Gemi inşa sanayicileri hükümetten 350 milyon dolarlık destek istedi
Hükümete sektörde iyileşme için 300-350 milyon dolarlık fatura çıkaran gemi inşa sanayicileri, işçi ölümleri nedeniyle kapanan bazı tersanelerin affını talep ediyor.
Gemi inşa sanayicileri, finansal kriz ortamı nedeniyle sektörün 300-350 milyon dolarlık finansman ihtiyacı ortaya çıktığı için hükümetten yardım istedi. Bununla birlikte, sektör temsilcilerinin kazalardaki işçi ölümleri nedeniyle kapanan bazı tersanelerin de affını talep ettiği kaydedildi.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nun (EKK) pazartesi günü yapılan toplantısında tersanelerin sorunlarına çözüm aranırken sektör temsilcilerinin mevcut gemi inşalarının tamamlanabilmesi amacıyla kredi imkânı, Hazine garantisi gibi taleplerde bulunduğu öğrenildi. Bazı bankaların kredileri geri çağırması nedeniyle yaklaşık 20 tersanenin ise olumsuz etkilendiği ve kredilerinin çalışmadığı ifade edildi.
Bankalar vade kısaltıyor
EKK toplantısına gemi inşa sanayi temsilcileri de katılarak bir sunum gerçekleştirdiler. Toplantıda sektör temsilcilerinin inşa edilmekte olan ve yarım kalmış gemilerin ülke ekonomisine kazandırılması, istihdamın devam ettirilebilmesi amacıyla kısa, orta ve uzun vadeli kredilerin yeniden yapılandırılması için Hazine garantisi talep ettiği kaydedildi. Toplantıda, tersanelere yönelik orta vadeli yatırım ve işletme kredisi için ilave fon yaratılmasının da istendiği belirtilerek sektörün "özel önem taşıyan sektörler" kapsamına alınması da gündeme geldi.
Gemi inşa sanayiinin bu kapsama alınmasıyla birlikte, tersaneler ile gemi yan sanayiinin en az 3 yıl süreyle vergi, stopaj, SSK muafiyeti, enerji indirimi gibi devlet desteklerinden yararlandırılabilmesi için düzenleme yapılması gerektiği de ifade edildi. Bazı bankaların verdikleri kredileri geri çağırması, bir kısmının vade kısaltma talebinde bulunması ve yüksek faizler uygulaması nedeniyle Türk gemi inşa sanayiinin olumsuz etkilendiği ifade edildi.
Tersane arazileri kullanıcılara satılsın
Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği'nin (GİSBİR) hazırladığı 2008 yılına yönelik sektör raporunda, finansal krizin etkilerinin azaltılması, uluslararası rekabetin sürdürülebilmesi için yakın vadede devlet tarafından alınması gereken tedbirlere de yer verildi. Tersanelerin bulunduğu bölgelerde çevre, can ve mal güvenliğinin sağlanması, rekabetin temini, yabancı sermayenin ekonomiye kazandırılması amacıyla tersane bölgelerinin "endüstri bölgesi" olarak ilan edilmesinin gerektiği ifade edildi.
Raporda, ekonomik krizlerde tersanelerin bankalara finans taleplerinde tersane ekipmanlarının ipotek edilmesinin yeterli olmadığı gibi sorunlar yaşandığı ifade edilerek tersane arazilerinin kullanıcılarına satılmasına imkân tanıyacak düzenlemelerin getirilmesi gerektiği vurgulandı.
Bu satışın önünün açılmasıyla ipotek sorununun çözülebileceği belirtilerek yıllar içinde ödenen irtifak hakkı bedelleri ile elde edilen gelirin ise orta vadede devlete kazandırılmasının mümkün olacağı anlatıldı. Ancak bu düzenlemenin yapılabilmesi için anayasanın 43'üncü maddesi ile Kıyı Kanunu'nun ilgili maddelerinde düzenleme yapılması gerekiyor. Raporda, Türkiye gemi inşa sanayiinin tamamını kapsayacak şekilde "Deniz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi" kurulması ve bunun desteklenmesi gerektiği de ifade edildi.
Gemi inşa sektöründe 15-20 bin kişi işsizlikle karşılaşabilir
GİSBİR'in raporda da belirttiği tespitlerine göre yaşanan süreç nedeniyle 15-20 bin arasındaki çalışanın işsizlikle karşılaşabileceği ifade edildi. Raporda, 2008 yılı başından itibaren artan petrol fiyatlarının, yılın sonundaki düşüşe rağmen olumsuz etki yaptığına dikkat çekilerek yüzde 65'i ithal edilen gemi yan sanayi ürünlerinde de fiyat artışları olduğu, navlun fiyatlarında ise düşüşler meydana geldiği kaydedildi.
ABD'de başlayan ekonomik krizin Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki finansal yapıyı doğrudan etkileyerek krizin globalleşmesinin de sektörü etkilediği ifade edilerek tersane kapatma işlemlerinin de sektör açısından kötü bir sonuç ortaya çıkardığına dikkat çekildi. Raporda, diğer ülkelerin tersanelerine doğrudan veya dolaylı devlet desteği sağlaması nedeniyle Türk tersanelerinin yeni sipariş alamadığı, alınanların ise iptal edildiği de belirtildi. Bu nedenlerle işsizlik sorununun ortaya çıkabileceği, tersanelerin bir kısmının kapanma noktasına gelebileceği ve yeni tersane yatırımlarının ise tamamen duracağı yönünde uyarı yapıldı.
ÜLKELERE GÖRE 2008'DE ADET BAZINDA SİPARİŞLER
Ülkeler Nisan Ekim
Çin 3.076 3.533
Güney Kore 2.262 2.390
Japonya 1.424 1.507
Türkiye 267 246
Vietnam 217 253
Hindistan 126 159
Almanya 178 150
Filipinler 111 119
Romanya 74 86
Tayvan 68 63
Brezilya - 35
