Deniz ticareti filosu büyürken nazara geldi
Üç yanımız deniz, gemimiz yok diyerek dövünürüz. Uzun yıllar gemimiz yok iken, geçtiğimiz yıllarda armatörlerimiz (gemi sahiplerimiz ve gemi işletenlerimiz) gayrete geldi.
- Yeni gemiler aldılar. Yeni gemiler sipariş ettiler.
- Büyük yatırımlar gerçekleştirirken, krize yakalandılar.
- Kriz sonucu dünya deniz ticaretinde daralma var. Mevcut gemiler iş yapamıyor. Fakat tersanelerde inşa edilen gemilerin büyük bölümü de denize inecek.
- Bu tabloda (1) Navlunlar, taşıma ücretleri düştü. (2) Eski ve yeni inşa edilen gemilerin fiyatları ucuzladı.
- Armatörlerin denizdeki gemileri yüzdürmeyi sürdürebilmeleri için, tezgâhtaki gemilerin borçlarını ödeyebilmeleri için içeride ve dışarıda krediye ihtiyaçları var. Eski gemilerin ve tezgâhtakilerin fiyatları ucuzladığı, navlun piyasası daraldığı için bankalar genelde armatörlere kredi vermekte isteksiz.
Büyük teminatlar isteniyor
Türk armatörlerin yabancı bayrakta yaklaşık 8.5 milyon DWT‘u (DWT: Geminin kaç ton yük taşıyacağını gösterir) yabancı bayraklı, 7.5 milyon DWT’luk Türk bayraklı toplam 16 milyon DWT’luk gemisi var. Kriz öncesi işler iyi giderken, Türk armatörleri (gemi işletenleri/gemi sahipleri) yurtdışındaki ve içerideki tersanelere değişik büyüklüklerde toplam 16.9 milyon DWT gemi sipariş etti.
Yurtiçinde 3.2 milyon DWT’luk 158 gemi, yurtdışında 13.7 milyon DWT’luk 116 gemi toplam 274 gemi tezgâhta.
Kriz nedeniyle daha önce denize inmiş ve tezgâhtaki gemilerin bedelleri yaklaşık yüzde 30 ucuzladı. Denizdeki ve tezgâhtaki gemilere talep yok oldu.
(1) Yabancı finans kuruluşları, armatörleri, tersanelerden iptal veya fiyat indirimi almaları için sıkıştırıyor.
(2) Yabancı finans kuruluşları, armatör ile tersane arasındaki sözleşme nedeniyle, mecburen kontratta yazılı rakamlar üzerinden tersanelere ödemeye devam ediyor.
(3) Ancak bu ödemeleri yaparken fiyatların yüzde 30-40 düşmesi sonucu ortaya çıkan farkı armatörün ödemesini istiyor. En büyük sorun da bu.
Tezgâhtaki gemilere yazık olmasın
Dış tersanelerde yapılmakta olan gemilerin toplam faturası 10 milyar dolar. Armatörler bugüne kadar 2.5 milyar dolar ödedi, 7.5 milyar dolar borçları var. İçerideki tersanelerde 1 milyar dolarlık gemi inşa halinde. Tersanelerde işlerin durmaması için 300 milyon dolar desteğe ihtiyaç var.
İnşa halindeki gemiler tamamlanabilirse, Türk armatörlerinin sahip oldukları gemilerin kapasitesi 16 milyon tondan 33.9 milyon tona çıkacak, Türk ticari filosu hem gençleşecek hem devleşecek.
Kore Eximbank’ın Türk hükümetinden veya uluslararası önemli bir bankadan teminat alınması halinde Türk armatörlerine toplam 1.2 milyar ABD doları kredi sağlamaya istekli olduğu belirtiliyor.
Güney Kore Eximbank’ın vermek istediği kredilerin armatörlerimizce kullanılabilmesi için Hazine (devlet) güvencesi isteniyor.
