Akdeniz Medeniyetlerini Araştırma Enstitüsünün öncülüğünde organize edilen Roma İmparatoru Marcus Ulpius Traianus Kolokyumu’nun son ayağı, 1900 yıl önce Trainus’un hayatını kaybettiği Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde gerçekleşti.
Gazipaşa Belediyesi’nin ev sahipliğinde, Traianus’un adına yaptırılan ve günümüzde Şekerhane Köşkü olarak adlandırılan anıt mezarın önündeki etkinliğe akademisyenlerin yanı sıra etkinliğe Gazipaşa Kaymakamı Nurullah Kaya, Gazipaşa Belediye Başkan Vekili Mustafa Avcı ve Güney mahallesinde bulunan Antiocheia Ad Cragum antik kentinde kazı çalışmalarını sürdüren ekip katıldı.
Akademisyenleri ve öğrencileri ilçede ağırlamaktan büyük bir onur duyduğunu belirten Belediye Başkan Vekili Mustafa Avcı, Roma dışında doğan ve yine Roma dışında yaşamını yitiren tek Roma İmparatoru olma özelliğine sahip olan Traianus’un bundan 1900 yıl önce bugünkü Gazipaşa sınırları içerisinde hayatını kaybetmesinin kendileri açısından önemli bir tarihi vaka olduğunu söyledi. Bu vesileyle Gazipaşa Belediyesi olarak Traianus ’un doğum yeri olan İspanya’daki Baetica bölgesindeki İtalica şehri ile öldüğü yer olan Gazipaşa arasında bir köprü kurmak istediklerini belirten Avcı, "Barış, dostluk ve kardeşliğimizin bir nişanesi olarak Santiponce Belediyesi ile kardeş olmak istediğimizi kendilerine ilettik. Kendilerinden de gelen olumlu yanıt üzerine resmi yazışmalarımız başladı. Kendilerini bu günün anısın ilçemize davet ettik ancak resmi yazışmalar yetişmediği için programımıza yetişemediler. Bir dahaki programa inşallah kardeş şehrimiz de burada bizlerle olacak" dedi.
Alman Arkeoloji Enstitüsünde görevli ve Şekerhane Köşkü ile Traianus hakkında uzun yıllar araştırma yapan Prof. Dr. Claudia Winterstein, Şekerhane Köşkü’nün 1900 yıl önceki halini gösteren bir fotoğraf gösterdi. Binanın günümüzde daha çok Selçuklu zamanında yapılmış tadilatının ön planda olduğunu vurgulayan Winterstein, "20 yıllık imparatorluğu döneminde Roma’yı en geniş sınırlarına ulaştıran Traianus, tarihe büyük harflerle damga vurmuş bir imparatordur. Bir sefer dönüşünde kendisi gemide rahatsızlanarak burada hayatını kaybetmiştir. Bizler de bu nedenle bugün buradayız ve onun yaşamını yitirdiği bu yerde incelemelerde bulunuyoruz" diye konuştu.
Şekerhane Köşkü incelemesinin ardından akademisyenler Güney Mahallesi’nde bulunan Antiocheia Ad Cragum antik kentinde incelemelerde bulundu. Kolokyumun önümüzdeki günlerde bir sonuç bildirgesinin yayınlanacağı belirtildi.
Roma İmparatoru Traianus kimdir?
Roma’nın 13. imparatoru olan Marcus Ulpius Nerva Traianus, 18 Eylül 53 tarihinde Roma imparatorluğuna bağlı Hispania eyaletinin Baetica bölgesindeki İtalica kentinde, İtalyan kökenli bir baba ile İspanyol bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelir. Traianus, Roma dışında farklı bir eyalette doğan ilk imparatordur. 28 Ocak 98 yılında Roma tahtına oturan Traianus, 19 yıl 6 ay 10 gün süren iktidarı boyunca, imparatorluğun kurucusu Augustus’u örnek alarak Roma senatosuyla uyumlu çalışır. Yoksul Roma vatandaşlarına ve özellikle çocuklara para ve gıda ürünleri dağıtmak, vergileri düşürmek gibi cömertlikleriyle kısa zamanda halkın sempatisini kazanmayı başarır. Traianus; yollar, köprüler, limanlar, hamamlar, forumlar gibi pek çok imar faaliyetine de imza atar. Güçlü, bilge, saygıdeğer ve alçak gönüllü bir devlet adamı olmasının yanı sıra, oldukça başarılı ve deneyimli bir askerdir. Traianus döneminde Roma imparatorluğu en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Bir doğu seferinin ardından, başkentte çıkan karışıklıklar üzerine acil bir kararla Roma’ya dönmeye karar verir, ancak 7 Ağustos 117 tarihinde dağlık Kilikya kentlerinden Selinus’da (Gazipaşa) hayata veda eder. Külleri deniz yoluyla Roma’ya getirilerek kendi inşa ettirdiği forumda bulunan ve kendi diktirdiği anıtsal sütunun kaidesine yerleştirilir. Traianus tarihe merhametli bir imparator olarak geçer.
Traianus, Parthlara karşı çıktığı doğu seferi sırasında Selinus’da (Gazipaşa) konaklamıştır. Bu süreçte kente cömert yardımlarda bulunmuş, bugün hala görünen su kemerlerini yaptırarak kentin su ihtiyacının karşılanmasına büyük katkı sağlamıştır. Yine imparatorun yardımlarıyla başka önemli imar faaliyetleri yapılmış, Selinti nehrinin (Hacımusa çayı) Akdeniz’e döküldüğü kısımda yer alan yüksek tepenin yamaçları ve eteklerinde kurulu Selinus kenti ve yakın çevredeki diğer yerleşimler önemli dini ve kamu yapılarıyla donatılmıştır. İmparator’un 1900 yıl önce, 7 Ağustos 117 yılında Selinus’da ölmesi üzerine kentin adı “Traianopolis” olarak anılmış ve kent sikkelerine bu şekilde basılmıştır. İmparator her ne kadar burada ölmüşse de cenaze töreninin ardından külleri Roma’ya götürülmüş, Selinus’da adına bir tapınak-mezar anıtı inşa edilmiştir.
