İşsiz Gemilere Park Yeri İstiyorlar

Armatörler boş gemilere park yeri istiyor
 
Küresel krizin etkisiyle yük bulamayan armatörler yakıt, demirleme ve personel ücreti ödememek için Türkiye'de ilk defa 'Laid-up' (faaliyette bulunmaksızın bekleme) yeri talebinde bulundu.
 
Küresel krizin etkisiyle dış pazarlardan gelen talebin azalmasıyla sanayide üretim düşüşü, hem limanları, hem armatörleri vurdu. Yerli ve yabancı armatörler, yakıt, demirleme ve personel ücreti ödememek için Denizcilik Müsteşarlığı'ndan "Laid-up" (Faaliyette bulunmaksızın bekleme) talebinde bulundu. Müsteşarlığın yer göstermesi halinde, işsizlikten yatan gemiler birbirlerine bordalayarak demir atıp tüm makinalarını da stop edecek. Bir bakıma, bazı ülkelerdeki gibi deniz üzerinde "demirden ada" oluşacak. Kriz atlatılamazsa, birçok gemi ya burada yok pahasına satılacak, ya da çürümeye terkedilecek.

Türk sanayiinin lokomotif kuruluşlarını sınırları içinde barındıran Kocaeli'de 39 liman ve gümrüklü iskele bulunuyor. Diğer bölgelerde olduğu gibi bu liman ve iskelelere yanaşan gemi sayısında ise büyük düşüşler oldu. Kocaeli Liman Başkanlığı'ndan alınan rakamlara göre, İzmit Körfezi'ne yanaşan gemi sayısı mayıs ayından bu yana geçen 7 ayda yüzde 50'den çok azaldı. Körfeze mayıs ayında 1214 gemi yanaştı. Bu gemilere 1 milyon 452 bin ton yükleme yapılırken, 4 milyon 83 bin ton da yük boşaltıldı. Kasım ayında 781 gemiye 961 bin 733 ton yükleme yapılırken, 1 milyon 863 bin ton da boşaltma gerçekleştirildi. Bu da krizin hem ithalatı hem de ihracatı ne kadar etkilediğini ortaya koyuyor.
 
Gemiler yük bulamıyor

Kocaeli Liman Başkanlığı, yük bulamadığı için boş bekleyen gemilerden petrol ve tehlikeli madde taşıyanlara Yarımca açıklarında, kuru ve dökme yük gemilerine ise Körfez'in İzmit kent merkezi açığı ile Eskihisar açıklarında demirleme izni veriyor. Körfez'in girişi sayılan Pendik, Tuzla ve Yenikapı açıklarında da demirli gemilere her gün yüzlercesi ekleniyor. Ancak bu gemilerin sahipleri, kurallar gereği gemilerde en az bir vardiya görevli bulundurmak zorunda. Bu da en az 8 kişiden oluşuyor. Gemi sahibi ücretler, yakıt ve Liman Başkanlığı'na ayda 6 bin doları bulan demirleme bedeli ödüyor. Bu durum da armatörü bitiren faktör oluyor.
 
Laid-Up talebi

Hem Türk, hem yabancı armatörler işsizlik nedeniyle boş bekleyen bu gemilerin masraflarından kurtulmak için, deniz ticaret filoları çok büyük olan bazı ülkelerde olduğu gibi Türkiye'den de ilk kez "Laid-up", yani faaliyet yapmaksızın demirleme talebinde bulundu. Armatörler bu taleplerini Denizcilik Müsteşarlığı'na iletti. Müsteşarlığın yer belirleme için araştırma başlattığı öğrenildi.
Laid-up talebi kabul edilmesi ve yer gösterilmesi halinde, gemiler burada birbirlerine bordalayıp demir atacak. Gemideki tüm faaliyet durdurulacağı için yakıt harcanmayacak. Personel de bulundurulmayacak. Bir bakıma o bölgede yanyana demirlemiş gemilerden bir demir ada oluşacak. Gemilerin güvenliğini ise devlet sağlayacak.
 
İzmit Körfezi uygun değil

Melodi Denizcilik şirketinin ortaklarından kaptan Yavuz Ulugün, Laid-up talebinin Türkiye'de bir ilk olduğunu söyledi. Kriz nedeniyle gemilerin boş beklediğini, krizin etkilerinin yılbaşından itibaren daha fazla görülebileceğini belirten Ulugün, "Laid-up talebi, Türkiye'de gemisi bulunan yabancı armatörlerden de geldi. Yunanistan'ın Pire Limanı'nda da var. Kriz aşılmazsa eski gemiler burada çürür. Ama Türk armatörler son yıllarda gemilerini gençleştirmişti" dedi. Yavuz Ulugün, laid-up uygulamasının kısa sürede başlatılmasının beklendiğini de belirtirken, bunun için İzmit Körfezi'nin uygun olmadığını, Marmara Denizi'nde daha uygun bir yer bulunabileceğini belirtti. (dha)