JUNGE WELT ASYA'DA PETROL BORU HATTI OYUNU
ANKARA, 29/09(BYE)--- Almanya'da yayımlanan Junge Welt gazetesinin 29 Eylül 2005 tarihli sayısında, Thomas Immanuel Steinberg imzasıyla ve yukarıdaki başlık altında bir yazı yer almıştır. İnternetten sağlanan yazının çevirisi şöyledir:
2005 yılının ekim ayında ilk kez 600.000 varil ham petrol (1 varil=159 litre) Hazar Bölgesi'nden Hindistan'a ulaşacak. Hindistan Enerji Bakanı Mani Şankar Aiyar, ülkesinin Basra Körfezi petrolüne olan bağımlılığını azaltmak istiyor. Yeni rotanın ilk etapta, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den, Karadeniz'de yer alan Supsa'ya ve buradan da tankerler yardımıyla İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Süveyş Kanalı'ndan Kızıldeniz'e uzanan "Early-Oil" güzergahından geçmesi planlanıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı 2006 yılının ocak ayına kadar BP Amocco tarafından doldurulmuş olacak. Bakü petrolü bunun ardından daha kısa yol olan Türkiye yolunu tercih edecek ve bu sayede uzun bekleme süreleri olan ve "dar noktayı" oluşturan Boğazı kullanmamış olacak.
Eğer Türkiye ve İsrail anlaşmaya varacak olursa, yol daha da kısalacak. İsrail'e ait bir delegasyon ekim ayında Türkiye hükümetine jeostratejik açıdan oldukça önemli olan bir proje sunacak. Süveyş Kanalı'ndan sadece 200.000 tdw taşıma kapasitesine sahip tankerler geçebiliyor. 350.000 tdw taşıma kapasitesine sahip, Very-Large-Crude-Carrier (VLCC) ile Ultra Large-Crude Carrier (UlCC) tankerleri, ancak 2010 yılında bu kanaldan geçebilecek.
İsrail, bir süre için ya da istenirse sürekli bir alternatif olarak, 300.000 tdw ağırlığındaki tanklar için elverişli olan Akdeniz'in güneyinde bulunan Ashkelon Rıhtımı'nı teklif etti. Ashkelon'dan Kızıldeniz'in kuzeydoğusundaki en uç nokta olan Akabe Körfezi'ndeki Eilat'a, 254 km. uzunluğundaki "Tipline" diye de bilinen Trans-İsrail petrol boru hattı uzanıyor. Burada Hindistan ve Asya'nın güneydoğusuna gidecek tankerlerin 500.000 tdw'e kadar yüklenmesi mümkün. Söz konusu "Tipline" aslında 1968 yılında, Amerika'nın kuklası olan İran Şahı'nın yönetimi altında İran petrolünün Akdeniz'e akması için inşa edilmişti. Yani tamamen aksi istikamete. Ancak şimdilerde hat, her iki yöne de kullanılabiliyor. Boru hattı yaklaşık bir metre çapında ve 1.2 milyon varil günlük kapasiteye sahip. Üç pompalama istasyonu ve dev stratejik ikmal merkezleri karlı kazançlar için kullanılmayı bekliyor. Hattın işletmecisi ise Eilat Ashkelon Pipline Co. Ltd (EAPC)dir.
Ancak İsrail'in bu projesi çok daha kapsamlı: Neden ham petrol ilk önce bedava bonus Ceyhan'da tanklara pompalansın ve Askelon'da yeniden boşaltınsın ki? İsrail'de yayımlanan ekonomi portalı Globes, Akdeniz'in dibinden geçecek bir milyar dolarlık bir petrol boru hattının Türkiye ve İsrail'i birleştireceğini bildirdi. İsrail Altyapı Bakanı'nın söz konusu petrol boru hattının tüm katılımcıların masraflarını azaltacağı açıklamasında bulunduğu belirtildi.
Türkiye ve İsrail arasında kısa süre içerisinde denizin altından geçecek bir boru hattı anlaşmasının imzalanmasından yana olan olgular var: Rus Hükümeti ham petrolün İsrail üzerinden Güney ve Güneydoğu Asya'ya sevk edilmesine -hem de uzun yıllardır- ilgi duyduğunu açıkladı. Ayrıca, Rus gazının İsrail'e sevk edilmesi konusunda gizli görüşmelerin yapıldığı belirtildi.
Rus ham petrolünün, Bakü'den gelen "tatlı" Azeri ham petrolünden daha fazla kükürt içermesi ise, yapıma bir an önce başlanması konusunda bir engel teşkil ediyor. Böylelikle Ceyhan'a düşük kaliteli bir karışım ulaşacak. Bir başka engeli ise Suudi Arabistan'dan Akdeniz'e uzanan 2.5 milyon varil petrol boru hattı olan "Sumed" oluşturuyor. Bu boru hattının işletmecileri -İsrail'in de yapabileceği gibi- istediklerinde akıntı yönünü değiştirebilir. Böyle bir durumda Sumed petrol boru hattı şimdiye kadar olduğu gibi, ancak aksi istikamette Suveyş Kanalı ve İsrail'in Hindistan rotasına rakip olacak.
Haritaya bakıldığında bir perspektif daha ortaya çıkıyor. Hazar Bölgesi'nin ve Basra Körfezi'nin birbirine doğrudan bağlanması; yani Hindistan'a giden su yolu. Buradaki en kestirme yolu da İran sunuyor. Eğer ABD, İran ile anlaşmaya varırsa, Hindistan'a uzanacak tüm Akdeniz rotalarından vazgeçmek mümkün. Bu durum, İsrail boru hattı şirketinin hiç de işine gelmeyecektir.
Kaynak: Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü
