LEYLİ TÜCCAR KAPTAN MÜHENDİS MEKTEBİ MEZUNLARI İÇİN BİR ARAŞTIRMA
Türk deniz taşımacılığının üst düzey insan gücü gereksinimini karşılamaya yönelik ilk eğitim ve öğretim kurumu olan bugünkü adı İTÜ Denizcilik Fakültesi, 5.12.1884 tarihinde İstanbul/Heybeliada’da bulunan Deniz Harp Okulu içinde Leyli Tüccar Kaptan Mektebi adı ile açılmıştır. 1934 yılında Yüksek Deniz Ticaret Mektebi adını alarak, 1939 yılında Ulaştırma Bakanlığı’na bağlandı. 03.06.1946 tarihinde 4915 sayılı yasa ile adı Yüksek Denizcilik Okulu olarak değiştirilip yeniden düzenlenerek, yine Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Güverte ve Makine bölümlerinden oluşan yüksek öğretim kurumuna dönüştürüldü. 18.08.1981 gün ve 1507 sayılı yasa ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlanarak adı Denizcilik Yüksek Okulu olarak değiştirilmiştir. 03.07.1992 gün ve 2809 sayılı yasa ile de bugünkü İTÜ Denizcilik Fakültesi kurulmuştur.
1982 yılından itibaren Okulun Dz.K.K. bağlısı olmasından itibaren, öğrenciler ÖSS ve ÖYS sistemi içerisinde Dz.K.K. Denizcilik Yüksek Okulu içerisinde bulunan Güverte ve Makine bölümlerinden Güverte bölümüne, aynı diğer bölüm olan Makine bölümüne girilen puan türü olan MF(Matematik-Fen) puanı ile girilmiştir. Hatta 1982 yılında kapatılan Ulaştırma-İşletme Bölümünü kazananlarda, bölümün kapatılması nedeniyle Güverte veya Makine bölümlerinden istediğine giriş hakkı verilmiştir.
08.01.2005 tarih ve 25694 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İTÜ Denizcilik Fakültesi Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile ünvanlara yeni bir düzenleme getirilmiştir. Bu yeni düzeleme, İTÜ Denizcilik Fakültesi Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin Diploma başlığı altındaki “Madde 33- İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesinde bu Yönetmeliğe göre öğrenimlerini başarıyla tamamlayanlara bölüm adı belirtilmek suretiyle, İstanbul Teknik Üniversitesi Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği, İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi Makinaları İşletme Mühendisliği diploması verilir. Yeni kurulacak bölümlerden mezun olanlara verilecek ünvanlar Üniversite Senatosunca belirlenir.” denilmektedir.
Yürürlükteki mevcut yasal düzenlemeler dahil ve mülga düzenlemelere göre de, Güverte bölümünün geçmişten geleceğe uzanan mağduriyetleri ortadadır. 657 sayılı DMK göre de TH sınıfında bulunan Güverte bölümü mezunlarına hakları olan Mühendis unvanı verilmemesi nedeniyle büyük mağduriyetler yaşanmaktadır. Ancak bütün bu gelişmeler Güverte bölümü mezunlarına da Mühendis ünvanı verilmesini zaruri kılmaktadır. 08.01.2005 tarih ve 25694 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İTÜ Denizcilik Fakültesi Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği eksik çıkarılmıştır. Çünkü eskiye dönük olarak haklar korunmamıştır. Şöyle ki;
Mezunların müracaat ederek alacakları İTÜ Denizcilik Fakültesinden tarafından verilen alınan derslerle ilgili Transkrip incelendiğinde ve yine www.itu.edu.tr adresinde yeni yönetmeliğe göre tüm Eğitim ve Öğretim esnasında eski Güverte yeni Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği bölümünde yürütülecek müfredat irdelendiğinde görülen derslerle, yeni ismi ile bölümde görülecek derslerde paralellik olduğu açıktır. Diğer bir ifadeyle derslerin tümü aynıdır. Halen öğrenci olanlarla birlikte büyük bir geçmişi ve mezunu olan bütün Güverte bölümü mezunları mağdur edilmiştir.
Unvan verilmesi ile ilgili olarak, daha önceleri bizimle durumları aynı olanlar hakkında çeşitli uygulamalar Yüksek Öğretimde daha önce yapılmıştır.
Örneğin; Yüksek Öğretim Kurulunun B.3O.O.EÖB. Q.OÜ.0O.O1-Ç 22/2212-06-031901 sayı ve Ziraat Fakültesi Programları konulu yazısında ;
‘‘…....1998-1999 Eğitim-Öğretim yılına kadar Ziraat Fakültelerimiz bünyesinde, Bahçe Bitkileri, Bitki Koruma, Gıda Mühendisliği, Peyzaj Mimarlığı, Su Ürünleri, Süt Teknolojisi, Tarım Ekonomisi, Tarımsal Yapılar ve Sularca, Tarım Makineleri. Tarla Bitkileri, Deri Teknolojisi, Toprak ile Zootekni Bölümleri yer almış ve öğrenci alımı da bu bölümlere olmuştur.
22.04.1998 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu toplantısında; Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının Ziraat Fakülteleri'nin öğrenci kabul eden lisans programlarının yeniden düzenlenmesi konusundaki görüşü incelenmiş ve 2547 sayılı Kanun'un 2880 sayılı Kanunla değişik 7/d-2, 7/e maddeleri uyarınca, 1999-2000 eğitim-öğretim yılından geçerli olmak üzere; söz konusu lisans programlarının Gıda Mühendisliği, Peyzaj Mimarlığı, Bitkisel Üretim , Hayvansal Üretim, Tarım Teknolojisi olarak düzenlenmesine karar verilmiştir.
2003 - 2004 eğitim-öğretim yılından itibaren ise Bitkisel Üretim, Hayvansal Üretim, Tarım Teknoloji Programlarına öğrenci alımı durdurulmuş, Ziraat Mühendisliği Programına öğrenci alımına başlanmış olup, Ziraat Mühendisliği Programı henüz mezun vermemiştir.
Yürütme Kurulu'nun 17.06.1998 tarihli toplantısında; Ziraat Fakültelerinin Peyzaj Mimarlığı ve Gıda Mühendisliği Programları hariç diğer programlarından mezun olanlara "Ziraat Mühendisi" unvanı verilmesi, 2547 sayılı Kanun'un 2880 sayılı Kanun'la değişik 43/b maddesi uyarınca uygun görülmüştür.”
Ayrıca Teknik Öğretmen Okulu mezunlarına Mühendis unvanı verilmiştir. Kaldı ki; Yüksek Denizcilik Okulu, Denizcilik Yüksek Okulu ve İTÜ Denizcilik Fakültesi kurulduğu günden beri Teknik meslek bir Yüksek Öğretimdir. 12.05.1992 tarih ve 21226 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3795 sayılı Kanunun Amaç başlığı altında Madde 1’de “Mühendis ve mimarlar dışında kalan teknik personelin eğitim seviyelerine göre unvan yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.” denmektedir. Aynı Kanunun Kapsam başlığı Madde 2’de de “Bu Kanun, endüstriyel mesleki teknik öğretim veren yüksek öğretim kurumlarından mezun olanlar ile…………….ve bu okullara denk mülga okul mezunlarına unvan, yetki ve sorumlulukları ile ilgili esasları kapsar.” denilmektedir. Yani mülga okullarla ilgili olarak da düzenleme bulunmaktadır.
Kaldı ki; Danıştay 3. dairesinin E.No:1955/79 ve K.No:1955/206 sayılı emsal kararından da anlaşılacağı üzere, Yüksek Denizcilik Okulunun müfredat programlarına göre mühendislik ünvanı verilip verilemeyeceği hakkındaki İTÜ tarafından zamanında yapılan tetkikat neticesinde:
1-Okula, lise mezunları arasından müsabaka imtihanı ile öğrenci seçilmesi,
2-Okul müfredat programlarının mühendis unvanı alacakların haiz olduğu bir seviyede bulunması,
3-Bu okuldan yetişenlerin, mühendis tarifine uygun bir formasyonda olmaları,
Lise mezunlarını kabul eden Yüksek Denizcilik Okulunun yüksek mekteplerden biri olduğu esasen 4915 sayılı Kanunda sarahaten ifa edilmiş ve İTÜ tarafından okulun müfredat programları üzerinde yapılan inceleme ile de; bu programların, mühendis ünvanı alacakların haiz olduğu bir seviyede bulunduğu ve bu okuldan yetişenlerin, mühendis tarifine uygun bir formasyonda oldukları tespit edilmiştir.
Bu durum karşısında Yüksek Denizcilik Okulunun Teknik Üniversite tarafından tetkik edilen müfredat programının aynen uygulanmış bulunduğu mezunlarına, mühendis unvanı verilmesinde kanuna aykırılık görülmediği açıklanmıştır. Ayrıca 08.01.2005 tarih ve 25694 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İTÜ Denizcilik Fakültesi Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile de bu açıkça anlaşılmaktadır.
Anayasamızın eşitlik ilkesine göre de; yürürlükteki 08.01.2005 tarih ve 25694 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İTÜ Denizcilik Fakültesi Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğine geçici bir madde konularak daha önceki mezunların haklarının korunabileceği, olabilecek alınmamış derslerin tamamlama eğitimiyle veya tüm dersleri eşit olarak alanların yapılacak bir değerlendirme ile yasa bakımından haklarının verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Yönetmeliğin 33.Maddesine “Eski Güverte bölümü mezunlarının diploma unvanları gördüğü derslere göre yeniden değerlendirilerek yenilenir veya tamamlama eğitimi alması gerekenlere Fakülte kurulunun uygun görüşü ile Üniversite Senatosunca belirlenecek tamamlama eğitimiyle Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği Unvanı verilir. Halen Güverte bölümü öğrencisi olup, bu Yönetmeliğe tabi olamayanlara alması gereken dersleri almaları sağlandıktan sonra Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği Diploması verilir.” şeklinde yeni bir değişiklikle veya 2547 sayılı Kanun'un 2880 sayılı Kanun'la değişik 43/b maddesi uyarınca yapılacak bir düzenleme ile halen mevcut mezun ve öğrencilerin mağduriyetleri ortadan kalkmış olacaktır.
Açıklanan nedenlerle ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 43 üncü maddesinin (b) fıkrası 2880 sayılı Kanun Madde-24 ile ‘‘Aynı meslek ve bilim dallarında, eğitim-öğretim yapan üniversitelerde eğitim-öğretim, metod kapsam, öğretim süresi ve yıl içindeki değerlendirme esasları bakımından eşdeğer olması ve öğrenimden sonra kazanılan ünvanların aynı ve elde edilen hakların eşdeğer sayılması hususu Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine; öğretmen yetiştiren birimler için belirtilen esasların tespiti Milli Eğitim Bakanlığı ile de işbirliği yapılarak, Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir.’’ şeklinde düzenleme nedeniyle; yürürlükteki yasaların vermiş olduğu hak doğrultusunda gerekli değerlendirmelerin yapılarak, YÖK Üniversitelerarası Kurulunca eski Güverte mezunlarına da Mühendis Unvanı verilmesi ile ilgili olarak, bir Karar verilmesi gerekmektedir.
Bu konuda tüm sivil toplum örgütlerimizi Güverte bölümü mezunlarımızın unvan hakları noktasında göreve davet ediyorum. Daha sonraki aşamada 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununa göre tek bir oda kurularak, tek oda çatısı altında isim babası olmak çok istediğim “Türk Gemi Mühendisleri Odası” nın kurularak, gemi ile ilgili tüm mühendisleri kapsayan özlenen güçlü ve etkili bir odaya pupa yelken diyerek, tüm denizcilere sakin denizler temenni ederim. Allah selamet versin.
