GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ DEĞİŞİKLİK TASLAĞI, GEMİ ACENTELERİNİ YİNE BİR ARAYA GETİRDİ
Gemi Acenteleri Yenileme Eğitim Seminerlerinin üçüncüsü Trabzon, Zonguldak, Muğla, Tekirdağ, Balıkesir, Çanakkale ve Kocaeli’ den gelen ve gemi acenteliği şirketlerinde Sorumlu Müdür, Sorumlu Müdür Yardımcısı ve Yetkili Personel olarak çalışan 139 kişinin katılımı ile 29 – 30 Eylül 2009 tarihlerinde İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Salonunda gerçekleşti.
Bu defa seminerin konusu, Temmuz ayında değişen 4458 sayılı Gümrük Kanunu’ nun uygulanmasına ilişkin Gümrük Müsteşarlığı tarafından hazırlanmış olan Gümrük Yönetmeliği Taslağı idi.
Yönetmelik Taslağında yapılan köklü değişiklikler hakkında Kanunun yürürlüğe gireceği 7 Ekim 2009 tarihinden önce sektörü bilgilendirmek amacı ile düzenlenen seminerde; gemi acentelerinin yükümlülükleri, taşıtların kontrolü, özet beyan hakkındaki değişiklikler, gemilere yakıt, kumanya ve malzeme verilmesine ilişkin hükümler ile gümrüklerde çalışma zamanları ve çeşitli konulardaki cezalar ve itirazlar hakkında seminere konuşmacı olarak davet edilen İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü Karaköy Gümrük Muhafaza Baş Müdür Vekili Sayın Nazif Aydoğmuş ve Haydarpaşa Gümrük Müdürü Sayın Oya Yasemin Ergün tarafından geniş bir bilgi verildi.
İMEAK Deniz Ticaret Odası tarafından düzenlenen seminer, 29 Eylül Salı günü saat 14.00 de Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği Başkanı ve aynı zamanda Gemi Acenteliği Eğitim Komisyonu Üyesi Sayın Ruhi Duman’ın açılış konuşması ile başladı.
Sayın Duman konuşmasına; “ Gümrük, bir ülkeye giren her çeşit üründen ülke sınırlarında alınan vergi veya rüsumdur. Ülkelerarası ticarette, ürünlerin ihracat ve ithalatlarının beyan edildiği ve gümrüğe sunulduğu, Gümrüğe tabi olan ürünlerde verginin alındığı ve kontrol edildiği yerdir.
Gümrük, insan sağlığının ve güvenliğinin sağlanmasını, hayvanın, bitki yaşamının ve sağlığının korunmasını, ürünlerde kalite şartlarının yerine getirilmesini, çevrenin korunmasını, tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini amaçlar.
Gümrük, ülkelerarası yapılan ürün ihraç ve ithalatının miktar ve değer üzerinden istatistiğini oluşturur. Oluşturulan bu istatistik, Dünya Gümrük Örgütü’ne bildirilmek suretiyle dünyanın yıllık elleçlenen yük miktarı meydana gelir. “ diye başlayarak katılımcılara bu konuda aşağıdaki geniş bilgiyi aktardı.
“ Dünyada üretilen ürünlerin, dünya ticaretinde taşınan yük miktarı, 8 milyar ton civarına ulaşmıştır. Bu yükün %90’ı denizyoluyla taşınmaktadır. 2008 Yılında Dünyadaki Deniz Taşımacılığı miktarı 7.931 milyon tondur.
Dünyada, ticaretin kolay ve akıcı olması, engellerin kaldırılması, tüm ülkelerde dış ticaret işlemlerinin standart olarak uygulanması için örgütler kurulmuştur. Bu örgütlerden biri de Dünya Gümrük Örgütü’dür. Dünya Gümrük Örgütü, (DGÖ) (WCO) ulusal gümrük idarelerinin etkili ve verimli çalışmalarını sağlamak ve geliştirmek amacıyla kurulmuş, bağımsız, hükümetler arası bir kuruluştur. Dünyada birçok ülke bu örgüte üyedir.
Uluslararası ticaretin işleyişi, Dünya Ticaret Örgütü tarafından belirlenen kurallar ile sağlanır. Dünya Ticaret Örgütü tarafından konulan kurallar, Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ) tarafından uygulanmak kaydıyla ülkelerarası ticaret gerçekleşir. Her iki örgüt birlikte çalışır, biri kural koyar, değeri ise bu kuralı uygular. Her ülkenin bu işlerle ilgili örgütleri vardır ve bu örgütler, Dünya Ticaret Örgütü DTÖ ve Dünya Gümrük Örgütü DGÖ ile temas kurar ve bilgi sağlar. Ülkemizde bu görev devlet adına, T.C. Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı tarafından yürütülmektedir.
Dünya Gümrük Örgütü Bünyesinde Çalışma Komiteleri vardır. Bunlar;
i. Kaçakçılıkla Mücadele Komitesi
Kaçakçılıkla Mücadele Komitesi, DGÖ’nün gümrük suçları ve kaçakçılıkla mücadele faaliyetleri alanında çalışmalar yapar. (Fikrî Mülkiyet Hakları Görev Gücü, Ticari Kaçakçılık Çalışma Grubu vb.).
ii. Daimi Teknik Komitesi
Daimi Teknik Komite, genel gümrük mevzuatı ve düzenlemeleri konusunda çalışmaları yürütmektedir. (Konteyner Sözleşmesi İdari Komitesi, İstanbul ve ATA Sözleşmeleri İdari Komitesi vb.).
iii. Armonize Sistem Komitesi
Armonize Sistem Komitesi, gümrük işlemine konu eşyanın tanımlanması ve buna göre tarife cetvelinin oluşturulması konuları ile ilgili çalışmalar yapar.
iv. Kıymet Teknik Komitesi
Kıymet Teknik Komitesi, gümrük kıymetinin belirlenmesindeki teknik konuları inceler ve karara bağlanması ile ilgili çalışmalar yapar.
v. Menşe Kuralları Teknik Komitesi
Menşe Kuralları, dünya ekonomisinin, karşılaştırmalı üstünlük temeline dayalı üretim faaliyetlerinin hızlandırılması ve özendirilmesine ilişkin bir sistemdir. Ürünlerin menşeinin belirlenmesi konusunda bu komite tarafından çalışmalar yapılmaktadır.
Bu komiteler yılda en az 2 ve gerektiğinde her zaman toplanarak gerekli görüşmeleri yaparlar, tartışırlar ve karar alırlar.
Hukuk
Ülkelerarası ticarette, ürünlerin sınır kapılarından geçerken beyan edilen, ihraç ve ithal ürünlerinde ve bu ürünlerin vergilendirilmesinde ulusal ve uluslararası hukuka göre işlem yapılır. İki veya daha fazla ülke bir araya gelerek, kendi toprakları arasında malların serbest dolaşımını sağlamaları, gümrük vergilerini karşılıklı kaldırmaları ve üçüncü ülkelere karşı aynı gümrük vergilerini uygulamaları hukuki anlaşmalar çerçevesinde yapılır.
Gemi’nin hukuki bir varlık, bir İşletme kabul edilmesi, donatanının, kaptanının, diğer çalışanlarının haklarının, görev ve sorumluluklarının belirlenmesi, taşınan yolcu ve yükün güvenliği gibi konularının, yapılan işlem ve faaliyetlerinin kurallara bağlanması ile "Deniz Ticareti” ve “Deniz Ticaret Hukuku" meydana gelmiştir.
Geminin bir işletme olması, gemide çalışanların, taşınan yolcu ve yükün güven altına alınarak taşımanın gerçekleştirilmesi sırasında taşıyana birçok önemli görev ve sorumluluklar getirildi.
Coğrafi konum itibariyle taşıyanın yabancı ülke limanlarına gönderdiği geminin, gittiği limanda görev ve sorumluluğu üstlenecek, işlerini yönlendirecek, hak ve menfaatlerini koruyacak kişi ve kuruluşlara “Liman Acentesi” (Gemi Acentesi) dendi. Liman Acentesine, atayanının çıkarlarını iyi şekilde koruması, talimatlarını etkin ve hızlı biçimde yerine getirmesi, geminin gereksinimlerine ve isteklerine ticari çıkarlara uygun olarak özen gösterilmesi, şartları getirildi.
Gümrük Kanunları
Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan ihracat ve ithalatın gümrük işlemleri, Cumhuriyet öncesi 1918 yılında uygulamaya konulan Gümrük Kanununa göre yapılmaya başlandı. Günün değişen ekonomik şartları karşısında bu kanun yetersiz kalmış, yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan 5383 Sayılı Gümrük Kanunu çıkarılarak 2 Mayıs 1949 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kanun Cumhuriyet döneminin ilk Gümrük Kanunu'dur.
Ekonomik şartlardan kaynaklanan gereklilik nedeniyle, yeniden hazırlanan 1615 Sayılı Gümrük Kanunu meclisten çıkarılarak, 1 Şubat 1973 tarihinde yürürlüğe girdi.
Uluslararası Gümrük Birliği’ne uyum sağlamak, sosyal ve iktisadi şartlar ile yapılan anlaşmaların getirdiği nedenlerden dolayı, 4458 Sayılı Gümrük Kanunun yeniden hazırlandığını ve 19.10.1999 tarihinde yürürlüğe girdiğini görüyoruz.
Son olarak, 7 Temmuz 2009 günlü, 27281 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5911 Sayılı Kanunla, 4458 Sayılı Kanunu değişikliğe uğradı. Yapılan bu değişikliğin uygulaması, 7 Ekim 2009 tarihinde başlayacaktır.
Gümrük Kanununda yapılan bu değişiklikten dolayı, yük taşıyıcılarına, liman işletmelerine ve gemi acentelerine yükümlülükler getirilmiştir. Bu nedenle, Denizcilik Müsteşarlığı Gemi Acenteliği Eğitim Komisyonu, Gümrük Müsteşarlığı ile temasa geçerek 29-30 Eylül 2009 tarihlerinde, getirilen bu yeniliklerin sizlere yetkili gümrük uzmanları tarafından anlatılması ve bilgilendirilmesi istenmiştir. “
Sayın Duman sözlerini “ Sonuç olarak, Gemi Acenteliği Eğitim Komisyonu tarafından elinizde bulunan program hazırlanmış ve Gümrük Yetkililerine iletilmiştir. “ şeklinde bitirdi ve hazırlanan programa göre sunum yapmak üzere sözü Sayın Nazif Aydoğan ve Sayın Oya Yasemin Ergün’ e bıraktı.
Seminerde 1. Gün;
1.Gümrük Yükümlülük mevzuatı
a. Gümrüğe karşı yükümlülük.
b. Temsil
c. Yetkilendirme
d. Gümrük İş takibi
2.Taşıtların Kontrolü,
e. Türkiye Gümrük Bölgesi,
f. Gemilerin Rota Değişikliği,
g. Gemilerin Gümrük Bölgesine Giriş-Çıkışı
h. Gümrük İdarelerine Bildirme Yükümlülüğü,
i. Gemilerin geliş-gidiş kontrolleri.
3.Özet Beyan
j. Özet Beyanı Verme Yükümlülüğü,
k. Özet Beyanı Kimler verir.
l. Özet Beyan verme süreleri
m. Özet Beyanın Düzeltilmesi
n. Eşyanın Gümrüğe Sunulması:
o. Özet beyan eksik/fazlalığı
2 nci gün ise;
1.Yakıt, Kumanya, Malzeme ve Transit Aktarma İşlemleri
a. Gemilere yakıt verilmesi ve mevzuatı
b. Gemilere kumanya ve malzeme verilmesi ve mevzuatı
c. Yurt dışından gemilere gelen malzemenin transit aktarması işlemleri
d. Gemilerin acil bakım ve onarım mevzuatı
2.Çalışma Zamnı ve Mesailer
a. Mesai Ücretleri
b. Yolluk ücretleri
c. Ücretlerin uyumluluğu
3.Cezalar ve İtirazlar
a. Noksanlık / Fazlalık cezası
b. Gemi geliş gidişlerinde bilgilendirme cezası
c. Özet beyanın zamanında verilmemesi cezası
d. Gemilerin rota değiştirmesi ve yanlış beyan cezası
e. Ceza itiraz ve usulleri
Anlatıldı ve her iki günün sonunda katılımcılar gerek iş hayatında yaşadığı sorunları gerekse yeni düzenlemenin getireceği farklılıkları İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü Karaköy Gümrük Muhafaza Baş Müdür Vekili Sayın Nazif Aydoğmuş ve Haydarpaşa Gümrük Müdürü Sayın Oya Yasemin Ergün ile karşılıklı görüşme ve paylaşma imkanı buldu.
Günün sonunda Sayın Ruhi Duman, Sayın Nazif Aydoğmuş ve Sayın Oya Yasemin Ergün’ e bu seminere katılmalarından ve sektör temsilcileri ile konuları paylaşmalarından dolayı teşekkürlerini ve İMEAK Deniz Ticaret Odası tarafından hazırlanmış teşekkür belgelerini sundu.
Sektör temsilcileri ve sunucular ile topluca çekilen anı fotoğrafı ve katılımcılara Katılım Belgelerinin verilmesinden sonra İMEAK Deniz Ticaret Odası tarafından üçüncüsü düzenlenen Yenileme Eğitim Seminerleri sona erdi.
Gemi Acenteleri Hakkında Yönetmeliğe göre yılda en az dört kere açılacak olan bu seminerlere sektörün ihtiyacı ve önemi dikkate alınarak belirlenecek yeni konular ile devam edilecektir.
Gemi Acentelerinde çalışan yetkili personellerin sorumlu müdür olabilmeleri veya sorumlu müdür ve sorumlu müdür yardımcıları ile birlikte kimlik belgelerinin sürelerinin uzatılması için söz konusu seminerlere belge tarihlerinden itibaren dört yılda en az bir defa katılmaları zorunlu olmakla beraber katılımcılar, bir zorunluluktan ziyade sektörün bir araya gelerek konularını paylaşmaktan da büyük fayda sağladıklarını belirtmişlerdir.
