Türk tersaneciye yargısız hüküm giydirildi
Yerlikaya Hukuk Bürosu kurucusu ve başkanı Avukat Sema Yerlikaya, İngiliz mahkemesinin yakın tarihli bir kararında, tersanecinin tümüyle aleyhine bir hüküm tesis ettiğini söyledi.
İngiliz mahkemesinin, bir davada Türk tersanecinin itirazını bile almadan karar vermesi tartışma yarattı.
Yerlikaya Hukuk Bürosu kurucusu ve başkanı Avukat Sema Yerlikaya, tersanecilerin sadece Türk tersaneleri değil, dünyanın birçok yerindeki tersanelerin yeni gemi inşa sürecinde, lehine gemi inşa ettikleri şahısların keditörlerine veya doğrudan kendilerine verdikleri teminat mektupları (Refund Guarantee, performance guarantee) inşa sözleşmesini adeta ilga söyledi.
Yerlikaya, ödenen paraları geri alabilme garantisi veren bu teminat mektuplarının, ihtilafların mahkeme önünde tafsilatlı şekilde görülmeden yargılama yapılmadan, meselenin ‘de facto’ sonuçlanmasına sebebiyet verebildiğini hatırlatarak “İngiliz mahkemesi yakın tarihli bir kararında, tersanecinin tümüyle aleyhine bir tesis etmiştir” dedi.
Banka teminat mektubu zorunlu Türk tersanecilerin güçlükle elde ettikleri kontratların karşılığında, Türk bankalar aracılığıyla yabancı müşteriye, yani gemi inşa ettiren kişinin lehine banka teminat mektubu vermek zorunda olduğunu belirten Yerlikaya,
“Bu teminat mektubunun yurtdışındaki bir banka tarafından, Türk bankası aracılığıyla düzenlenmesi gerekiyor. Tersanecinin çoğu zaman kendi kreditörü olan Türk bankası, muhabir olarak çalıştığı yabancı banka ile yaptığı sözleşmeye dayanarak karşı taraf yabancı şahıs lehine bir banka teminat mektubu düzenliyor. Bu tür teminat mektuplarının koşulları gözden kaçabiliyor ve değişik hukuk sistemlerini ve yetki forum maddelerini ihtiva eden bu mektuplar sebebiyle ortaya hukuki sorunlar çıkabiliyor. Şöyle ki; Türk bankasının muhabiri banka, hangi Avrupa bankasını tercih etmişse ihtilaf halinde kural olarak Türk tersanecisi, kendisini ‘Kıta Avrupası’ mahkemesi önünde bulmaktadır. Veya inşa ettiren Türk şirketi ise kendisini bazen bir Japon veya Kore bankası veya muhabir İngiliz bankası karşısında bulabilmektedir” diye konuştu.
Mektuplar İngiliz hukukuna tabi Teminat mektuplarının çoğunlukla İngiliz hukukuna tabi olduğunu belirten Yerlikaya, süreci şöyle anlattı:
“İngiliz Mahkemesi olay hakkında bağlayıcı hüküm verebilmektedir. Nitekim, bu kararda tersaneci ile satın alan (Donatan) arasında ‘Kara Avrupası’ ülkesi mahkemelerinden birinde karşılıklı davalar görülmekteyken ve inşa sözleşmesinden doğan anlaşmazlıklara dair yargılama yapılmaktayken, teminat mektubunun Refund Guarantee’nin lehdarı banka, İngiliz mahkemesine müracaatla, teminat mektubunun paraya çevrilmesi yönünde hüküm tesis etmiştir. Teminat mektubunu bağımsız bir akit olarak yorumlayıp İngiliz hukuku yönünden değerlendirme yapmıştır. Geminin belirlenen teslim tarihinde teslim edilmediği ve gemiyi reddettikleri ve inşa kontratını feshettikleri şeklindeki alıcının iddiasını kabul ederek, teminat mektubunu nihai olarak düzenleyen banka aleyhine hüküm vermiştir.
Yani tersanecinin teminat mektuplarını tahsil etmiştir. Gerçekte, taraflar yani inşa sözleşmesinin tarafları arasında, inşa sözleşmesinin tarihi uzatılmıştır ve ayrıca inşa bedeli ve vasfına dair taraflar arasında muhtelif ihtilaf varken ve bu ihtilaflar başka bir mahkemede yargılanmaktayken İngiliz mahkemesi, bıçak gibi kesen kararıyle inşa ettirenin ödediği paraların (taksitlerin) iadesine yani Refund Guarantee’nin paraya çevrilmesine karar vermiştir. Bu neticeyi tayin eden karardan sonra, tersaneci, alıcıya karşı davasını kazansa dahi gemiye yaptığı masraf ve yatırım, finansman maliyeti kredisi kendisinin zarar hanesine yazılmış olmaktadır.”
Yerlikaya, kararın temyize tabi olduğunu söyledi.
