Suriye saldırısında Rus desteği kuşkusu
Türk uçağını düşüren füzenin Rus teknisyenler yardımıyla ateşlenmiş olabileceği ve Lazkiye yakınlarında bulunan Rusya’ya ait Tartus Üssü’nden açıldığı da ileri sürülüyor
İsrail istihbarat servisi Mossad’a yakınlığı ile bilinen internet sitesi Debka File, Suriye’nin Türk uçağını Rusya’dan satın aldığı Buk-M2 füzeleri (SA-11) ile vurduğunu iddia etti. Debka File, Suriyeli askerlerin bu füzeleri kullanmayı henüz tam olarak bilmediğini, Rus teknisyenlerin ateşleme sırasında yardım etmiş olabileceğini söyledi.
Site “Suriye’deki 15 aylık isyanda ilk kez Rusya’dan alınan silahlar NATO üyesi bir ülkeye karşı kullanılıyor” yorumunu yaptı. Eğer sitenin iddiaları doğruysa bu aynı zamanda Rusya’nın uzun süreden sonra ilk kez NATO’ya karşı bir saldırıya yardımcı olması anlamına geliyor.
Silahlarının yarısı Rusya’dan
Suriye silahlarının büyük bölümünü Rusya’dan sağlıyor. Reuters haber ajansının şubat ayında yaptığı bir habere göre Esad rejimi, isyandan önce silahlarının yüzde 50’sini Rusya’dan, yüzde 30’unu Çin ve Kuzey Kore’den, yüzde 20’sini de İran’dan satın alıyordu. İsyanın başlamasının ardından eğitim ve sağlık bakanlıklarının bütçesinde yapılan yüzde 30’luk düşüş savunma bakanlığına aktarıldı.
Suriyeli muhalifler ve Moskova merkezli CAST isimli bir düşünce kuruluşu 2011 yılında Rusya’nın Suriye’ye 960 milyon dolar değerinde silah sattığını, bunlar arasında füze sistemlerinin de olduğunu söylemişti. Reuters da kendi takip sistemi sayesinde yalnızca geçen aralık ayında Rus limanlarından Suriye’nin Tartus limanına 4 silah gemisinin yola çıktığını tespit etmişti. CAST’a göre Suriiye-Rusya arasında 4 milyar dolarlık imzalanmış silah anlaşmaları bulunuyor. Rusya’nın devlete bağlı çalışan silah şirketi Rosoboronexport’un Suriye’de bir ofisi ve en az 20 çalışanı bulunuyor.
Rusya’nın önemli bir üssü
Bu arada ateşin Lazkiye yakınlarında bulunan Rusya’ya ait Tartus Üssü’nden açıldığı da konuşuluyor.
Rusya’nın iki dış deniz üssünden birisi Ukrayna’nın Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin Akyar Limanı’nda, diğeri de Suriye’deki Tartus Limanı’nda bulunuyor.
Suriye’nin Lazkiye’den sonra ikinci büyük ve önemli limanı olan Tartus konusunda Suriye hükümeti ile Rusya, 2005’te yeni bir anlaşma yaptı. Suriye’nin, dağılan Sovyetler Birliği’ne olan 13.4 milyar dolarlık borcunun yüzde 73’ünün silinmesi karşılığında Rusya’ya Tartus’u kullanmaya devam etme hakkı tanıdı. Rusya’nın zaman zaman Tartus limanına savaş ve lojistik gemileri gönderdiği de biliniyor.
‘Atsineği’yle mi vurdular?
Türkiye’nin askeri uçağını vuran Sovyet tasarımı Buk-M2 füze sistemi NATO’da ve ABD Savunma Bakanlığı’nda SA-11 koduyla ya da “Atsineği” takma adıyla tanınıyor. 1979 yılından beri kullanımda olan füze ailesinin 1998 yılında yenilerek kullanıma sokulan üyesi Buk-M2’nin menzili 42 kilometreye kadar çıkıyor. Füzeler 30 metreden 25 bin metreye kadar her yükseklikteki uçağı vurabiliyor.
İki bine yakın uçaksavarı var
Suriye elinde en çok SAM (Surface to Air Missile/ Karadan Havaya Füze) bulunduran Ortadoğu ülkelerinden biri. Hafız Esad döneminden beri Sovyetler Birliği ve Rusya’nın en iyi silah müşterilerinden biri olan Şam yönetiminin Hava Kuvvetleri’nde 40 bin personel var. Yıllık bütçesi yaklaşık 2 milyar dolar olan Suriye Hava Kuvvetleri’nde her birinde 6 SAM sistemi bulunan 25 hava tugayı görev yapıyor. Hava Kuvvetleri’nde 650 statik, 200 hareketli füzeatar bulunuyor. İki bağımsız tugayın elinde her biri 48 füze sisteminden oluşan 4 bölük var. Suriye’nin elindeki kısa ve uzun menzilli SAM füzelerinin toplam sayısının 4 bine yakın olduğu tahmin ediliyor.
Uçağın bakımı eksik miydi?
DebkaFile sitesi F4 uçaklarının yenilenmekte olduğunu ancak Mavi Marmara olayından sonra İsrail ile ilişkiler askıya alınınca bunların da yarım kaldığını yazdı. Site olay sırasında düşen uçağın bu nedenlehem radar sistemlerinde hem de saldırıdan kurtulma kapasitesinde düşüş olduğunu iddia etti.
