Cem Yılmaz, Yatına Türk Bayrağı Çekti
Sahibi Türk vatandaşı olan, ancak vergi yükü nedeniyle yabancı bayrak taşıyan yatların yelkenlilerin Türk bayrağına geçişini kolaylaştıracak vergi indirimi tam anlamı ile hayal kırıklığı oldu.
23 Ağustos tarihinde Türkler’in sahip olduğu yabancı bayraklı yatların kütüğe kaydı için ÖTV’nin sıfırlanması, KDV’nin yüzde 1’e indirilmesi ve makul düzeyde harçların getirilmesi kararı alınmıştı.
Getirilen tüm bu teşviklere karşın sadece 50 yat sahibi Türk bayrağı çekmek için başvurdu. Bu 50 kişinin içinde ünlü sanatçı Cem Yılmaz da yer aldı. Cem Yılmaz, 1 milyon dolar değerindeki Samatya isimli 18 metrelik motor yatına bu hafta içinde Türk bayrağı çekti. Hükümet ise yabancı bayraklı, ruhsatsız veya sahiplik belgesi olmayan en az 30 bin teknenin kayda alınmasını bekliyor ve bu sayede Türk ekonomisine yılda 50 milyon dolarlık katkı sağlanacağının hesabını yapıyordu.
Bu durumdan şaşkına dönen Denizcilik Müsteşarlığı ise Ekim ayı başında tüm sektör yetkililerini bir araya toplayarak, yat sahiplerinin neden Türk bayrağına geçmediğini masaya yatırdı.
Ne avantaj sağlandı?
Müsteşar Hasan Naiboğlu, vergi indiriminin iyi anlatılamadığını düşünerek, çareyi tekne ve yat sahipleriyle yüz yüze görüşmekte buldu. Ancak sektör yetkilileri, yat sahiplerinin Türk bayrağı için kararsız olduğunu ve son tarih olan 30 Kasım’a kadar ancak 100’lü rakamlarda bir geçişin sağlanacağını tahmin ediyorlar.
Hükümet, Haziran ayında çıkartılan bir yasa ile yatlardan ve benzeri deniz taşıtlarından alınan yüksek orandaki Motorlu Taşıtlar Vergisi’ni kaldırdı. Eskiden 100 bin dolarlık bir yat için yıllık yaklaşık 11 bin TL vergi ödeniyordu. 23 Ağustos’ta ise Türkler’in sahip olduğu yabancı bayraklı yatların kütüğe kaydı için ÖTV ve KDV oranlarında indirime gidildi. 30 Kasım’a kadar yapılacak yat satışlarında yüzde 8’lik ÖTV sıfırlandı, KDV yüzde 18’den 1’e indirildi.
Ancak kütüğe kaydedilecek yabancı bayraklı teknelerin 30 Haziran tarihinden önce alınmış olması şartı getirildi. Türk yat sahipleri de yüzde 27.4 yerine yüzde 1 vergiyle ruhsat alabilecek. Örneğin 12 metreden 20 metreye kadar yat sahibi olanlar 800 TL harç ve yaklaşık 3 bin dolar gümrük masrafıyla Türk bayrağı çekebilecek.
Tekne sahibi olan Türkler niye ‘Delaware’ yapıyor?
Düzenleme öncesi vergiler, araçların çalışma şekline, ticari ya da şirket oluşuna göre değişiyordu. Özel bir tekne almak isteyenler, araç değerinin yüzde 18‘i oranında KDV; KDV dahil maliyetin de yüzde 8‘i oranında ÖTV ödüyordu. Böylece toplam vergi yükü yüzde 27.44‘e çıkıyordu. Teknelerden alınan Motorlu Taşıtlar Vergisi, otomobillerden alınanın 8 katına kadar çıkabiliyor. Eski uygulamada 151 beygir gücünde ve 2 yaşında bir yat için 2009 yılında (151x 71.09 TL) 10 bin 735 TL tutarında vergi ödemek gerekiyordu. MTV, teknenin beygir gücüne göre alınıyor. Bu yüzden küçük, lüks olmayan ancak beygir gücü yüksek tekneler önemli miktarda vergi ödemek zorunda kalıyordu. Hatta 5 yıl içinde ödenen vergi, teknenin toplam değerinin üzerine çıkabiliyordu.
Bu ağır vergileri ödemek istemeyenler de teknesini ya turizm şirketi üzerine kaydettiriyor ya da yabancı bayrak taşıyor. Ağırlıklı olarak Türkiye’de Türkler’e ait olan teknelerin ABD’de Delaware Eyaleti Limanı’na bağlı oldukları dikkati çekiyor. Bu limandan sadece yıllık 350 ile 1000 dolar arası ücret ödeyip ruhsat alınabiliyor. Böylece tekneye ABD bayrağı takılabiliyor. Türk karasularında bu liman ağırlıklı tekneler dolaşırken ilgililer “Aslında bunun alavere dalavere olduğunu herkes biliyor. Limanın adı da yapılan işe çok uygun” diye espri yapıyorlar.
‘Eski vergiler geri gelirse’ korkusu geçişi engelleyen en büyük neden oldu
Sahibi Türk olan ancak yabancı bayrak taşıyan teknelerin sağlanan vergi avantajına rağmen Türk bayrağına geçmeyişinin bazı nedenleri var. Sektör yetkilileri bu nedenleri şöyle sıralıyor:
* En büyük korku hükümetin yeniden ’Eski vergi düzenlemesine geçiyorum’ demesi. Böyle bir durumda 100 bin dolarlık bir tekne için yeniden her yıl yaklaşık 12 bin TL vergi ödenmek zorunda kalınacak.
* Vergi indirimi çıkmasına karşın uzun bir süre mevzuat yayınlanmadı. Liman başkanlıkları başta olmak üzere hiçbir birim ne yapacağını bilemedi. Ekim ayına kadar mevzuatın yayınlanmaması 101 günün kaybolmasına neden oldu. Yat sahipleri, sürenin yetersiz olduğunu ve 30 Kasım tarihinin daha ileriye uzatılmasını talep ediyor.
* Bürokratik işlemler çok uzun sürüyor. Bir teknenin sicil kaydına girmesi 15 gün. Tabii geminin kayıtlı olduğu yurtdışındaki limandan istenen birçok belge, yat sahiplerini zorluyor.
Mevzuat çıkmadı
* Hâlâ yabancı bayraklı yatlarla ilgili mevzuat yayınlanmadı. Yat sahipleri Türk bayrağına geçmesi durumunda hangi avantajları kazanıp, kaybedeceğini bilmiyor. Örneğin halihazırda yabancı bayraklı yatlar 5 yıl hiç yurtdışına çıkmadan Türk karasularında dolaşabiliyor. Türk kaptan kullanabiliyor.
* Yabancı bayrak taşıyan tekneler için en önemli avantaj yakıtı ÖTV ödemeden almaları olarak gösteriliyor.
* Yabancı bayrak bir nevi Schengen vizesi gibi. Amerikan, Fransız ya da İngiliz bayrağı taşıyan bir tekne Yunan adalarına çok rahat girip çıkıyor.
* Tekne sahipleri “Şu an küresel krizden dolayı Yunanistan turizmi zorda ve Türk bayraklı tekneleri el üstünde tutuyorlar. Çünkü Türkler’in adalarda iyi para harcadıklarını biliyorlar. Ancak bu gecici bir süre olabilir. İlişkilerin gerildiği anlarda Türk bayraklı teknelerin Yunan adalarına giriş çıkışlarında büyük zorluklar çıkıyor” diyorlar.
* Ulaştırma Bakanı Binali Yıldrım’ın, “Yabancı bayraklı tekneler baş tacımız ancak kalacakları süre sınırlı olacak” sözü yat sahiplerini korkutuyor.
Türk bayrağı için harçlar 200 TL’den başlıyor
YabancI bayraklı yatların Türk bayrağı çekebilmesi için belirli oranlarda harç ödeniyor. Harç miktarı yatın boyutlarına göre değişiyor ve 200 TL’den başlıyor. İşte oranlar:
* 3.5 metreden 9 metreye kadar olanlardan 200 TL.
* 9 metreden 12 metreye kadar olanlardan 400 TL.
* 12 metreden 20 metreye kadar olanlardan 800 TL.
* 20 metreden 30 metreye kadar olanlardan 1.600 TL.
* 30 metreden büyük olanlardan 3.200 TL.
