TPAO Exxon'la petrol arayacak
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), ABD'li devi Exxon-Mobil ile Karadeniz'de petrol arama ve üretim için anlaşmaya vardı. İlk imzalar bugün atılıyor.
Anlaşma kapsamında Kastamonu açıklarında yapılacak aramadan Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacını karşılayabilecek büyüklükte rezerv beklediklerini anlatan TPAO yetkilileri "Çok yüksek maliyetli bir proje. Ancak elimizde yüksek bir rezervin varlığına dair çok ciddi veriler var. Beklentilerimizin doğru çıkması durumunda Türkiye'yi dışa bağımlılıktan kurtaracak doğalgazı üretebileceğiz" diye konuştu.
Anlaşmaya göre kuyu açma maliyetleri Exxon tarafından karşılanacak. Eğer kuyu boş çıkarsa tüm zararı Exxon üstlenecek. Beklenen rezervin bulunması durumunda ise önce Exxon maliyeti düşürülecek geri kalan kısım ise taraflar arasında paylaşılacak. Yetkililer denizde bir kuyu açmanın maliyetinin minimum 50 milyon dolardan başladığını söylüyor.
Mutabakat geçen ay sağlandı
Petrol arama çalışmalarına hız veren TPAO, bu kapsamda geçen yıl Brezilyalı'nın milli petrol şirketi Petrobras ile anlaşmıştı. Dünya petrol devi Exxon Mobil'le de bugün el sıkışıyor. ExxonMobil ile uzun süredir görüşmelerin devam ettiğini anlatan TPAO yetkilileri "Geçen ay mutabakata varmıştık. Sözleşme metni hazırlanması ve tercümeler gibi ufak detayların tamamlanmasıyla bugün anlaşmayı imzalayacağız. Exxon'la anlaşmakla Karadeniz petrol arama projeleri açısından önemli bir aşama kaydettik" dedi.
Petrol arama teammüllerine göre arama masraflarını yabancı petrol şirketinin üstlenmesi gerektiğini vurgulayan yetkililer "Bu konuda istediğimizi aldık" yorumunda bulundu.
Türkiye'nin karnesi kötü
Uzmanlara göre, gelecek 10 yılda Türkiye'nin petrole ödeyeceği para 400 milyar doları aşacak. Bu faturadan kurtulmanın tek çaresi olarak ise milli petrol şirketi TPAO'nun petrol üreticisi haline gelmesi olarak gösteriliyor. Yapılan anlaşmaların bu açıdan büyük önem taşıdığını belirtiliyor.
Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen, deniz aramaları konusunda kötü bir karneye sahip. Bugüne kadar denizlerdeki kıta sahanlığının sadece yüzde 5'inde petrol arama çalışmaları yapılabildi. Bu başarısızlığın başlıca nedeni olarak deniz aramalarının karaya nazaran daha pahalı olması ve ileri teknoloji ile desteklenmesi zorunluluğu gösteriliyor.
Anlaşma neleri içeriyor
- Karadeniz'deki arama çalışmalarının masrafını Exxon karşılayacak.
- Gemi sondajıyla kazılacak petrol kuyularının boş çıkması durumunda zararı Exxon üstlenecek.
- Petrol veya gazın bulunması durumunda yüzde 12'lik devlet hissesi sonrası elde edilecek gelir taraflarca paylaşılacak.
Masraflar petrol şirketlerine ait olmalı
Teknolojik açıdan gelişmemiş birçok petrol ülkesi topraklarını yabancı petrol şirketlerine açıyor. Yabancı petrol şirketlerinin faaliyet gösterebilmesi için genellikle o ülkenin milli petrol şirketi ile ortaklık şartı getiriliyor. Arama ve sondaj için tüm masraflar yabancı petrol şirketlerince yapılıyor. Yabancı şirketler kuyuların boş çıkması durumunda tüm zararı üstleniyor. Üretilen petrol ise belirlenen oranda paylaştırılıyor. Ayrıca her ülke, ülkesindeki rezerv miktarı ve petrol üretim riskine göre üretilen petrolden devlet hissesi uyguluyor. Irak, İran, Venezuella gibi petrol ülkelerinde bu oran yüzde 80'lere ulaşırken Türkiye'de şu anki yasaya göre devlet hissesi yüzde 12 olarak uygulanıyor.
TPAO günlük 100 bin varil petrol üretiyor
- Türkiye'nin günlük ham petrol tüketimi 600 bin varil.
- TPAO, yurtiçi ve yurtdışında günlük 100 bin varil petrol üretiyor.
- TPAO Karadeniz'in ardından Ege'de de petrol arama çalışmalarına başladı.
- Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan'da faaliyet gösteriyor.
- TPIC aracılığıyla Venezuella, Kolombiya ve Ekvator'da petrol arama çalışmalarına başlandı.
- Geçen yıl Libya'da üç ayrı sahada petrol buldu.
- İran'ın Güney Pars bölgesinde üç ayrı doğalgaz sahasında üretim çalışmalarına başlayacak.
- Azerbaycan'da en büyük ikinci yabancı petrol şirketi unvanına sahip.
- Doğalgazda ise Kerkük-Yumurtalık Doğalgaz Boru Hattı yapımına start verildi.
