İstanbul Esenyurt'ta geçtiğimiz günlerde 11 işçinin yanarak hayatını kaybetmesiyle yeniden gündeme gelen iş güvenliği ve sağlığı konusunda yeni bir yasal düzenleme yapılıyor. Çalışma Bakanlığı tarafından hazırlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Tasarısı, Bakanlar Kurulu tarafından Meclis'e sevk edildi. Tasarı ile iş güvenliği ve sağlığı şemsiyesi bütün çalışanları kapsayacak şekilde genişletiliyor. Örneğin daha önce 3 işçiden daha az çalışılan işyerleri istisna kapsamındayken yasa ile bütün bu istisnalar kalkıyor. Tüm çalışanlar, devlet tarafından iş güvenliği ve sağlığı şemsiyesi altına alınıyor. Böylece 1 işçinin çalıştığı işyerleri de dahil bütün işyerleri yılda en az bir kere teftiş ve denetime tabi olacak. İş güvenliği uzmanı ya da işyeri hekimi, denetim yapıp rapor tutacak. Eksikleri bulunanların tamamlaması istenecek.
İşveren, iş güvenliği ve sağlığı şartlarını karşılamakla görevli olacak. Ancak devlet, işverene bu konuda destek de sağlayacak. 1-9 kişi arasında çalışanları bulunan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği maliyetlerini devlet üstlenecek. 50'den az kişinin çalıştığı işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak zorunlu olmayacak. Bu işverenler, hizmet satın alabilecek. Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi kurulacak. Bakanlıklar, sendika ve sivil toplum örgütlerinden temsilcilerin de bulunacağı konseye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı başkanlık edecek.
İşyerlerindeki teftiş, Bakanlık iş müfettişlerince yapılacak. Bakanlık, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında ölçüm, inceleme ve araştırma yapmaya yetkili olacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverene, her bir yükümlülük için bin lira ceza uygulanacak. İş yerinde işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, görevlendirmediği her kişi için 5 bin, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2 bin 500 lira ceza verilecek. Durdurma kararına uymayarak durdurulan işi devam ettiren işverene 10 bin lira ceza uygulanacak.
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlü olacak. Tüm çalışanlar dikkate alınacak. İşveren, meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirecek. Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna veya işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilecek. İşveren bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutacak, gerekli incelemeleri yapacak, bunlarla ilgili raporları düzenleyecek. İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlayacak.
İş kazalarının maliyeti 44 milyar lira
Türkiye, iş kazalarını konusunda son derece kötü bir sicile sahip. Sık sık meydana gelen iş kazalarında çok sayıda işçi hayatını kaybediyor ya da malul durumuna düşüyor. SGK 2009 yılı verilerine göre günde yaklaşık 176 iş kazası meydana gelirken her gün 3 işçi hayatını kaybediyor. 5 kişi ise iş göremez hale geliyor. Bu rakamların yanı sıra SGK istatistiklerine yansımayan kayıt dışı iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu meydana gelen kayıplar ise daha büyük. İş kazaları ve meslek hastalıklarının yıllık maliyetinin 44 milyar lira olduğu tahmin ediliyor.
