Akaryakıt Zammı Alışkanlık Oldu
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik belirlediği “tavan fiyat”ı kurşunsuz benzinde 1 kuruş artırdı. Böylece akaryakıt fiyatları, EPDK'nın tavan fiyat uygulamasının ardından kısmi bir düşüş gösterse de, son dönemde gelen zamlarla uygulama öncesi düzeyinin üzerine çıktı.
EPDK, 1-3 Ağustos tarihlerinde geçerli olmak üzere, akaryakıt bayi tavan fiyatlarını 95 oktan kurşunsuz benzin için litrede 3,25 liradan, 3,26 liraya çıkardı. Motorinde en son, litrede 2,62 lira olan akaryakıt bayi tavan fiyatı değişmezken, kırsal motorinde akaryakıt bayi tavan fiyatı litrede 2,49 liradan 2,50 liraya yükseltildi.
25 Haziran'da Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun aldığı kararla akaryakıtta tavan fiyat uygulamasına geçilmesinden bu güne akaryakıt bayi tavan fiyatı 95 oktan kurşunsuz benzinde litrede 3,05 liradan 3,26 liraya, motorinde de 2,49 liradan, 2,62 liraya yükseldi.
Bir başka deyişle 37 günlük süreçte akaryakıt bayi tavan fiyatı benzinde 21 kuruş, motorinde ise 13 kuruş arttı. Uygulamanın başlamasının ardından akaryakıt fiyatlarında yaşanan kısmi ucuzlama da mevcut durumda tersine dönerek, son dönemde fiyatlara zam olarak yansıdı.
EPDK'nın belirlediği tavan fiyat formülünde, bayi ve dağıtıcı payları sabit olarak uygulanırken, uluslararası akaryakıt fiyatlarındaki artışlar, otomatikman formüle dahil ediliyor. Dağıtım şirketleri de tavan fiyatlarındaki bu artışları tüketiciye nihai zam olarak yansıtıyor.
Buna göre, akaryakıt dağıtım şirketleri, uygulamanın hemen ardından 28 Haziran tarihinde kurşunsuz benzinde litrede 15 kuruşluk, motorinde 9 kuruşluk indirime giderken, fiyatlar 95 oktan kurşunsuz benzinde 3,20 liradan 3,05 liraya, motorinde 2,58 liradan 2,49 liraya geriledi.
Fiyatlardaki indirim daha sonraki günler itibariyle 2-7 kuruş arasında değişen tutarlarda devam ederken, 15 Temmuz tarihi itibariyle fiyatlarda artış yönünde bir değişim başladı. Kurşunsuz benzinin litre fiyatı 15 Temmuz'da 2,92 liradan 3,15 liraya, motorinde de 2,35 liradan 2,53 liraya çıkarken, söz konusu artış trendi bugüne kadar devam etti.
Tavan fiyattaki son 1 kuruşluk zammı da fiyatlara yansıtan akaryakıt dağıtım şirketleri kurşunsuz benzinin fiyatını bugün itibariyle 3,25 liradan 3,26 liraya çıkardı.
Böylelikle akaryakıt dağıtım şirketlerince, tavan fiyat uygulamasının başladığı günden bu yana benzine yapılan 21 kuruşluk, motorine de 13 kuruşluk zam aynen tüketiciye yansıtıldı. Söz konusu son zamlarla birlikte fiyatlar, tavan fiyat uygulamasından önceki rakamların üzerine çıktı.
Bayiler maliyetleri, tüketici cebini düşünüyor
Akaryakıt bayileri ile sektör temsilcileri de akaryakıtta tavan fiyat uygulamasına, bayilerin zaten kar paylarının düşük, maliyetlerinin yüksek olduğu iddiasıyla karşı çıkıyor.
Bayi ve dağıtıcı şirketlerin temsilcileri, belirlenen tavan fiyat çerçevesinde taşıma bedellerinin yer almadığına ve bu bedellerin oldukça yüksek olduğuna dikkati çekerken, Türkiye'ye özgü maliyetlerin dikkate alınmadığını, bu nedenle özellikle Anadolu'daki bayi istasyonlarının kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldıklarını ifade ediyor.
Edinilen bilgiye göre, tavan fiyat uygulamasından olumsuz etkilendiklerini ve mağdur olduklarını belirten sektör temsilcileri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile bir araya gelerek, sorunlarını dile getirdi. Tavan fiyat uygulamasının yeniden değerlendirilmesi talebi üzerine, sektör temsilcileri, EPDK ve Rekabet Kurumunun da katılımıyla önümüzdeki haftalarda bir toplantı yapılarak, tavan fiyat uygulaması konusunun ele alınması bekleniyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, akaryakıtta tavan fiyat uygulamasıyla ilgili olarak, konuya vatandaşın haklarının korunmasının yanı sıra piyasa düzeninin korunması açısından da bakılması gerektiğini belirtmişti.
Tüketici dernekleri de, başta vergiler olmak üzere akaryakıt fiyatlarını oluşturan tüm unsurların azaltılarak fiyatların kalıcı olarak indirilmesini istiyor.
Uygulama 25 Ağustos'ta sona eriyor
Öte yandan Kanundaki “Petrol piyasasında faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin piyasa düzenini bozucu etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte, her seferinde iki ayı aşmamak üzere, faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan fiyat tespitine ve gerekli tedbirlerin alınmasına Kurum yetkilidir” hükmüne bağlı olarak 25 Haziran tarihinde başlatılan uygulama, 2 ay sonra yani 25 Ağustos tarihinde sona erecek.
Tavan fiyat uygulamasının 2 ay daha devam edip etmeyeceğine de Kurul karar verecek.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), petrol piyasasında faaliyet gösteren dağıtıcı lisansı sahiplerinin fiyat uygulamalarında en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınmadığı anlaşıldığından, lisans sahiplerinin fiyat uygulamalarını, söz konusu aykırılıkları giderecek şekilde Petrol Piyasası Kanununun ilgili maddesinin (Rafinerici ve dağıtıcı lisansı kapsamında yapılan piyasa faaliyetlerine ilişkin fiyatlar, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak, lisans sahipleri tarafından hazırlanan tavan fiyatlar olarak Kuruma bildirilir) hükmüne uygun hale getirmeleri için 20 Haziran 2009 tarihine kadar süre vermişti.
Bu süreçte de akaryakıt dağıtım şirketleri benzinde 3 ile 8 kuruş, motorinde de 3-4 kuruş indirime gitmiş ve fiyat tekliflerini EPDK'ya bildirmişti. Dağıtım şirketlerinin fiyat ayarlamalarını yeterli görmeyen EPDK da akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik iki ay geçerli olmak üzere tavan fiyat uygulanmasına karar vermişti.
Akaryakıtta fiyat değişimleri
Dağıtım şirketlerinin tavan fiyat uygulamasından bir önceki (23 Haziran) ve sonrasında uyguladığı fiyatlar, 95 oktan kurşunsuz benzin ve motorin için litre başına (KDV'li) şöyle:
Fiyatlar (KDV'li) (*)
Tarih benzin 95 oktan kurşunsuz (litre) Motorin (litre)
---------- ----------------- ---------
23 Haziran 3,20 2,58
28 Haziran 3,05 2,49
30 Haziran 3,03 2,46
02 Temmuz 3,02 2,46
03 Temmuz 3,02 2,46
04 Temmuz 2,95 2,43
07 Temmuz 2,97 2,43
09 Temmuz 2,96 2,39
10 Temmuz 2,96 2,39
11 Temmuz 2,94 2,36
14 Temmuz 2,92 2,35
15 Temmuz 3,15 2,53
18 Temmuz 3,18 2,56
21 Temmuz 3,19 2,57
23 Temmuz 3,20 2,61
25 Temmuz 3,24 2,61
28 Temmuz 3,25 2,62
30 Temmuz 3,25 2,62
01 Ağustos 3,26 2,62
(*): Dağıtım firmalarının belirlediği tavan fiyatlar, rekabet ve serbesti nedeniyle şirketler ve şehirlere göre küçük çaplı değişiklikler gösteriyor.
