’de oluşturduğu ve yıllardır hepimizin şahit olduğu veya büyüklerimizden duyarak gururla paylaştığı ‘Mobil tarihini ve kültürünü’ tekrar hatırlatmak ve genç nesillere aktarabilmek için en etkili yolun, toplayabildiğimiz bilgi ve belgeleri bir sergide paylaşmak olduğunu düşündük. Mobil’in ve dolayısıyla da Türkiye’nin tarihine ışık tutan tüm dokümanları, belgeleri ve objeleri ileride de kullanılabilmeleri için kalıcı hale getirmek istedik.
Bu iş için kaç kişilik bir ekip, ne kadar süre çalışıyor?
-Çekirdek ekip olarak 6 kişiyiz ve Nisan ayından beri birlikte çalışıyoruz. Ayrıca şirketin diğer departmanları ile irtibat halindeyiz. Tüm çalışanlarımızın bilgi ve tecrübelerden yararlanmaya çalışıyoruz.
Sergileyeceğiniz materyalleri nasıl topladınız?
-Çeşitli yollar denedik; şirketimizin tarihi Cumhuriyet öncesine kadar gittiği için Osmanlı arşivleri ile işe başladık. Ardından gazete arşivlerini inceledik, şirket emeklilerimizden, ellerindeki resim ve objeleri istedik.
Hazırlık sürecinde ilginç bir olay yaşandı mı? Ummadığınız, sizi şaşırtan belge veya dokümanlarla karşılaştınız mı?
-Elimize ulaşan tarihi belge ve fotoğrafların pek çoğu bizi heyecanlandırdı. Ancak aralarında bizleri en çok duygulandıran 1922 yılında Atatürk ve arkadaşları Kurtuluş Savaşı’nda zafer kazanınca şirketimiz tarafından TBMM’ye yollanan tebrik telgrafı ve Meclis’ten gelen cevap oldu. ABD’de Exxon ve Mobil’in tarihi ile ilgili bilgiler ve dokümanlar barındıran Teksas Üniversitesi’nin arşiv bölümü ile yazıştık. Müşterilerimizle, distribütörlerimizle ve eski Mobil benzin istasyonları ile irtibata geçtik. Ayrıca internetten alım yaptık ve çalışanlarımızın şahsi bilgi birikimlerinden yararlandık.
Sergi herkese açık mı?
-Beşiktaş’ta bulunan İstanbul Deniz Müzesi herkese açık bir mekan. Sergimizi 7-20 Ekim tarihleri arasında Çaka Bey Salonu’nda yapılıyor. Görmek isteyen herkesi ağırlamaktan mutluluk duyarız.
Sergiyi ziyaret edenler neler görecek, nelerle karşılaşacak?
-Ziyaretçiler sergide; 1900’lerin başından bugüne kadar Sokoni Vakum, Vakum Oil, Standard Oil, Mobil Oil ve ExxonMobil şirketleri ve Türkiye’deki faaliyetleri hakkında kısa bilgiler, arşiv kayıtları, resimler, ürün örnekleri ve çalışanlardan hatıralar bulacaklar. Ayrıca gazete kupürleri ve reklamları gibi tarihimize ışık tutan bilgi ve belgeleri de inceleme fırsatı yakalayacaklar.
Sergi alanı olarak Deniz Müzesi’ni seçmenizin özel bir nedeni var mı?
-İstanbul Deniz Müzesi’nin şehrin kolay ulaşılabilecek, merkezi bir noktasında yer alması, yeni ve modern salonlarının bulunması ve müze personelinin seçim aşamasındaki yardımları bizleri etkiledi. Ayrıca, yıllardır enerji sektöründe petrol ve türevlerinin nakli deniz yolları ile yapıldığından ve Mobil’in Türkiye’deki büyük terminal ve rafineri yatırımları önemli limanlarda denizle ve gemilerle iç içe olduğundan Deniz Müzesi’ni şirketimizin tarihçesi açısından çok uygun ve anlamlı bulduk.
Sergiyi geleneksel hale getirmeyi düşünüyor musunuz?
-Öncelikle amacımız, şirketimizin Türkiye’deki 110. yılını kutlamak ve ileride daha nice yılların kutlanabilmesi için genç arkadaşlarımıza örnek olmak. Ayrıca şirketimizde bizden önce çalışan büyüklerimizden aldığımız bilgileri, genç arkadaşlarımızla paylaşarak 2030’da 125’inci yılı kutlayabilmelerine katkıda bulunmak isteriz.
Daha önceki yıllarda benzer aktiviteler yapıldı mı?
1995’te, MOTAŞ’ın 90. yılının görkemli bir şekilde kutlandığını biliyoruz. 2005’te,100’üncü yılda ise 1955 model bir uçak ikmal tankeri Koç Müzesi’ne törenle teslim edilerek uzun süre müzede sergilenmesi sağlanmıştı.
Sergi fikri çalışanlar arasında nasıl karşılandı?
-Herkes heyecanla karşıladı ve konuya, asırlık bir şirkette çalışıyor olmanın verdiği gururla yaklaştılar. Çalışanlarımız, hem fikirler vererek hem de tanıdıkları vasıtası ile ulaştıkları bilgi ve belgeleri bizimle paylaşarak bize yardımcı olmaya çalıştılar.
Ayrıca emeklilerimiz, eski bayi ve servislerimiz sergi haberini alınca çok duygulandılar; Mobil’e olan bağlılıklarını dile getirdiler. Örneğin; bir emeklimizin kızından duygusal ve çok etkileyici bir mektup aldık. Mektuplar ve olumlu tepkiler bizi hem çok mutlu etti hem de bu sergi ile ne kadar anlamlı bir işe imza attığmızı kanıtladı.
Emeği geçen herkese teşekkür ederiz.
