Gemi inşa sanayii baş döndürüyor

Türkiye gemi inşa sanayii tersanelere sığmıyor

Türk gemi inşa sanayii, krizlerle geçen yılların ardından dolu dizgin yoluna devam ediyor. 2002 yılından itibaren toparlanma sürecine giren, 2003 yılına gelindiğinde ise yüzde 70'lere varan oranda kapasite kullanımını artıran sektör, hem iç, hem de dış talep artısı anlamında asıl sıçramayı 2004 yılında yaptı.

Geçen yıl inşa edilen 139 gemi ile 659 bin DWTlık kapasiteye ulasan sektör, bu performansıyla 1.5 milyar dolarlık rirosal büyüklüğe ulaştı. Geçen yılın basan grafiğini bu yıla da taşıyan gemi inşa sanayii, yılın ilk yansında yerli ve yabancı alınlara 160 bin DWTluk toplam 40 gemiyi teslim etti.

2005 için kesin sözleşmesi yapılan ise 781 bin DWTluk 86 gemi bulunuyor. Sektörün, yıl sonunda elindeki siparişleri de tamamlayarak 2.5 milyar dolarlık cirosal büyüklüğe ulaşması hedefleniyor.

Bugün Tuzla basta olmak üzere İzmit, Karadeniz Ereğlisi, Ünye gibi bölgelerde de bulunan tersanelerde faaliyet gösteren gemi inşa sanayicileri, kimi açıklamalara göre 2010 yılına kadar kapasitesini doldurdu bile. Bu noktada gündeme oturan en Önemli konu ise kapasite artırımı için mevcut tersanelerde verimlilik artısına ve ek tersane yapımına yönelik yatırımlara gitme zorunluluğu.

Çünkü kamu da dahil edildiğinde yeni gemi inşa kapasitesi yıllık 500 bin DWT olan sektör, sonraki yılların kapasitesine el atmış durumda.

Projeler imdada yetişecek mi?

Gerek iç, gerekse dış alıcılardan gelen talepler firmaları yatırım zorunluluğuna iterken, tersane yetersizliğine yönelik çözüm arayışları da sürüyor. Bu kapsamda Ulaştırma Bakanlığı'nın gündemine aldığı bazı projelerin bir süreliğine de olsa sektöre nefes aldırması bekleniyor.

Bakanlığın internet sitesinde yer alan bilgilere göre, Samsun, Çam-bumu, Muğla/Fethiye, Karadeniz Ereğlisi ve Bodrum Milas olmak üzere beş ayrı proje üzerinde çalışmalar sürüyor.

Bu projelerden Samsun Gemi inşa Sanayi Bölgesi kapsamında Samsun ili Tekkeköy ilçesi Selyeri-Yavuzluk mevkiinde yer alan TlGEM'e ait arazinin bin dönümlük kısmında, yaklaşık 1 kilometre deniz cephesine sahip alanda kapasiteleri yıllık 50 bin ile 170 bin DWT olacak 4 parsel üzerine tersaneler kurulması planlanıyor. Özel sektöre tahsisi yapılan bu tersanelerde, gerekli çalışmaların sürdürüldüğü ifade ediliyor. Yaklaşık 390 metrekarelik alan üzerinde başlatılan Çamburnu Tersane yeri tespiti projesinin ise. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından 2004 yılı yatırım programına alındığı ve proje ile ilgili çalışmaların sürdürüldüğü belirtiliyor. Muğla Fethiye'de yat inşa yeri tespiti adlı proje ile ise Muğla'nın çevresindeki yat inşasının modernizasyonu ve bir merkezde toplanmasının sağlanması amaçlanıyor.

Proje çerçevesinde, bölgedeki yat inşacıların yer alacağı alanın Mart 2OO3'te ahşap yat inşa alanı olarak uygun görüldüğü ve söz konusu alanla ilgili 1/25000 ölçekli çevre düzeni planının onaylanma aşamasında çalışmaların sürdürüldüğü belirtiliyor. Karadeniz Ereğli Tersane yeri tespiti projesi kapsamında da bölgede yer alan ve topiam mevcut kapasiteleri yıllık 63 bin DWT civarında olan 4 adet tersanenin modernizasyonu ve gelişimi amaçlanıyor. Proje çerçevesinde, kara tarafında gelişme imkanı bulunmayan tersanelerin imar planlarının onanması sonrasında, DLH Bölge Müdürlüğü tarafından Denizcilik Müsteşarlığı'nın talebiyle firmalara verilen taş ocağı kullanım izni doğrultusunda dolgu faaliyetlerine başlandığı açıklanıyor. Son olarak Bodrum Milas Tekne İnşa, Bakım-Onarım ve Çekek Yeri projesi çerçevesinde ise 04.09.2004 tarih ve 25573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Hazine Arazilerinin Tersane Yatırımlarına Tahsisinde Uygulanacak Esas ve Usullere İlişkin Tebliğ"e göre çalışmaların devam eniği verilen bilgiler arasında yer alıyor.

Kimyasal tankerler tahtı kaptırmıyor

Öte yandan inşa edilen gemi tiplerine göre sektörün performansı İrdelendiğinde; bu yılın ilk 6 ayında 17 adetle kimyasal tankerlerin geçen yıllarda da olduğu gibi ağırlığını koruduğu görülüyor. 8 adet römorkör üreten sektör, 4 adet balıkçı gemisi, 2 kuru yük gemisi, 2 sahil güvenlik gemisi ile birer tane de katamaran pilot bot, yat, tanker, çıkarma gemisi genel kargo gemisi, konteyner ve yelkenli inşa etti. 2005 yılında sipariş edilen gemi tiplerinde de 30 adetle kimyasal tanker birinci sırayı alırken, 24 gemiyle konteyner tasıyralan ikinci sırada yer buluyor. Sipariş edilen 86 gemi ve yann 31'ini yerli yatırımcılar oluştururken, milf porno 23'ünün yabancılara ait, geri kalanının ise henüz bayrağı belli olmayan gemilerden oluştuğu dikkat çekiyor. Diğer taraftan elde edilen bilgiler 511 an itibariyle 31 tersanede toplam 129 adet gemi ve yatın inşasının devam ettiğine işaret ediyor.

Sektörün Panoraması

Cirosal hacim............................: 2004'te 1.5 milyar dolar
2005 yılı ciro hedefi...................: 2.5 milyar dolar
Proje kapasitesi.........................: Yıllık 1 milyon DWT
2004'te teslim edilen gemi sayısı.: Yaklaşık 659 bin DWT'llk 139 gemi
2005'te teslim edilen gemi sayısı.: ilk 6 ayda 1Û0 bin DWT'lik 40 gemi
2005'te kesin sözleşmesi yapılan gemi sayısı:Yaklaşık 781 bin DWTluk 86 gemi
2004'te ihraç edilen gemi sayısı...: 59 gemi
2005'te ihraç edilen gemi sayısı...: ilk 6 ayda 19 gemi
İstihdam potansiyeli....................: Toplam 100 bin kişi.

İhracat performansı da hızlı yükseliyor

Elbette ki sektörün bu başarı zincirinin en önemli halkalarından birini ihracat çalışmaları oluşturuyor.Öyle ki, sektörde 2004 yılında teslim edilen gemiler incelendiğinde toplam 139 geminin 59'unun ihraç edildiği gözleniyor. Geçen yıl 7 gemi ile en fazla ihracat yapılan Malta'yı, Almanya, Danimarka, Îsveç, İngiltere, Cezayir, St. Vincent, Rusya, İtalya, Fransa, Norveç, Amerika, İsrail, Yunanistan, Panama ve Hollanda takip ediyor.

Sektörün 2005 yılı ilk 6 aylık ihracatı incelendiğinde de teslim edilen gemilerde ihracat, oranının %50 düzeyine ulaştığı dikkat çekiyor. Bu dönemde toplam 19 gemi ihraç eden sektörün, bu yılın ilk yarısındaki pazarları ise Cezayir, Rusya. Malta, Kuveyt. Bahama, Fransa, Ekvator, Panama, Lüksemburg, Gibraltar, Cayman olarak sıralanıyor. Şu anda inşaası devam eden 129 geminin 56 ianesinin ihraç amaçlı üretildiği, 22'sinin bayrağının ise belli olmadığı kaydedildi.

Konjonktür

Geçtiğimiz yıllarda yaşanan ekonomik krizlerle iç pazarda daralma sürecine giren ve çıkışı İhracatta arayan Türkiye gemi inşa sanayiinde suların durulduğu gözleniyor. Özellikle ihracat yapan firmaların tam kapasite İle çalıştığı sektörde, yatırımlarda yaşanan artışlar dikkat çekiyor. Modernizasyon ve yeni tersane yatırımlarına ağırlık veren özel sektör firmalarının yanı sıra, Ulaştırma Bakanlığı'nın da yeni tersaneler kurmak amacıyla düğmeye bastığı verilen bilgiler arasında yer alıyor.

Projeksiyon

Sektör özellikle son İki yıldır yakaladığı büyüme trendini 2005 ve gelecek yıllarda da sürdürmeye kararlı. Öyle ki, gemi inşa sanayiinde 2004 yılında erişilen 1,5 milyar dolarlık clrosal hacmin, bu yılın sonunda 2.5 milyar dolar düzeyine taşınması hedefleniyor. Kimyasal tanker üretiminde söz sahibi olduğu gözlenen sektörün, ihracatta da etkinliğini artırması olası görülüyor. Sektörün İstihdam potansiyelinin ise doğrudan 25 bin kişilik ve yan sanayii ite birlikte100 bin kişi olduğu belirtiliyor.

Kaynak: Dünya Gazetesi

DenizHaber.Com