Sovyet donanmasından kalan ve çürümeye terk edilen “Varyag” adlı savaş gemisini 1998’de Ukrayna’dan önce Hong Kong’lu bir şirket aldı ve “yüzen kumarhane” şekline getirdi. Ancak bu iş karlı olmayınca Çin hükümeti gemiyi satın aldı, o gövdenin üzerine sıfırdan bir uçak gemisi inşa etmeyi başardı. Bu Çin’in ilk operasyonu değil. 1984’ten beri Çin iki Sovyet ve bir İngiliz gemisinin hurdasının üzerine modern savaş gemileri inşa etmişti.
Bu gelişme dünyada “güç dengesi” üzerine yakılar yarattı. Hürriyet Planet’te Müfit Yılmaz Gökmen, geniş bir yazı yayınladı:
“Çin, Pasifik’te hem ABD hem de komşularıyla olan askeri rekabette geri kalmamak için tüm gücüyle çalışıyor. Kendi ürettiği savaş uçaklarıyla başta ABD olmak üzere tüm rakiplerine gözdağı veren Çin, şimdi de donanmaya odaklandı. Pekin bu yaz tarihinin ilk uçak gemisini denize indirecek. Ancak mevcut tabloya bakıldığında, Çin’in küresel rekabet bir yana, bölgesel olarak bile etkin bir güç haline gelmesi çok zor görünüyor.
Batılı analist ve gözlemcilerin gözünde hiçbir etki oluşturmayan Çin’in ilk uçak gemisi Şi Lang, 1980’lerden kalan Varyag’ın gövdesini taşıyor. Varyag, Sovyet Rusya’nın dağılmasından sonra tamamlanmadan limana çekildi ve yıllarca Ukrayna’da çürüdükten sonra Çin tarafından 2002’de satın alındı. Uzun süren çalışmaların ardından baştan aşağı yenilenmiş olsa da, yeni adıyla Şi Lang’ın Pasifik’te rakiplerini korkutması çok zor.
Pentagon, savaş kapasitesi oldukça düşük olan Şi Lang karşısında en ufak bir endişe duymuyor. Nisan ayında ABD Senatosu’nda konuşan Amiral Robert Willard, “Şi Lang’ın askeri etkisinin kendisini endişelendirmediğini” belirtmişti.
Geminin, Çin’in komşularıyla arasında gerginliğe neden olan Güney Çin Denizi gibi tartışmalı sularda hava sahasını gözetleme görevi yapması bekleniyor.
Şi Lang’ın açılacağı Pasifik sularında ABD’nin beş nükleer güçlü süper uçak gemisi ve altı taarruz gemisi bulunuyor. ABD’nin toplam ağırlığı 700 bin tona denk gelen uçak gemilerinin uçak kapasitesi 600. Wired Science dergisinin "çöp" olarak nitelediği 302 metre uzunluğundaki 55 bin tonluk Şi Lang ise en fazla 40 uçak taşıyabilecek.
ABD’nin yanı sıra, Japonya’nın Pasifik’te 18 bin tonluk iki taarruz gemisi bulunuyor. Japonya, yakın dönemde üçüncü taarruz gemisini suya indirmeye hazırlanıyor. Bu gemilerin ileride F-35B hayalet uçakları taşıması bekleniyor. Güney Kore 14 bin tonluk dört, Avustralya ise 30 bin tonluk iki taarruz gemisini suya indirmeye hazırlanıyor.
Çin’in karşısına çıkacak güçler bununla da sınırlı değil. Tayland’ın Harrier savaş uçakları taşıyan 12 bin tonluk Chari Naruebet gemisi Pasifik’te devriye geziyor. 12 Su-33 savaş jeti taşıyan Admiral Kuznetsov’a sahip Rusya ve 30 Harrier savaş jeti taşıyan 30 bin tonluk Viraat uçak gemisiyle Hindistan, Pasifik’te yer alan diğer güçler.
Dahası, bugün Pasifik’te karışık formasyonlar halinde beraber hareket eden ABD ve Japon gemileri görmek mümkün. Aynısı, Japonya, Tayland, Güney Kore ve Hindistan için de geçerli. Ancak Çin böyle bir ittifakı ancak rüyasında görebilir.
ABD Donanması her yıl savaş uçaklarına 15 milyar bütçe ayırıyor. Uçak gemilerinin güvertesinde F/A-18 savaş uçakları, EA-6B ve EA-18G radar bozucu uçaklar, E-2 radar uçakları, C-2 kargo uçağı ve H-60 gibi helikopterlerden oluşan tam fonksiyonlu bir hava gücü yer alıyor.
Şi Lang’ın taşıyacağı J-15, menzil, silah ve detektörler açısından ABD’nin savaş uçaklarına kıyasla yetersiz kalırken, denizaltıları vurmak için Ka-28 helikopterleri bulunuyor. Radar bozucu uçakları ve sabit kanatlı radar uçakları olmayan Şi Lang için, Çinli mühendisler radar taşıyan Z-8 helikopterini geliştirmeye çalışıyor.
ABD’nin, her biri yaklaşık 10 milyar dolar olan uçak gemileri, kendisine eskortluk eden “uçak gemisi taarruz grubu”na (CSG) liderlik ediyor. Aegis savaş gemilerinin radarı düşman birliklerini saptamak için kullanılırken, eskortluk yapan her gemide denizden karaya ateşlenebilen, 300 ile 3 bin 500 km menzile sahip taktik ve kıtalararası yaklaşık 100 füze bulunuyor.
Buna karşın, Çin’in radar sistemi yeterince güçlü olmayan ve ABD destroyerlerinin taşıdığının yarısı kadar füze bulunduran sadece iki 052C destroyeri var.
Sualtında ise durum daha da beter. ABD’li uçak gemilerine en az bir nükleer güçlü denizaltı eşlik ediyor. Nükleer denizaltı 24 adet Trident balistik füzesi taşıyor. Uçak gemilerindeki hava araçları, suyun yüzlerce metre altındaki denizaltılarla iletişim kurabilmek için çok düşük frekanslı radyo sistemleri kullanıyor. Çin ise bu tür bir telekomünikasyon sistemini henüz geliştirebilmiş değil.
Ancak Çin nükleer başlıklı füze atabilen denizaltılara sahip. İlki 2004’te suya indirilen 094 denizaltısı, 20-24 JL-2 balistik füze atabiliyor. Guardian'ın verilerine göre, Çin’in bugün 3 adet 094 tipi denizaltıya sahip olduğu düşünülüyor.
ABD’li uçak gemilerine kıyasla küçük kalan boyutu, eksik kanat kuvveti ve eskort desteğiyle, Şi Lang düşmanını korkutacak bir özelliğe sahip değil. Türbinleri Ukrayna yapımı olan Şi Lang için endişe veren bir faktör, Rusya’nın da Ukrayna yapımı türbinlere sahip Kuznetsov uçak gemisinin geçmişte sıkça arıza yapmış olması. Çin uzay ve havacılık sanayi, yıllardan beri uçakları için motor geliştirmekte zorlandığı gibi gemiler için de türbin üretilemiyor. Bu durum WZ-10 taarruz helikopterinin 10 yıldır göreve çıkamamasına neden olurken, J-20 hayalet uçağı için iki farklı motor tipi deneniyor.
KİM NE KADAR GÜÇLÜ?
ABD’nin sahip olduğu Nimitz nükleer uçak gemileri, sahip oldukları uçak kapasitesi ve boyutuyla, bugün dünyanın en büyük gemisi olma özelliğini taşıyor. 102 bin ton ağırlığındaki Nimitz, iki A4W nükleer reaktöre sahip ve saatte 30 deniz milini aşabiliyor. Yaklaşık 5 bin 680 mürettebata sahip uçak gemisi 85-90 uçak kapasitesine sahip. Şu an 11 tane Nimitz sınıf uçak gemisine sahip olan ABD, 2023’te bu rakamı 14’e çıkaracak.
Nimitz uçak gemilerinin ardından dünyanın en büyük uçak gemisi Rus Kuznetsov. Ardından, Fransız Charlles De Gaulle geliyor. Ülkelere göre mevcut uçak gemisi dağılımı ise şöyle: ABD 11, İtalya 2, Fransa, Rusya, İngiltere, Hindistan, Brezilya, Hollanda ve Tayland birer uçak gemisine sahip.
Editör: TE Bilişim
