MB Dolara Müdahale Edecek mi?
Merkez Bankası'nın Şubat 2001'den bu yana piyasaya doğrudan satışla yaptığı 4 müdahale öncesinde ortalama kur artışı yüzde 7,5 oldu. Dolar 1.7196 liradayken hareketin başladığı 4 Mart baz alındığında, yüzde 7,5'lik yükseliş 1.85 liraya denk geliyor.
Doların geçen hafta otomotiv devi General Motors'un iflas ihtimali ile cumhuriyet tarihinde ilk kez 1.79 TL'yi aşmasının ardından gözler Merkez Bankası'na çevrildi. Tam da "1.80-2 lira bandına çıkar mı-çıkmaz mı" tartışmaları yapılırken cuma günü 1.80 TL'ye dayanan doların nereye koştuğu, psikolojik sınırı ve Merkez Bankası'nın piyasaya hangi seviyede müdahale edebileceği merak ediliyor. Uzmanlara göre Merkez Bankası kura doğrudan müdahale etmek için biraz daha bekleyecek. Bu bekleyişin sınırı bazı uzmanlara göre 1.85, bazılarına göre ise 1.90 TL. Bazı uzmanlarsa Merkez Bankası'nın müdahalesinin döviz satış ihaleleri ile sınırlı kalacağına inanıyor. Geriye dönük olarak yapılan istatiksel çalışmalar ise Merkez Bankası'nın tahammül sınırının 1.85 lirada olduğunu gösteriyor.
Merkez Bankası'nın dalgalı kur rejimine geçilen Şubat 2001'den bu yana piyasaya doğrudan satışla yaptığı 4 müdahalede ortalama kur artışının yüzde 7,5 olduğu görülüyor. Dolar 1.7196 liradayken hareketin başladığı 4 Mart baz alındığında, yüzde 7,5'lik yükseliş 1.85 liraya denk geliyor. Ancak bugüne kadar doların enflasyon üzerinde baskı oluşturmaması için müdahalede bulunan Merkez Bankası'nın geçmişten farklı olarak durgunluk nedeniyle fiyat istikrarı gibi bir kaygı taşımadığının da unutulmaması gerekiyor.
Oynaklık endeksi 40'ı aşmadı
Esas itibariyle Merkez Bankası doviz piyasasına müdahalelerde kur oynaklığına ve döviz piyasasında yanlış fiyatlamaların olup olmadığına bakıyor. Dolardaki volatiliteyi gösteren oynaklık endeksine 2001 yılından bu yana bakıldığında ise Merkez Bankası'nın endeks 40'ı aşmadan piyasaya doğrudan müdahalede bulunmadığını gösteriyor. Yani Merkez Bankası tüm müdahalelerini oynaklık endeksi 40'ın üzerine çıkınca yapmış. Cuma günü itibariyle oynaklık endeksi 37,26'da bulunuyor.
Merkez Bankası dalgalı kur rejimine geçtiği Şubat 2001'den bu yana dövize toplamda 6 kez satış yönünde müdahale etti. Merkez Bankası 11 Temmuz 2002'de 3 milyon, 24 Aralık 2002'de 9 milyon ve 11 Mayıs 2004 tarihinde de 9 milyon dolarlık satış yapmıştı. Merkez Bankası 2006 yılının haziran ayında ise piyasaya 3 kere müdahale bulunmuş ve 13 Haziran 2006'da 494 milyon dolar, 23 Haziran 2006'da 763 dolar, 26 Haziran 2006'da ise 848 milyon dolarlık doğrudan satış yapmıştı. Merkez, Haziran 2006'dan bu yana kura doğrudan satım yönünde müdahalede bulunmadı. Sadece sonuncusunu Ekim 2006'da gördüğümüz gibi belli aralıklarla döviz satış ihaleleri gerçekleştirdi.
Koşullar farklılaştı
Merkez Bankası, döviz piyasasına müdahale ettiği 2006 yılı ile günümüz koşulları arasında ise önemli farklılıklar bulunuyor. 2006 yılında Türk ekonomisinde iç talep canlı ve enflasyonist ortam söz konusuydu. Döviz kurlarının da fiyatlar üzerinde geçişkenliği yüksekti. 2009'da ise küresel krizin de etkisiyle Türkiye'de daralan bir ekonomi sözkonusu. Enflasyonunun da yıl sonu hedefinin altında kalması bekleniyor. Bu nedenle Merkez Bankası, döviz piyasasına müdahale konusunda biraz piyasayı gözlemlemeyi tercih edecek.
Agresif etki yapabilir
Anadolu Yatırım Stratejisti Halil Reçber, "Bazen müdahaleler negatif etki de yapabiliyor. Merkez'in şu andaki politikası iyi durumda" dedi. 1.80 liranın dolarda psikolojik sınır olduğunu ifade eden Reçber, kurun biraz daha agresifleşmesi halinde Merkez'in sahneye çıkabileceğini söyledi. Reçber, doların 1.80 TL'nin üzerine çıkması halinde kâr satışlarının gelebileceğini söyledi.
Doların 1.85'e çıkabileceğini kaydeden Garanti Bankası Genel Müdürü Ali İhsan Gelberi, şu anki kurun Merkez'i rahatsız edecek bir seviye olmadığını söyledi. Merkez Bankası'nın kura müdahalesini beklemediğini belirten Gelberi, "Kurdaki yükseliş daha önce olduğu gibi spekülatif atak sonucu değil. Şu anda yükselişin sağlam ekonomik temelleri var ve bu kalıcı. Merkez volatiliteye ya da spekülatif atağa müdahale eder" dedi. Dolar talebinin bir an önce hükümet tarafından alınacak önlemlerle indirilmesi gerektiğine dikkat çeken Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toğuç da doların 2 TL'ye doğru gittiğini söyledi.
Editör: TE Bilişim
