Açıklanan pakette tek teşvik, yeni gemi yapımında kişi başı 150 TL’lik SSK indirimiyle geldi. Fakat sektör, tebliğ ve karanamelerle daha geniş teşvikler geleceğinden umutlu.
Başbakan Recep Tayip Erdoğan aylardır merakla beklenen yeni ‘Teşvik Paketi’ni geçen hafta açıkladı. Başbakan Erdoğan, Yeni Teşvik Sistemi çerçevesindeki uygulamalar kapsamında yatırımcılara; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi işçi ve işveren hissesi desteği, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi, gelir vergisi stopajı desteği ve KDV iadesi destekleri verileceğini belirtti.
Bölgesel teşvik uygulamasında denizyolu ve demiryolu taşımacılığı 5. Bölge teşviklerinde ele alınırken, gemi inşa sanayiyle ilgili bölge sınırlandırılması yapılmadı. Teşvik detaylarını veren Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, “Tersanelerin yeni gemi inşa yatırımları kapsamında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı da devlet tarafından karşılanacak” açıklamasını yaptı.
Gemi inşa 6. Bölge’de değerlendirilebilir
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da dünyadaki örnekleri inceleyerek denizcilik için teşvikleri yoğunlaştırdıklarını belirterek “6. Bölge’de yatırım yapanların işverenlerin işçilik maliyeti asgari ücret olacak. 6. Bölge’ye verdiğimiz destek gemi inşa ettirenlere de uygulanacak” diyerek sektörü umutlandırdı.
Erdoğan: Uygulamada herkese iş düşüyor
Yeni Teşvik Sistemi’ni değerlendiren Deniz Ticaret Odası Danışmanı Prof. Oral Erdoğan “2009 yılındaki teşvik paketinde yer almayan tersane kavramının geçen hafta açıklanan yeni pakette yer aldığını görüyoruz” diyerek şöyle konuştu: “Tersanelerle ilgili şu an pakete giren, sigorta primlerinde bürütte 170 TL, nette ise 150 TL’nin altında kalabilecek bir teşvik görülüyor. Ancak o tersane teşviğe dayalı bir gemi bugünden itibaren inşaya başlayacak ise geminin inşası süresince, o geminin yapımında istihdam edilecek personelin sigorta piriminin üzerinden olacak. Bu durumda burada bir kaos olabilir. Kararname ile bunların netleştirilebilmesi için hepimizin desteğine ihtiyaç var. Çünkü bir geminin yapımında yüzde 20-25 kendi personelinizi kullanıyorsanız üç dört misli de taşeron kullanabiliyorsunuz. Gemiyi ne zaman hangi işçi yaptı, bunları tespit etmek gerekecek.”
“Tersane yeteneği kaybedilmemeli”
Dünyada şu an 1.4 milyar dwt’nin az üstünde deniz ticaret filo kapasitesi olduğunu söyleyen Oral Erdoğan, “Bizim araştırmamıza göre; filo kapasitesinin 2023 yılında 2.6 milyar dwt’ye kadar çıkma ihtimali çok yüksek. Mevcut 1.45 milyar dwt’lik filonun yarısı da yenilenmek zorunda. Bu yeni gemi yapımına talebin artacağını gösteriyor. Bu nedenle kazanılmış tersane yeteneğinin kaybedilmemesi gerekiyor. O nedenle teşvik paketinde tersanecilere yönelik çok zayıf bir durum görünüyor. Bakanlıktan tebliğ çıkana kadar herkesin bire bir, bu işle ilgilenmesi gerekiyor. Ayrıntılama aşamasında birçok şeyin lehimize döneceği yönünde bilgi aldık” diye konuştu.
Kıran: Değerlendirme yapmak için erken
Paketle ilgili görüşünü ifade eden GİSBİR Başkanı Murat Kıran ise “Teşvik kanunuyla iligli sağlıklı bir değerlendirme yapmak için kanun, kararname ve uygulama esaslarının belirlenmesini beklememiz uygun olacaktır” dedi. Konunun uzmanlarının söz konusu çalışmanın birkaç ay sürebileceğini belirttiklerini ifade eden Kıran, “Temennimiz, ülkemizin lokomotif sektörlerinden gemi inşanın varlığını sürdürebilmesi ve bu kapsamda döviz girdisi ve istihdam artışına katkı sağlaması ve cari acığın azaltılmasına yönelik ayrıca toplam 1 trilyon dolarlık dış ticaret yükünün taşınabilmesi için gerekli olan deniz ticaret filosunun ihitiyacını karşılamasına katkı sağlayabilecek düzenlemelerin hayata geçirilmesidir” diye konuştu.
Bayrak: Kişi başına 170 TL indirim var
Türkiye’de 72 aktif 57 tane de yatırım aşamasında tersane olduğunu söyleyen TİM-Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, gemi inşa sektörünün 2011 yılında 1.3 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini belirtti. Bayrak, tersanelerde yılda 1 milyar dolarlık da bakım onarım hizmeti verildiğini kaydetti. Bu ihracat rakamlarına birçok yan sanayi üretiminin dahil olmadığını dile getiren Bayrak, bu başlamda teşvik pketiyle olarak şunları söyledi: “Teşvik sistemi içerisinde, gemi sanayinin de yer alması bizim için önemli. Ancak yapılacak teşvik pakette; ‘tersanelerin gemi inşa yatırımları kapsamında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı da ekonomi bakanlığı tarafından karşılanacaktır’ şeklinde yer alıyor. Bunu hesapladık; kişi başına 170 TL’lik bir teşvik söz konusu. Taktiri sektöre bırakıyorum. Fakat biz umutsuz değiliz ve yolumuza devam ediyoruz.”
