Bugün İzmir'de ilk gün oturumları yapılan "Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hizmetleri ve Teknolojileri Kongresi" açılışında konuşan Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası Başkanı Müh. Feramuz Aşkın; kılavuz kaptanın kamusal yönü olan kılavuzluk hizmeti verme görevini yaparken maruz kalacağı ticari baskılara karşı korunmasının kamu erki tarafından yapılması gerektiğini söyledi.
Feramuz Aşkın, Kongrenin açılışında konuşurken; "Gösterilen bu büyük ilgiden de belli ki, amaçlanan hedefe ulaşmışız. Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, denizlerimizin, boğazlarımızın ve limanlarımızın emniyetinin sağlanması açısından büyük önem taşıyor. Ne demektir denizlerimizin, boğazlarımızın ve limanlarımızın emniyetinin sağlanması. Tek kelime ile özetlersek, sürdürülebilirlik demektir. İstanbul gibi 17 milyona ulaşan nüfusu ile dev bir mega-kentin güvenliğinin sürdürülebilirliğinden bahsediyoruz örneğin. Bu hizmetler, bu derecede önemli hizmetler." dedi. Aşkın, şöyle devam etti:
"Bu Kongrenin bir benzeri Türkiye'de yok, Dünyada çok az"
"Denizel ekosistemin korunması ve sürdürülebilirliği açısından bu hizmetler çok önemli. Peki bu hizmetlerin devamlılığını nasıl sağlayacağız ve bu hizmetlerde yeni gelişmeler neler ve bunlar için ne çalışmalar yapmalıyız. Bu hizmetleri bilfiil veren çok değerli teknik uzmanlarımız ile akademisyenlerimizi bir araya getirmeliyiz. Dünyada bu hizmetlerin nasıl verildiğine bakmalıyız. Gelişmeleri takip etmeliyiz. Bu yolla kendimizin de bir fotoğrafını çekerek hangi alanlarda daha gelişmeye muhtaç olduğumuzu görebiliriz. Bu konularda çok sayıda önemli çalışmaları inceleyen ve yürüten uzman ve akademisyenlerimizle biraraya gelebilirsek, henüz dünyada uygulamaya geçmemiş teknik ve yöntemleri de bizler geliştirmeye başlayabiliriz. İşte bütün bunları yapmak için bu kongre oldukça önemlidir. Bu hizmetler temelinde tamamen tekniğe yönelik hizmetlerin geliştirilmesine ve emniyetin daha da arttırılmasına yönelik bir başka kongre şu anda Türkiye’de yok, dünyada da sayısı çok az sayıda düzenleniyor. Bu kongreye katkı vererek gerçekleşmesini sağlayan tüm katılımcı kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür ediyorum."
"Türkiye'de kılavuzlukta karma bir yapı var, dünyada benzeri yok"
"Malumlarınız olduğu üzere, ülkemizde kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, organizasyon yapısı açısından, karma bir yapı içerisinde verilmektedir. Devlet de veriyor bu hizmetleri, kooperatif yapısına sahip meslek adamlarının oluşturduğu ticari şirketler de veriyor, limanlar da veriyor, tamamen ticari amaçla kurulmuş şirketler de veriyor. Bu yapı dünyaya baktığımızda her biri ülkelerde hakim olmasına rağmen üçü dördü bir arada karma yapıya çok az ülkede rastlıyoruz. Bu yapıda zor olan emniyetin sağlanması açısından vazgeçilmez olan, kılavuz kaptanın mesleki kararlarını verirken baskı altında kalmasının özellikle de ticari baskı altında kalmasının önüne geçilmesidir. Kılavuz kaptan eğer kamusal bir hizmet veriyor ise, kılavuz kaptanın ürettiği hizmetin müşterisi gemi olarak görünse de gerçek anlamda kamu çıkarları ise, o zaman kılavuz kaptanın hizmet verirken karşı karşıya kalabileceği bu gibi baskılardan da korunması noktasında da kamu erki devreye girmelidir. Denizcilik sektörünün sürdürülebilirliğinden bahsederken elbette ki ilk önce akla emniyetli seyir gelmektedir. İstanbul Boğazında meydana gelen 1979-Independenta ve 1994-Nassia tanker kazaları, meydana gelecek bir kazanın sonuçlarının felaket boyutunda olabileceğini bizlere göstermiştir. Deniz taşımacılığı, çoğunlukla alternatifi olmayan bir taşımacılıktır. "
"Türk Boğazlarında kılavuz kaptan alma oranı istenen düzeylere gelemedi"
"Türkiyedeki karma kılavuzluk sisteminden bahsettim. Türkiyemizde önemli kılavuzluk bölgeleri bulunmaktadır. En başında, Türk Boğazları, Karadeniz’i ve Karadeniz Ülkelerini diğer denizlerle ve dış dünyayla bağlayan çok önemli suyolları durumundadırlar. Şimdi bu sisteme Kanal İstanbul ile bir de yapay kanal eklenmesi planlanmaktadır. Bu bölgede yoğun bir deniz trafiği mevcuttur. Kılavuz kaptan alma oranı da yüzde elliler civarındadır ve henüz arzu ettiğimiz seviyeye gelmemiştir. Uluslararası Denizcilik Örgütü IMO; 1994 yılında aldığı 827 sayılı Karar ile Türk Boğazlarından geçen bütün gemi kaptanlarına kılavuz kaptan almayı şiddetle tavsiye etmiştir. Bizim ulusal düzenlemememiz olan “Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü” de 27. Maddesinde benzer bir hüküm içermektedir. Amaç şüphesiz Türk Boğazlarında deniz emniyetinin en üst düzeye çıkarılabilmesi, risklerin en aza indirilebilmesidir. Kongremizde tüm bu konularla ilgili önemli tebliğler sunulmaktadır."
"Otonom gemiler kılavuz kaptanlık mesleğini nasıl etkileyecek?"
"Teknolojide sürekli bir gelişme yaşıyoruz. Bu gelişme denizcilik teknolojilerini de etkilemektedir. Özellikle otonom gemiler konusunda çığır açıcı yenilikler yaşanmaktadır. Otonom gemiler konusu acaba bugün burada üzerinde konuşmak için toplandığımız iki temel hizmeti, kılavuzluk ve römorkörcülük nasıl etkileyecektir? Bu yılın başlarında, ülkemizin gururu bir römorkörcülük teşkilatı ve römorkör üreticisi olan Sanmar tarafından üretilen bir römorkör, Hollanda’da tamamen karada konumlu bir operatör tarafından limandan kaldırılarak seyir yaptırıldı ve akabinde tekrar limana yanaştırıldı. Kendi alanında bir ilki gerçekleştiren Sanmar’ı kutluyoruz. Tüm bu işlemler sırasında gemide tüm mürettebat hazır bulundu ama hiçbir müdahalede bulunmadılar. Ülkemiz bu yüksek teknolojiyi üretebilecek kapasitede. İşte kongremizin ana konularından birisini de otonom gemilerin denizcilik mesleklerinin geleceğini nasıl etkileyeceği. Örneğin, acaba 10-20 yıl sonra otonom gemiler limanlara sefer yapmaya başladığında, kılavuz kaptanlık mesleği nasıl bir evrim geçirecek? Geminin üzerindeki sistemler limanlardaki sistemlere nasıl entegre olacak? Elbette geçmişte bir çok alanda olduğu gibi bu alanda da denizcilik sektörünün havacılık sektöründen öğreneceği pek çok şeyi var. Bizlerin de dünyadaki gelişmeleri ne kadar yakından takip ettiğimizi gösteren bu kongreye sunulmuş çok değerli makaleler bulunmaktadır."
"Kongre hazırlanırken tüm teşkilatlar katıldı"
"Kongremiz hazırlarken, tüm Türkiye’deki teşkilatları biraraya getirmeye büyük özen gösterdik. Kendimize belli konu başlıkları seçerek o konularda çalışma grupları oluşturduk ve bunun sonucunda kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerine hem ülke içinde hem de uluslararası ölçekte katkı sunmayı amaçladık. Bunlar nelerdir. Programda da zaten göreceksiniz. Örneğin, liman manevralarında kılavuz kaptan-römorkör arasında yapılan konuşmalarda getirilmiş bir standart dünyada yok. Biz böyle bir standart acaba getirebilir miyiz dedik bir çalışma yaptık. Römorkör kaptanlarının eğitimi ve belgelendirilmesi konusunda da bir çalışma yaptık. Bir diğer çalışmamız da palamar personelinin eğitimi ve belgelendirilmesi konusunda oldu."
"Bölgesel bir kılavuzluk forumu oluşturmak istedik"
"Yine ülkemiz adına ve tabii kılavuzluk mesleğinin geliştirilmesi adına bir başka çalışma da bölgesel bir kılavuzluk forumunun oluşturulması konusunda oldu. Uzun yıllar Uluslararası Kılavuz Kaptanlar Birliği IMPA Başkan Yardımcılığı yapmış olan Cahit İstikbal önderliğinde Karadeniz ülkelerini bu forum etrafında toplamayı amaçladık. Burada hedefimiz bölgesel bazda kılavuz kaptanların bilgi ve becerilerini paylaşabilecekleri birbirleri ile kaynaşabilecekleri bir platform oluşturmak idi. Bu konu uzun soluklu bir çalışmadır biz temellerini atmış olduk."
"Römorkörde kullanıcının isteklerini üretici ile buluşturmak istedik"
"Römorkörcülük hizmetleri dedik. Zaten kongremizin adından da belli. Üç kavram öne çıkıyor değil mi. Nedir bunlar. Birincisi kılavuzluk. İkincisi Römorkörcülük. Üçüncüsü ise teknoloji. Üç kelime, üç kavram. Römorkörcülük derken bunun da unsurları var. Römorkör konusunda biz bu kongrede, kullanım amacına göre, tahrik yöntemleri bakımından en kullanışlı şekilde nasıl inşa ederiz; inşa edilmiş olanları da en uygun şekilde nasıl kullanırız hususları üzerinde yoğunlaşıyoruz. Römorkörlerin çekme gücü elbette ki önemli. Ama tek faktör değil. Manevra uygunluğu ve yetenekleri de önem kazanıyor. Tabii ki burada doğal olarak römorkör kullanma teknikleri önem kazanıyor. İşte bu noktada tüketici ile üreticinin çok sıkı bir işbirliği yapması gerekiyor. Römorkör inşa edenlerden ne istediğimizi talep edip onları da yönlendirmemiz gerekiyor. Zaten onlar da sanıyorum bugünkü başarılarını bu işbirliğine borçlular. Baktığımızda bugün ülkemizdeki en büyük önde gelen römorkör üreticileri, aynı zamanda römorkörcülük hizmetleri de veriyorlar hatta kılavuzluk hizmetleri de veriyorlar. Örneğin Sanmar, Uzmar, Medmarine gibi römorkör inşa eden ve bu konuda uzman olan, başarılı olan römorkör üreticilerimiz. Tabii adlarını sayamadığım özel sektör içerisinde pek çok başka römorkör üreticisi tersane sahibi olan olmayan üreticimiz de var. Onlarla gurur duyuyoruz tabii. Burada vurgulamak istediğim kullanıcı ile üreticinin entegre olmasıyla römorkör üretimi ve satışında başarıya yansıyabildiği. Eminim bu kongrede ele aldığımız konular da bu entegrasyona ve bu başarıya katkıda bulunacaktır. Yeni yeni römorkör tipleri ortaya veya öne çıkıyor. Eskiden ana olarak konvansiyonel römorkörlerin yanında Voith ve ASD tip römorkörler vardı. Şimdi rotor römorkörler konuşuluyor. Bu yeni tip römorkörler ülkemizde de üretiliyor. Bir de tabii yakıt konusu var. Ekonomi önem kazandı. LNG yakıtlı römorkörler üretildi ülkemizde. Sanmar üretti. Bizim Damen den bir eksiğimiz yok, fazlamız var. İnsan unsurumuz da kaliteli Daha iyi organize olmamız gerekiyor. Elimizdeki unu, yağı şekeri kullanıp helvaya dönüştürme becerisini göstermemiz gerekiyor. Bu kongre işte bunun için var. Keşke bu kongreler daha fazla yapılsa. Ne büyük ihtiyaç şu kısa konuşmamda bunu elbette ki anlatamam. İki gün boyunca sizler bunu zaten eminim göreceksiniz."
"Diğerlerinin hızına ayak uydurmak zorundayız"
"Günümüzün dünyası değişim ve evrim kelimeleri ile tarif ediliyor. Daha önce öğrenmek ve herkesten bir adım önde olmak. Herkes bunun için çalışıyor. Önde olamasak bile en azından diğerlerinin hızına ayak uydurmak zorundayız. Kılavuzluk geleneksel bir meslektir, uzmanlığa ve yerel bilgiye dayanır. Bu meslekteki kurallar yapılanmalar uzun yılların deneyimine dayanmaktadır. Dolayısıyla bu meslekle ilgili değişimler yapılırken, önerilirken veya eğitimi, belgelendirilmeleri ve çalışma usullerinde herhangi bir değişikliğe giderken çok ihtiyatlı olmak gerekir. Dünyadan ve ülkemizdeki deneyimli meslek temsilcisi kuruluşlardan kopuk uygulamalara gitmek ülkemiz deniz emniyetinin sürdürülebilirliğine bir katkı sağlamaz. Günümüzde deniz emniyeti her zamankinden daha büyük önem kazanmıştır ve mevcut sistem dünyadaki uygulamalarla paralel ülkemizde de başarılı sonuçlar vermektedir. Bu emniyetin sağlanmasında en kritik rolü üstlenen kılavuz kaptanların ürettiği kılavuzluk hizmetlerinin de bu yükün altından kalkacak şekilde donatılmaları ve organize edilmeleri mesleki bilgi ve deneyimlerini getirdikleri noktadan daha ileriye taşıyacak şekilde desteklenmeleri hepimizin önceliği olmalıdır."
"Birbirimizi dinlemeye ihtiyacımız var"
Bu çerçevede, konuşmama son verirken, kongremize katkıda bulunan bize destek olan olmayan herkese teşekkür ederim. Bizim amacımız herkesin önünü açmak, herkese yardımcı olmak ve herkese destek olmak. Bunu da aslında biz yapmıyoruz. Un da yağ da şeker de sizlersiniz bakın bu odanın içerisinde sizler her şeye sahipsiniz Bizler sadece sizleri bir araya getirdik. Bizler güzel amaçlar için buradayız. Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri, kamusal yönü olan hizmetlerdir diyoruz. O halde bütün vatandaşlarımızın bütün paydaşların bu hizmetleri konuşmaya dinlemeye anlatmaya ve anlamaya hakkı ve ihtiyacı vardır."
