İstanbul'da yeşile veda

Kuzey Ormanları’na 3’üncü köprü, Çamlıca’ya dev cami, Yenikapı ve Maltepe’ye deniz dolgusu… Tempo dergisi ekibi bu tartışmalı projeleri görüntülemek üzere, kentin üzerinde helikopterle turladı, yeşili ve maviyi yutan ürkütücü manzaralarla karşılaştı.
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Garipçe’den Poyrazköy’e bakış

Kuzey Marmara Otoyolu ve 3’üncü Boğaz köprüsü projesi: İşte, İstanbul’un sahip olduğu son muazzam yeşil... Şimdi içinde iş makineleri çalışıyor, vızır vızır kamyonlar işliyor. Sonuç ortada: Kesilen yüz binlerce ağaç, ormanın ortasından geçen tıraşlanmış otoyol güzergâhı ve sayısız bağlantı yolu… İhsaniye civarında başlayan bu manzara, Garipçe’deki köprü ayağına ulaşana dek kilometrelerce sürüyor. Helikopterle Avrupa güzergâhını tamamlamak 15-20 dakika sürüyor. Otoyol hattı, Anadolu yakasında Poyrazköy’den başlayıp benzer bir manzarayla Sancaktepe-Paşaköy’e varıyor.

* Temeli Mayıs 2013’te atıldı.Bitiş tarihi 2015.
* Adı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü olacak.
* Yüklenici firma: IC İçtaş-Astaldi Konsorsiyumu. Proje maliyeti: Yaklaşık 4.5 milyar TL. 
 
İstanbul'da yeşile veda
 
 
1 milyon ağaç kesilecek

Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman: “3’üncü köprü için en az bir milyon ağacın kesileceğini söylemiştik. Bu kare, tahminlerimizin gerçekleşeceğini doğruluyor. Bize göre, 3’üncü köprü, yeni kentsel arsalar üretmek için yapılmış bir proje. İstanbul trafiğini rahatlatmanın yolu, raylı sistemler ve toplu taşımaya yatırım yapmaktan geçiyor. Bundan sonrası için öngörümüz, 2’nci köprüde yaşanan senaryonun tekrarlanması: Köprü açıldıktan sonra çevresinde yapılaşma baskısının ortaya çıkması ve daha çok orman alanının tahrip edilmesi. Konuyla ilgili 19 ayrı davamız sürüyor.” 
 
İstanbul'da yeşile veda
 
İhtiyaç mı, imza mı?

Çamlıca Camii Projesi: Çamlıca Tepesi, Boğaz’ın doğal SİT alanlarından. Ama şu sıralar üzerinde hummalı bir inşaat faaliyeti sürüyor. Eteklerindeki yapılaşmayla zaten uzun süredir ağaçlık alanlarının bir kısmını kaybetmiş vaziyette. Şimdi de, park olarak kullanılan bir diğer yeşil alanını kaybediyor. İş makinelerinin tıraşladığı tepeden, üç yıl sonra, 37 bin cemaat kapasiteli ve Başbakan Erdoğan’ın tarif ettiği gibi ‘İstanbul’un her yerinden görülecek dev bir cami’ yükselecek. Bölgede, halihazırda ihtiyacı karşılayacak sayıda cami olması, projeye dönük bir başka eleştiri. Proje bitiminde, TV kulelerinin kaldırılması ve yeni yeşil alanlar yaratılması hedefleniyor.

* Temeli Ağustos 2013’te atıldı. Bitiş tarihi: 2016.
* Altı minareli ve Selçuklu-Osmanlı tarzında olacak.
* 15 bin 40 metrekareye yayılacak. Toplam inşaat alanı ise 121 bin metrekare. * Yüklenici firma: Gür Yapı-Öz-Kar İnşaat Ortak Girişimi. İhale bedeli: 131 milyon TL.
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Cami inşaatının çok yakınında iki cami daha bulunuyor. Bu görüntü, yeni caminin bir tür imza olduğu eleştirisini getiriyor.

İtiraz noktası

Bunun adı gösteriş Tayfun Kahraman: “Sözün tükendiği yer. Doğal SİT alanı tahrip edilmiş ve üzerinde Mimar Sinan çakması, 16’ncı yüzyıl taklidi bir cami yapılmak isteniyor. Üstelik Çamlıca gibi nüfusu çok yoğun olmayan bir bölgede, cemaati olmayan devasa bir cami... Gösterişten başka bir şey değil.” 
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Maltepe dolgu alanı düzenleme uygulama projesi: Anadolu yakasının bu bölümü tıklım tıklım. Beton yığınları, bölgeyi sarmış. Şimdi, bu yoğun yapılaşmanın içinde yer bulamayan sosyal yaşam alanı, Maltepe-Kartal arasında denizin içinde yaratılmaya çalışılıyor. 
Ataşehir’de yapımı süren Finans Merkezi’nin inşaatından çıkan hafriyatın döküldüğü alanda dolgu bitti, drenaj ve altyapıyla üstyapı çalışmaları başladı. Amaç, 2.5 kilometrelik devasa alanı miting vb. gibi etkinlikler için kullanmak ve spor sahaları yaratmak.

* Dolgu, 2012’de başladı. Bitiş tarihi Ocak 2014.

* Büyüklüğü 1 milyon 200 bin metrekare. (690 bin metrekaresi yeşil alan. Yetkililer, 20 bin ağaç dikme sözü verdi.) Kıyı dolgu alanının denize mesafesi 400 metre.
* Yüklenici firma: AKM Yapı-Cengiz İnşaat. İhale bedeli: 65 milyon TL.  
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Sahilin dolmasıyla, Maltepe ile Adalar arasındaki mesafe yol olsa yürünecek kadar kısalmış.

İtiraz noktası

Dolgu alışkanlık olacak Tayfun Kahraman: “Denizi doldurmanın ekosisteme zararı bir yana, ulaşım, altyapı ve kent bütününde yaratacağı etkiler iyi etüt edilmeli. Şehir içindeki kamu mülklerini satıyor, sonra böyle alanlar yaratma ihtiyacı duyuyoruz. Manzara komik. Ama görünen o ki, dolgu projeler bir alışkanlık haline getirilecek. Yeni fonksiyon ihtiyaçları ortaya çıktıkça, adres olarak deniz gösterilecek.” 
 
 
İstanbul'da yeşile veda
 
İşte yeni siluet

Haliç Metro Geçiş Köprüsü: Köprünün İstanbul siluetini nasıl etkilediğini anlamanın en iyi yolu, Unkapanı Köprüsü’ne gidip Tarihi Yarımada ve Beyoğlu yönüne doğru bakmak. Denizden 13 metre yükseklikteki köprünün kuleleri ve çelik halatları manzarayı ciddi biçimde engelliyor. UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki bölgede yapılan 936 metrelik köprü, belediye ile UNESCO arasında epey kriz çıkardı.

* Yapımı 2009’da başladı. 29 Ekim 2013’te açılması planlanıyor.

* İstanbul metrosuyla Yenikapı’ya kesintisiz ulaşım sağlanacak. Marmaray bağlantısıyla Aksaray-Havalimanı hattına aktarma yapılacak.

* Yüklenici firma: Astaldi-Gülermak ortaklığı. İhale bedeli: 146.7 milyon Euro 
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Metro köprüsü Unkapanı ve Galata köprülerinin arasında. Ve artık Unkapanı köprüsünden tarihi yarımada yerine çelik halatlar gözüküyor.

İtiraz noktası

Topbaş’ın fantezisi uğruna
Tayfun Kahraman: “UNESCO bu köprü yerine, cam tüp şeklinde ve yüzeyden geçen bir köprü fikrini dillendirmişti. Ama Büyükşehir Belediyesi asma köprü yapmakta diretti. Bir belediye başkanını fantezisini gerçekleştirmesi uğruna İstanbul’un silueti tahrip edildi.” 
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Burası tamamen ormandı

3’üncü havalimanı projesi: 3’üncü havalimanı, 3’üncü köprü güzergâhının devamında, yani yine Kuzey Ormanları’nda, Yeniköy ve Akpınar arasında yapılacak. Ormanla iç içe geçmiş eski maden ocaklarının bulunduğu bölgede irili ufaklı pek çok gölet oluşmuş. Şu sıralar bazı göletler hafriyat dökülerek dolduruluyor. 90 kilometrekarelik alana yayılacak havalimanı nedeniyle, bölgede büyük bir ağaç kıyımının başlaması bekleniyor.

* Çalışmaların resmen 2014’te başlaması bekleniyor. Bitiş tarihi 2018.

* Havalimanı 150 milyon yolcu kapasiteli olacak. Beş ya da altı pistin olması bekleniyor.

* Yüklenici firma: Limak-Kolin-Cengiz-Mapa-Kalyon ortak girişim grubu. İhale bedeli: 22 milyar 152 milyon Euro.  
 
İstanbul'da yeşile veda
 
Kuzey Ormanları’nın kıyı kesimi bir zamanlar tamamen ağaçlarla kaplıydı. Ancak maden/taş ocakları nedeniyle yer yer çorak bu görüntüye büründü.

İtiraz noktası

Şehir kendine yetmeyecek
Tayfun Kahraman: “İmar planı olmadan ihaleyle projelendirme yapılıyor. Kentle alakası olmayan bir yere havaalanı yapılıyor. Istranca Ormanları’nın kenarındaki ekosistem tamamen ortadan kaldırılıyor. Burada yaratılmak istenen iki yeni şehri eklediğinizde, İstanbul’un kuzeyi yapılaşmaya açılmış olacak ve kent, doğal alanlarıyla kendi kendine yetmeyene bir yer haline gelecek.” 
 
 

Editör: TE Bilişim