Çin tersaneleri elindekileri bitirip ara vermek istiyor
2009 yılı içinde bir önceki yıla göre %40 oranında daha az sipariş almayı bekleyen Çin tersanelerinden bazılarının önlem olarak ellerindeki işleri bitirdikten sonra faaliyetlerine ara vermeyi planladıkları bildirildi.
Çin’de bankacılık faaliyetleri yürüten BOC International Holdings tarafından geçtiğimiz günlerde yayınlanan ve Lloyd’s List internet sitesinde de yer verilen bir rapora göre ise 2008’deki %40’lık düşüşün ardından bu yıl da aynı oranda seyredebilecek sipariş düşüşü “karanlık ihtimalleri” de beraberinde getiriyor.
Tüm bu olumsuz gelişme ve açıklamalara rağmen ortaya konan görüşlerin fazlaca pesimist olduğuna inananlar da var. Ünlü klas kuruluşu Lloyd’s Register’ın Çin Ofisinde Deniz Operasyonları bölümünde görevli Ping Hu da bu kişilerden biri. “Çin gibi dev gemi inşa sanayine ve dolayısıyla tersanelere sahip ülkelerde %40’lık sipariş düşüşlerini telaffuz etmek çok kolay değil.” diyen Ping Hu’ya göre son zamanlarda ortaya atılan görüşler içinde bir takım abartılı yorumlar da yer alıyor.
Kâğıt üzerinde yapılacak çalışmalarla Çin’in bütünü hakkında 12 aylık öngörüler yapmanın pek doğru sonuçlar vermeyeceğine dikkat çeken Hu, bu ve benzeri raporlardan hareketle faaliyetlerine ara vermek isteyen tersanelerin de sağlıklı kararlar alıp almadıkları sorusunun sorulması gerektiğine inanıyor. Hazırlanan raporlarda yer alan verilerin güvenirliğine de atıf yapan Lloyd’s Register yetkilisi Ping Hu,
“Bilindiği gibi Çin gemi inşa sanayinin motor gücünü devlet aidiyetindeki tersaneler birliği oluşturuyor. Özellikle global finans krizinin ortaya çıkışından bu yana birlik dahilindeki tersanelerin ekonomik verilerini açıklama konusuna tereddütle yaklaştığını biliyoruz. Özel kuruluşların belirli aralıklarla ekonomik tablolarını açıklama zorunluluğu var ancak bu durum devlet aidiyetindeki tersaneleri kapsamıyor. Oysa açıklanan raporlara baktığınızda toplanan verilerin tüm Çin genelinde öngörüler yapmakta kullanıldığını görüyorsunuz. Son beş yıl içinde pek çok yatırımcıyı cezbeden Çin gemi inşa sanayi bu gibi verilerin açıklanmasından olumsuz etkilenmektedir. Bugün gelinen durumda holdingler gemi inşa sektöründen çıkış yapmayı planlıyorlar. Birçok holding sözleşme kapsamında yürütmek zorunda oldukları gemi yapım ve bakım-onarım işlerini tamamlar tamamlamaz faaliyetlerine ara vermeyi planlıyor.” şeklinde konuştu.
Ping Hu’nun sözünü ettiği rapora göre Çin’in devlet aidiyetindeki en büyük iki gemi inşa kuruluşu China State Shipbuilding Co. ve Guangzhou Shipyard International aynı zamanda krizden en az etkilenecek gruplar arasında sayılıyor. Bunun da özel sektör tersanelerinin cesaretini kırdığı söyleniyor.
Raporda açıklanan bir başka veriye göre China State Shipbuilding Co. (CSSC) 2012 yılına kadar inşa etmekle yükümlü olduğu 2 milyar 900 milyon dolar değerinde sipariş defterine sahip ancak bu gemilerin yüzde 50’lik bölümünü dökme yük gemileri oluşturuyor. Baltık endeksinin görüntüsü ise bu siparişlerde bir takım iptaller yaşanabileceği ihtimalini güçlendiriyor. Hatırlanacağı gibi 20 Mayıs 2008’de 11.793’lük rekor değerine ulaşan Baltic Dry Index, bugünlerde 900 puan seviyelerine kadar düşmüş durumda. Bu da global pazarda olduğu gibi Çin gemi inşa endüstrisi aktörlerince de “umut kırıcı” veriler arasında sayılıyor.
Gemi inşa stratejik sanayi kolu oldu
Tüm bu gelişmeler ve tartışmalar arasında Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi gemi inşa sanayini “ülke çıkarları açısından önemli ve desteklenmesi gereken“ 10 temel sanayi kolundan biri olarak tanımladı. Çin basınında genişçe yer verilen haberlere göre Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi’nin belirlediği bu sanayi kollarına krizin etkilerine karşı bağışıklık kazandırmak maksadıyla acil nakdi yardım yapılacak.
Konsey’den yapılan açıklamada 2015 yılında gemi inşa sanayinde dünya lideri olmak isteyen Çin’in, son dönemde yaşanan mali sıkıntılar sonrası bu hedeften sapılmaması için ekstra önlemler almayı gerekli gördüğü hatırlatıldı. Geçtiğimiz dönemde alınan siparişler bakımından ilk kez Güney Kore’nin önüne geçerek liderliği bir süre elinde tutan Çin’in arka arkaya yaşanan iptaller sonrası yeniden ikinci sıraya gerilediğine dikkat çeken uzmanlar da konseyin aldığı kararda kalkınma planlarına uyum dışında bu verinin de etkili olduğuna inandıklarını söylediler.
Konuyla ilgili olarak basına demeç veren China State Shipbuilding Corp. yetkilisi ise 2008 yılı Kasım ayından bu yana yapılan çalışmalar sonucunda otomotiv ve demir-çelik gibi sektörlerle birlikte gemi inşa sanayinin de 10 stratejik sanayi kolu arasına alınmasını memnuniyetle karşıladıklarını anlattı. Ulusal Gelişim ve Reform Komisyonu tarafından mercek altına alınan sektörün bu kurumdan çıkan rapor sonucunda stratejik sanayi kolları arasında alındığı anımsatan CSSC yetkilisi durumu kritik görünen bazı tersanelere yapılacak devlet yardımlarının da yine Ulusal Gelişim ve Reform Komisyonu’nda yapılacak çalışmalar sonrası netlik kazanacağını vurguladı. Mevcut plana göre tersanelere nakdi yardım yapılması işi Ulusal Gelişim ve Reform Komisyonu’nun tavsiyesi ardından Devlet Konseyi’nin kararıyla “The Export-Import Bank of China” tarafından yapılacak.
Bilindiği üzere Çin gemi inşa sanayi uluslararası markete 1980’li yılda girdi ve kısa zamanda üçüncü sıraya kadar yükseldi. 1992 yılında 1 milyon 200 bin GRT olan ürün çıkışı, 1999’da 4,8 milyon GRT’a, 2007 yılında da 11,6 milyon GRT’a ulaştı. 1986 yılında ülkede 523 tersane, 160 fabrika, 540.000 çalışan ve 80 Araştırma Enstitüsü mevcutken, bu rakam günümüzde 1300 tersane / bakım-onarım tesisine kadar yükseldi.
Kriz öncesi Çin’deki ucuz işçilik sayesinde, Japon tersanelerinde 90 milyon dolara üretilen bir VLCC Çin’de 60-70 milyon dolar aralığında üretilebilmekteydi. Bu durum Çin’e verilen sipariş miktarının artmasında ve ülkenin Güney Kore ile kıyasıya bir yarışa girmesinde önemli derecede etken olmuştu. 1982 yılından bu yana faaliyette olan CSSC 1999 yılında CSIC’ı da bünyesine alarak 95.000 çalışana sahip ve 58 müesseseden ibaret bir şirket halini aldı. Bu reform ile birlikte sivil ve askeri imkânlar başarıyla bir araya toplanmış oldu.
Bugün CSSC; ABD, Almanya, Norveç, Fransa, İsviçre, İran, Kanada, Hong Kong, Singapur ve Malezya dâhil 50’den fazla ülkeye gemi ihraç ediyor. 2015 yılında dünyanın en büyük gemi üreticisi ülkesi olmayı devlet politikası olarak benimseyen ve bu hedefi kalkınma planlarında açık şekilde belirten Çin, küresel kriz nedeniyle bu hedeften sapmamak için gerekli önlemleri almaya başladı bile. Başta devlet aidiyetindeki tersaneler olmak üzere darboğazdaki tüm gemi üretim merkezlerini destekleme kararı alan Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi böylelikle “global liderlik” hedefini de sağlama almayı planlıyor.
