Çeklerde Yeni Düzenleme
Muhatap banka ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 TL veya üzerinde ise 600 TL, çek bedeli 600 TL'nin altında ise çek bedelini ödemekle yükümlü olacak. Çekin karşılığının kısmen bulunması halinde çek bedeli 600 TL veya altında ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığı 600 TL'sine tamamlayacak bir miktarı, çek bedeli 600 TL'nin üzerinde ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 600 TL'sını ödemekle zorunlu olacak.
Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktar ile Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin Tebliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Tebliğ, çek defterlerinin baskı şekline ilişkin esasları, çekin karşılığının tamamen veya kısmen bulunmaması halinde muhatap bankanın hamile ödemekle yükümlü olduğu miktarı, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararları ile bu kararların ortadan kaldırılmasına dair kararlara ilişkin bilgilerin Adalet Bakanlığı'nca Merkez Bankası'na bildirilmesine ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nca bankalara duyurulmasına ilişkin esas ve usulleri düzenliyor.
Tebliğe göre muhatap banka ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 TL veya üzerinde ise 600 TL, çek bedeli 600 TL'nin altında ise çek bedelini,karşılığının kısmen bulunması halinde çek bedeli 600 TL veya altında ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığı 600 TL'sine tamamlayacak bir miktarı, çek bedeli 600 TL'nin üzerinde ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 600 TL'sini ödemekle yükümlü olacak.
Çek yapraklarının adedi riskler dikkate alınarak belirlenecek
Çek defterlerinin ihtiva edeceği çek yapraklarının adedi, Kanunun 2'nci maddesi çerçevesinde yapacakları değerlendirme sonucu üstlenecekleri riskler de dikkate alınarak bankalarca tespit edilecek. Çeklerin basımında, Çek Kanunu ile bu Tebliğde belirtilen hususlarla birlikte, çekin keşide yeri ve keşide tarihi dahil, Türk Ticaret Kanununda yer alan çekin şekline ilişkin diğer unsurlar da göz önünde bulundurulacak.
Çek hesabı açmada yasağın kaldırılması
Çek Kanunu'nun 5 ve 6'ncı maddeleri kapsamında verilen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı ile bu yasağın kaldırılmasına ilişkin kararlara ait bilgiler, güvenli elektronik imza ile imzalandıktan sonra Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezine elektronik ortamda haftalık olarak bildirilecek. Bildirimlerde yer alan bilgiler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca bir hafta içinde ilgili bankaların genel müdürlüklerine elektronik ortamda duyurulacak.
Tebliğ hükümleri döviz çekleri için de uygulanacak
Mahkemelerce verilmiş çek düzenleme ve çek hesabı açmaya ilişkin yasaklama ve ortadan kaldırma kararlarından kesinleşme tarihi 31 Mayıs 2010 tarihine kadar olanlara ilişkin bilgiler mülga 3167 sayılı Kanun uyarınca çıkarılan 2003/1 sayılı Tebliğ esasları çerçevesinde Merkez Bankasına bildirilmeye devam olunacak. Bu Tebliğden önce yayımlanan Tebliğlere göre bastırılan çeklerden ötürü muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için 500 TL'sine kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için beşyüz Türk Lirasına tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlü olacak.
Çekler birbirinden ayırt edilebilecek şekilde bastırılacak
Bankalar, çek defterlerini tacir olan ve olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekleri açıkça ayırt edilebilecek şekilde bastıracak. Çek defterleri, yapraklarının boyutları koçan hariç eni 76 mm., boyu 166 mm. olmak üzere ve çek tutar alanı sağ üst köşeye gelecek şekilde bastırılacak. Çek yapraklarının basımında CBS-1 standardında manyetik kodlamaya imkan veren kağıtlar kullanılacak. Söz konusu kağıtlar organik asitler, anorganik asitler, alkaliler, klor bileşikleri ve organik çözücüler ile tahrifata karşı duyarlı olacak. Çek defterlerinin her yaprağına, çek numarası, çek hesap numarası, çek hesabının bulunduğu banka şubesinin adı, çek hesabı sahibi gerçek kişinin adı ve soyadı, çek hesabı sahibi tüzel kişinin adı, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişinin Vergi Kimlik Numarası ile tüzel kişi adına çek düzenleyen kişinin adı ve soyadının yazılmasına ve imzaya imkan verecek ibareler konulacak.
Ayırt edici özellikler
Tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekleri açıkça ayırt edebilmek amacıyla şu noktalara dikkat edilecek:
"Tacir çeklerinde zemini lacivert olan çerçeve içerisinde beyaz renkte (negatif görüntü) ve büyük harflerle "tacir" ibaresi yazılacak. Hamiline düzenlenen tacir çeklerinde zemini kırmızı olan çerçeve içerisinde beyaz renkte (negatif görüntü) ve büyük harflerle, hamiline ifadesi ikinci satırda olmak üzere, "tacir hamiline" ibaresi yer alacak. Ayrıca bu tür çekler, lehtar ismi için ayrılan kısımda "hamiline" ibaresi yer alacak şekilde bastırılacak.
Tacir olmayan kişi çeklerinde zemini yeşil olan çerçeve içerisinde beyaz renkte (negatif görüntü) ve büyük harflerle "Tacir olmayan" ibaresi yer alacak. Hamiline düzenlenen tacir olmayan kişi çeklerinde zemini kahverengi olan çerçeve içerisinde beyaz renkte (negatif görüntü) ve büyük harflerle, Hamiline ifadesi ikinci satırda olmak üzere, "Tacir olmayan hamiline" ibaresi yer alacak. Ayrıca bu tür çekler, lehtar ismi için ayrılan kısımda "hamiline" ibaresi yer alacak şekilde bastırılacak.
Çek yaprakları istenilen renkte bastırılacak
Bankalar Tebliğ esaslarına ve kodlama koşullarına göre bastırdıkları çek defterlerini, tutar kodu dışındaki kodlarını tamamladıktan sonra hesap sahiplerine verecek. Bankalar çek yaprakları istenilen renk ve desende bastırılabilecek. Üzerine amblem, resim konulabilecek. Çek yaprakları üzerine lehtar imzasının alınmasına imkan verecek şekilde bir ibare konulabileceği gibi, "yukarıda imzası bulunan" ibaresi de eklenebilecek.
