Yeni yıl öncesi yapılan öngörüler genel olarak olumlu olmasa dapiyasadabiraz da 2011 yılının 2010 yılına göre daha olumlu geçmesiyönündeki arzularnedeniyle beklentilerin umutlu olduğu söylenebilir. Her ne kadarverilerdekiolumsuzluk ve filodaki kapasite fazlası devam etse de olumlu isteklerinpiyasaya da yansıyacağını umut ediyoruz.
Tabi tek başına pazardaki gerçekleri de gözardı etmek de mümkündeğil. Tavsiyemiz gerek denizcilik firmalarımızın gerekse tersanelerimizinrekabetçi olabilmek için ellerinden geleni yapmaları. Bu dönemi hernekadarbaşabaş durumunda da olsa geçirerek iş yapan ve dolayısıyla ayaktakalanfirmalar önümüzdeki dönemde piyasada yer alma şansını bulacaklar gibigözüküyor. Yalnız hala eski karların ya da koşulların geri gelmesinibekleyen ve dolayısıyla bugünlerde iş alamayan firmaların da sonu birazvahim olacak diye düşünülebilir. Ayrıca bu firmaların bu dönemdekaybettiğiunsurları, başta yetişmiş işgücü anlamında da geri getirebilmeleride zorolacaktır. Özetle kısa ve hatta orta vadede karlılıktan ziyadebaşabaştaolsa iş alabilmeyi hedeflemenizi naçizane öneriyoruz.
Bu bağlamda aşağıdaki şekli göstermekte fayda var.
Direkt maliyetler + Genel Giderler = İŞLETME MALİYETLERİ + Faiz Maliyetleri + Amortisman = BAŞA BAŞ MALİYETLERİ + Kar / Zarar / Teşvik = PİYASANIN GEREKTİRDİĞİ FİYAT
Eğer başabaş maliyeti işin alınabilmesi için verilmesi gereken ya daanlaşılan fiyattan düşük olursa tersane ya da armatör firma kar eldeedecektir ya da fazla olursa zarar oluşacaktır. Sağlıklı işletmelerzamanzaman kontrat üzerinden oluşan zararları normal olarak kabul edebilir.Ancak, birçok kontrat zarar eder duruma gelirse işletmeleri hayatta kalırhale getirmek için doğrudan ya da dolaylı teşvikler gerekir.
Şimdi de biraz dünyada ve özellikle Avrupa’daki gelişmelere bakalım.Yurtdışında işbirliği yaptığım firmalardan gelen bilgilendirme vedeğerlendirmeleri de işin içine katarak konuyu aşağıda genel anlamdaözetleyebiliriz;
Öncelikle olumlu haber; Charter ücretlerinde Çin Yeni Yılı’ndan sonraiyileşmeler görülmesi umut ediliyor. Bilindiği üzere Çin Yeni Yılı2011yılında, Perşembe 3 Şubat 2011 tarihinde başlayacak ve yaklaşık 15günsüreyle 17 Şubat 2011 tarihine kadar kutlanacak, ancak charterlardakiiyileşme etkilerinin Şubat Ayı sonuna ya da mart ayı ortasına doğruoluşmayabaşlayacağını düşünüyorum.
Tamir piyasasında görüşülen Filo Müdürleri ve Armatör TemsilcileriTürkiyeile ilgililer ancak gerek mevcut dönem gerekse ticaret yollarınınfarklılaşması sebebiyle şu an talepte bulunmaktan kaçınıyorlar.Teknikdepartmanlar da benzer baskı altında ve günlük maliyetleri korumadoğrultusundaki baskılar klas kuruluşlarının müsaade ettiği sürecehavuz veonarımları ötelemelerini gerektiriyor.
2011 yılına ait gemi başına bütçeler Kasım ve Aralık aylarındayönetimkurullarına sunuldu ancak henüz onaylar alınabilmiş değil. Mevcutcharteroranları ve piyasa durumu nedeniyle Şubat ya da Mart 2011’e kadar dakonuylailgili öngörüler yapılamıyor. Söylemeye gerek yok ancak tamir hacimleri dünyada gemi başına minimum%15-20düzeyinde azalmış durumda ülkemize gelen gemilerde ise bu oranın dahayüksekolduğu hepimizin malumu. Bu durumda dünya genelinde özellikleUzakdoğu’datamir miktarına gore 9-12 ay hatta 18 aya kadar olan vadeler görülüyor.
Yeni inşaa piyasası için durum daha kötü gözüküyor. AvrupalıBankalar nakitzengini armatörler dışındaki hiçbir yeni projeyi desteklemekistemiyor. Bumevcut durum biraz daha sürecek gibi gözüküyor. Ancak, aynı bankalarUzakdoğu’daki tersaneleri ve oradaki yapılan projeleri desteklemekonusundaoldukça cömert gözüküyorlar. Halihazırda Türk Armatörlerinin Kore’deki yeni inşaalarındadoğrudan ya dayabancı broker aracılığıyla tersanelere gidişinden daha uygunkoşullardaanlaşmalar yapabilmesi için brokerlık anlamında ortak çalışmalaryaptığımızgruplar, uygun koşulları sağlayan armatörlerimizin kolaylıkla bölgedefinansbulabileceğini vurguluyorlar.
Mevcut durumun zorluklarını aşmak kolay gözükmüyor ancak denizciliktegeçmişte de bu tür sıkıntılar yaşandı sadece bu kez değişkinlik vebelirsizlik daha önceki krizlere göre daha fazla gözüküyor. Özellikle Almanya’da KG’ler üzerindeki endişeler de devam ediyor,belirlisayıda filonun küçüleceği ya da başka armatörlere satılabileceğidüşünülüyor. Piyasalarda bu tür olumsuz gelişmeler yaşansa da olumlu havalarözellikle2011 yılında yukarıdakilerinde etkisiyle biraz da olsa başlayacak gibigözüküyor.
Ancak genel tavsiye, denizcilik firmaları ve tersanelerinakılcışekilde hareket ederek ayakta kalmaya çalışmaları ve bu krizdeimkanlarıdahilinde yerli ya da yabancı (yabancılar konusunda dikkatli olmak gerekirki sektörün bu hale gelmesinin en önemli sorumluları da maalesef bufirmalarve spekülatörlerdir) danışmanlık almaları. Yine de bu konuda sonkararıişletmeler verecek. Ancak bekleyerek ya da diğer firmalar ne yapıyorsabizde onu yapalım şeklinde hareket eden ya da spekülatif davrananfirmaların bukrizde ayakta kalmaları da zor gözüküyor.
Kısaca liderler ayaktakalacak amatakipçilerin işi zor. Dolayısıyla dünyadaki gelişmeleri takip ederekyeniprojeler ve stratejiler geliştirmek gerekiyor (ki şu an önümüzdeyaklaşık üçaylık bir belirsizlik ve boşluk dönemi gözüküyor) ve bu konuda açıkalanlarmevcut. Bu yazımda değinemediğim diğer konulara, kimyasal tanker, kuru yük vediğergemi piyasalarına özetle de olsa vaktim olursa ileriki günlerdedeğinmeyeçalışacağım. Öncelikle danışmanlık yaptığım firmalaravereceğim bu bilgilerikısmen de olsa ileride sizlerle de paylaşacağım.
Yeni yılda daha iyi piyasa koşullarının bizleri karşılamasıtemennisiyleyeni yılınızı kutlarım.
