“Afrika’da gittiğimiz yerden boş dönmüyoruz” diyen ihracatçılar İran pazarından oluşan boşluğu ise Rusya’ya yüklenerek kapatma yolunu seçiyor. Perakendede Ortadoğu tedirginliği yaşanmazken lojistikçiler ise ‘sıcak çatışma bizi çok kötü etkiler, bu rotanın alternatifi yok’ diyor.
Ortadoğu’da sıcak çatışma çıkması ihtimali ihracatçıların bir süredir yoğunlaştığı Afrika açılımına hız vermelerine neden oldu. “Afrika’da gittiğimiz yerden boş dönmüyoruz” diyen ihracatçılar, İran pazarından oluşan boşluğu ise Rusya’ya yüklenerek kapatma yoluna gidiyor. Perakendede Ortadoğu tedirginliği yaşanmazken lojistikçiler, ‘sıcak çatışma bizi çok kötü etkiler, bu rotanın alternatifi yok’ diyor.
Bir kısım ihracatçı, ABD ile İran arasında sıcak gelişmelerin yaşanma ihtimalini yüksek tutarken diğer bir kısmı da bu ihtimali düşük buluyor. Olası bir sıcak çatışma yaşanmasının Türkiye’ye nasıl yansıyacağını, hangi sektörde ne gibi sonuçlar doğuracağını DÜNYA’ya değerlendiren farklı sektörlerden temsilcilerin buluştuğu ortak nokta ise, komşuda yaşanacak olası bir savaşın Türkiye’yi mutlaka etkileyeceği ve en büyük sıkıntının petrol fiyatlarında yaşanacak artıştan kaynaklanacağı. Özellikle İran devre dışı kaldığı takdirde bir alternatif yaratamayacaklarını, dolayısıyla büyük kayıplar yaşayacaklarını vurgulayan lojistik sektörü dışındaki sektörler, alternatif pazarlarla bu sıkıntıların giderilebileceğini düşünüyor. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu (TUSKON) Başkanı Rızanur Meral’e göre İran’da çıkacak olası bir savaş sıkıntıların yanı sıra Türkiye için fırsatları da beraberinde getirecek. Tekstil sektörü yetkililerine göre ise, son bir yıldır büyüyen bir pazar olarak görülen İran’da yaşanan devalüasyon bu ülkeye olan ihracatı şimdiden önemli oranda azaltmış bulunuyor.
MOSDER: Alternatif pazarları zorluyoruz
Çevre ülkelerde gelişen olaylardan sonra mümkün olduğunca yeni pazarları zorladıklarını belirten Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Ramazan Davulcuoğlu, “Bütün olumsuzluklara rağmen alternatif pazarlarla büyümeye devam ediyoruz. Geçtiğimiz haftalarda Çin’de düzenlenen fuarda 11 firma olarak ortak Türk pavyonu açtık. Afrika’da ise Angola, Gana gibi yeni pazarlar var. MOSDER olarak, geçtiğimiz haftalarda Nijerya’ya, Güney Afrika’ya gittik. Önümüzdeki dönem iki Afrika ülkesine daha gidiyoruz. Hiç bilmediğimiz ve gitmediğimiz yerlere gidiyoruz. Gittiğimiz hiçbir yerden elimiz boş dönemdik” diye konuştu. Geçen yıl sektörde 1.7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini kaydeden Davulcuoğlu, Afrika ön plana çıktıkça ve Arap Baharı’nın etkileri azaldıkça orta vadede Avrupa pazar payının yüzde 40′lara düşeceğini, Afrika ve Ortadoğu pazarlarının ise yüzde 60′lara çıkacağını söyledi. İran pazarının henüz Suriye kadar düşmediğini aktaran Davulcuoğlu, “Ama ihracatımız düştü. İran’da geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 30 geriledik” dedi.
İHKİB: Kimi Afrika’ya, kimi Doğu’ya yöneldi
Bu tür olaylardan en çok etkilenen sektörlerden biri olduklarını dile getiren İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçılar Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi de “Yeni pazarlara doğru bir atılım var. Bugüne kadar etkilenen etkilendi. Yeni pazarlara bakıyoruz. Afrika’ya doğru bir eğilim var. Doğu bloğu ülkelere de daha fazla ihracat yapma eğilimindeyiz. Stratejiler firmalara göre değişiyor. Kimi doğu bloğu ülkelere, kimi Afrika ülkelerine kayıyor. Şimdilerde İran’a ihracat yapamayanlar, Rusya’ya doğru kayıyor” açıklamasında bulundu.
TGSD: İran’da devalüasyon ihracatı düşürdü
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin, İran’da devalüasyon yaşanmasının ardından bu ülkeye olan ihracatın azaldığını ifade etti. Negrin, “İran’ın alım gücü düştüğü için o ülkeye artık eskisi kadar iş yapamıyoruz. Son bir senedir İran pazarı biraz büyümüş gibiydi. Yaklaşık son üç aydır böyle bir ihracatımızda bir azalma var. Ama bu durumun zamanla düzeleceğine inanıyorum” dedi. Negrin, bu bölgede sıcak bir çatışma yaşanmasını beklemediğini de sözlerine ekledi.
“Finansal kriz daha çok endişelendiriyor”
Avrupa’daki ekonomik krizin kendilerini Ortadoğu’daki olası bir sıcak savaştan daha fazla endişelendirdiğini vurgulayan TGSD Başkan Yardımcısı Hadi Karasu ise “Olası bir sıcak çatışma Türkiye’deki tüm sektörleri doğrudan etkileyecek. Biz dünyanın birçok ülkesine ihracat yapıyoruz. Biz bugüne kadar ne savaşlar atlattık. Sonuçta bu durum, hazır giyim sektöründe sadece maliyetlerle ilgili etkilenmelere neden olur. Yine petrol fiyatlarını etkileyecek. Bunun da farklı önlemler alınarak çözümlenebileceğini düşünüyoruz. Ayrıca bu pazarlar çok yoğun çalıştığımız pazarlar değil. Dolaylı yansımaları mutlaka olacak ama direkt ihracatımızı etkilemeyeceğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.
TUSKON: Savaş sıkıntı kadar fırsat da yaratacak
Ortadoğu’da özellikle ABD ve İran arasında bir sıcak savaş çıkma ihtimali yüzde 50 olarak gördüğünü ifade eden TUSKON Başkanı Rızanur Meral, böyle bir durumda en büyük sıkıntının petrol fiyatlarındaki artıştan kaynaklanacağını dile getirdi. Bu sorunun Rusya ve Azerbaycan’dan daha fazla gaz alınarak çözülebileceğini belirten Meral, şu açıklamalarda bulundu: “İran bizim komşumuz olduğu için olası bir savaş mutlaka bizi etkileyecek. En başta petrol fiyatlarının yükselecek olması Türkiye’ye büyük bir sıkıntı oluşturur. Bu kaçınılmaz görünüyor. Zaten cari açık sorunu yaşayan Türkiye bir de petrol fiyatlarının artması ile iyice sıkıntılı bir sürece girer. Onun dışında siyasi ve politik riskleri de var. Taraf olmamız gerekebilir. Bunlar da Türkiye için önemli. Komşuda çıkacak bir savaş bize yeni fırsatlarda getirecektir. Ticaretimiz azalmaz. Dolaylı da olsa oraya mal akışı Türkiye üzerinden hızlanır. Bu temenni değil, tercih değil ama bir müdahale anında İran’a Türkiye’den gayrı resmi mal akışı olacaktır. Sadece gaz ve mal sevkiyatı konusunda sıkıntımız olacak, o da geçici olacak. Bizim her h‚lük‚rda dünya pazarında daha fazla pay almak için çaba göstermemiz ve yeni pazar arayışlarımızı sürdürmemiz lazım.
AMPD: Perakendeci sıkıntı yaşamıyor
Suriye’de hali hazırda ticaretin durduğunu, İran için ise Türk perakendecilerine sıkıntı yaratacak bir durumun söz konusu olmadığını dile getiren Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane ise konuyla ilgili şunları söyledi: “İran’ın kendi içinde bir problem yok. Dünya ile problemi var. Suriye’de ise iç savaş var. Libya gibi AVM yatırımlarımızın başlayıp, bittiği gibi bir durum yok. Suriye’de zaten büyük yatırımlarımız yok. İran’daki sıkıntı, ambargolarla ilgili Türkiye’nin genel bir problemi. Devletler söz konusu olduğunda umut hiçbir zaman kesilmez. Suriye’deki düzen kurulduğunda Türk perakendecileri oradaki yerini alacak.”
TOBB: Alternatif yaratmak kolay değil
Özellikle son beş yıldır İran’da sıcak savaş çıkma ihtimalinin artığına dikkat çeken Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Yardımcısı Halim Mete özellikle Suriye ve İran’a ile direkt ticaret yapan sektör ve şirketlerin bu durumdan çok olumsuz etkilenebileceğini söyledi. Bu şirketlerin alternatif pazarlara yönelmek zorunda kalacağını ifade eden Mete, bunun o kadar da kolay olmadığının altını çizdi.
Faturayı taşımacılar ödeyecek
Lojistik sektör temsilcilerine göre bu bölgelerde yaşanacak her türlü sıcak gelişme en çok lojistik sektörüne darbe vuracak, çünkü alternatif bir güzergah yaratamayacaklar.
TOBB: Suriye ve İran’ın alternatifi yok
Suriye ve İran’da yaşanan her türlü olumsuzluğun en çok karayolu taşımacılık sektörünü etkileyeceğini dile getiren TOBB Türkiye Ulaştırma ve Lojistik Meclisi Başkanı Çetin Nuhoğlu, “Bu ülkelerdeki her türlü olumsuzluk bizi çok etkiler. İki taraf da bizim transit geçiş yaptığımız ülkeler. Biz sadece o ülkelerle iş yapmıyoruz. O ülkelerin üzerinden geçerek Mısır’a kadar gidiyoruz. Suriye bizim Ortadoğu’ya açılan kapımız. Biz bu ülkelerden geçerek taşıma yapıyoruz. İran hem önemli bir ticaret partnerimiz hem de transit geçiş ülkemiz. İran’ı geçerek orta Asya’ya açılıyoruz. Bu iki ülkenin de alternatifi yok. Kara taşımacılığını başka bir hatta kaydırmanız mümkün değil. Yönetilemez ve rekabetçi olmaz” diye konuştu. TOBB Başkan Yardımcısı Halim Mete de bu gelişmelerden en fazla etkilenecek sektörün uluslararası karayolu taşımacıları olacağını vurguladı.
UND: Sektör yüzde 40 küçülür
İran’da bir sorun çıkmasının karayolu taşımacılık sektörünü yüzde 40 küçültebileceğini ifade eden Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Ruhi Engin Özmen ise konuyla ilgili şunları kaydetti: “Şu anda Hatay’da tırlar yüklü ama şoförleri yok. Çünkü eşleri Suriye’ye gitmelerini istemiyor. Toplamda 100 yüklü araç garajlarda bekliyor. Alternatif yollar için görüşmeler devam ediyor ancak henüz bir sonuç yok. Fakat İran’da bir sorun çıkması taşımacılık sektörünü yüzde 40 etkiler. Buranın bir alternatifini de oluşturamazsınız. Böyle bir güzergah yok. Ama ben İran’ın ABD ile bir sorun yaşayacağını sanmıyorum. Petrolün bu fiyatlarda olması İran’ın işine geliyor.”
